فوت و فن​کتاب خواندن برای بچه ها

پدر و مادرهای عزیز, تا به حال فکر کرده اید که آیا شما می توانید کتاب بخوانید یا نه البته اگر بخواهیم این سوال را به طور خاص و دقیق تر مطرح کنیم, باید بگوییم آیا می توانید برای بچه ها کتاب بخوانید و با مهارت های این کار آشنا هستید

پدر و مادرهای عزیز، تا به حال فکر کرده‌اید که آیا شما می‌توانید کتاب بخوانید یا نه؟ البته اگر بخواهیم این سوال را به طور خاص و دقیق‌تر مطرح کنیم، باید بگوییم آیا می‌توانید برای بچه‌ها کتاب بخوانید و با مهارت‌های این کار آشنا هستید؟

بسیاری از پدر و مادرها می دانند کتاب خواندن یکی از شیوه های مهم و موثر در رشد و پرورش قدرت تخیل و خلاقیت کودک است و به او در زندگی کمک زیادی می کند. از طرف دیگر، آنها می دانند کتاب خواندن همراه با بچه ها می تواند توانایی ​ خواندن را در آنها افزایش دهد اما مطالعاتی که در این زمینه انجام شده، نشان داده است بیشتر والدین با جزئیات و نکات ظریف این کار آشنا نیستند​ در حالی که براساس نظر آنها توجه به چنین نکاتی حین خواندن داستان می تواند در نتیجه کار، تفاوت ​ زیادی​ ایجاد کند. با همه اینها بزرگ ترها خیلی به این موضوع ساده، ولی تاثیرگذار اهمیت نمی دهند.

● کجا را نگاه می کند؟

اولین قدم برای این که داستان ها را هرچه بهتر بخوانید و تاثیر بیشتری بر فرزندتان بگذارید، این است که حواستان باشد​ هنگامی که داستان​ برایش می خوانید، به کجا نگاه می کند و در حال انجام چه کاری است. در این مواقع معمولا بزرگ ترها انتظار دارند بچه ها هم مانند خودشان به کلمات و جملات کتاب نگاه کنند؛ در حالی که در عمل این طور نیست و کودک به موارد دیگری که توجهش را بیشتر جلب می کند، خیره خواهد شد. نتیجه پژوهش ها نیز این مطلب را تایید می کند و نشان می دهد کودکان کوچک تر از هفت سال فقط پنج تا شش درصد زمانی را که برایشان کتابی خوانده می شود، صرف نگاه کردن به کلمات و جمله ها می کنند. در مقابل، بیشتر نگاهشان به عکس ها و تصاویر رنگی کتاب است یا به صورت فردی که کتاب را می خواند، نگاه می کنند. به همین دلیل​ معمولا​ سوالات کمی درباره کلماتی که در داستان به کار رفته​، می پرسند و خیلی به آنها کاری ندارند.

با وجود این، پژوهشگران می گویند با انجام چنین فعالیت هایی کودک فقط تجربه خواندن کتاب های مختلف را به دست نمی آورد، بلکه با موضوعات دیگری در مورد فرآیند خواندن هم آشنا می شود. به عنوان مثال بچه ها از این راه می آموزند جملات از کدام طرف نوشته و خوانده می شود. والدین اما معمولا تصور می کنند بچه ها چنین موارد ساده ای را می دانند و به همین دلیل​خیلی به فکرش نیستند در صورتی که تحقیقات نشان می دهد اگر به طور شفاف و واضح این نکات، حین خواندن داستان به کودک آموزش داده شود، کودکان هم می توانند به پیشرفت های بهتری دست یابند. زمانی که پدر، مادر یا معلم برای بچه ها متنی را می خوانند و از آنها می خواهند به کلمات و جمله ها هم دقت داشته باشند و جمله ها را دنبال کنند، مهارت های خواندن، نوشتن و درک مطلب کودکان افزایش می یابد. علاوه بر این، چنین تاثیرات مثبتی ماندگار است و به این زودی ها فراموش نمی شود.

برای این کار خوب است هنگامی که داستانی برای کودک می خوانید، با انگشت کلمات را نشان دهید و جمله ها را دنبال کنید تا بچه ها هم بدانند شما در حال خواندن کدام صفحه و خط هستید. غیر از این کار، می توانید مستقیم از او سوال کنید و مثلاً بپرسید از کجا باید خواندن صفحه ای خاص را شروع کرد. می توانید منتظر بمانید تا او صفحه، خط و کلمه اول را به شما نشان دهد و بعد برایش کتاب را بخوانید یا زمانی که به پایان جمله رسیدید، بگویید چون نویسنده، نقطه گذاشته است یعنی این جمله تمام شده و باید جمله بعدی را شروع کرد. شاید این موارد برای بزرگ ترها ​ ساده و بدیهی به نظر برسد، اما فراموش نکنید که ممکن است کودکان با آنها آشنایی لازم را نداشته باشند.

البته پژوهشگران می گویند انجام چنین کارهایی هنگام خواندن داستان ها می تواند بچه ها را​ به خواندن بیشتر و بهتر تشویق کند و علاوه بر این، کتاب هایی که بعضی از حروف را با رنگ یا ظاهری متفاوت نشان می دهد یا جمله ها را از زبان شخصیت ها و میان عکس ها می نویسد ​ تاثیر بیشتری در افزایش مهارت خواندن کودکان ندارد. آنچه در این زمینه مهم است و می تواند تاثیرگذار باشد این است که بزرگ ترها فرصت کافی برای این کار اختصاص داده، تمام مراحل آن را به کودک نشان دهند.

kqed.org