گره کور اطلاع رسانی در ایران

همه ما می دانیم که در زندگی شهری امروز زمان و اطلاعات همچون گنجی هستند که در بسیاری از مواقع , بهای آنها از پول و هرگونه نقدینگی دیگر باارزش تر است

چنانچه می‌توان گفت ، این دو همان کیمیای گمشده انسان هستند که در غایت اهمیت و ارزش کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند. این درحالی است که زندگی شهری در دنیای امروز مستلزم دسترسی به اطلاعات مورد نیاز شهری و ایجاد ارتباط با سایر شهروندان به روش‌های سهل و در کوتاه‌ترین زمان ، با بهای ارزان است.

از سوی دیگر کلاف سردر گم " اطلاع رسانی نادرست " نه تنها باعث بروز مشکلاتی برای شهروندان می‌شود بلکه ازدیاد جمعیت ، گسترش جغرافیایی شهرها و به تبع آن افزایش مراکز تجاری ، خدماتی و پیچیدگی امور اقتصادی و نیازهای اساسی شهروندان به دریافت خدمات و تهیه ملزومات زندگی در سایه معضلاتی همچون ترافیک سنگین ، آلودگی هوا، اتلاف وقت و دریافت خدمات گران و نامناسب به دلیل نداشتن اطلاعات کافی در شهرهای بزرگ ، زندگی شهری را مشکل و مشکل تر می‌کند.

مراکز و بانک‌های اطلاعاتی تلفنی دربسیاری از کشورهای مترقی و پیشرفته صنعتی غربی ، سالیان درازی است که مسئولیت خدمات و اطلاع رسانی به مردم را براساس راهکارهای متفاوت و مورد نیاز جامعه خود عهده‌دار هستند که به عنوان مثال می‌توان به مرکز خدماتی در کشور اسپانیا اشاره کرد که مردم این کشور با یک تماس ساده با شماره تلفن ‪ ۱۱۸۸۰‬به دنیایی از اطلاعات مورد نیاز خود دسترسی خواهند یافت .

درایران نیز با الگوبرداری از کتاب راهنمای مشاغل ( ‪( yellow pages‬ شهر واشنگتن ،کتاب‌های اطلاع رسانی ابتدا درتهران و سپس درچندین شهر بزرگ از جمله مشهد ، تهران و دیگر شهرها در سال‌های اخیر چاپ و منتشر شده‌است.

همچنین از سال گذشته شهرداری تهران با ایجاد کیوسک‌های با عنوان " از من بپرسید " به سوالات شهروندان و گردشگران پاسخ می‌دهد که البته مجموعه اقدامات یادشده نه تنها کافی ، بلکه به اندازه اطلاع رسانی تلفنی ، فراگیر سریع و ارزان نبوده‌است.

بهترین مثال اطلاع‌رسانی شهری در سراسر کشور شماره " ‪ " ۱۱۸‬است. هر یک از ما حداقل در ماه یک یا دوبار را با این مرکز اطلاع رسانی همگانی تماس می گیریم .

چنانچه گفته می‌شود که تلفن ‪ ۱۱۸‬در هر ساعت به ‪ ۹۳‬نفر پاسخ می‌دهد ولی این میزان پاسخگویی نه‌تنها کافی نیست بلکه گاها پیش می‌آید که اطلاع رسانی به شکل نامطلوب انجام می‌شود و نمی‌توان اطلاعات خواسته شده را از این مرکز به راحتی و به بهترین شکل به دست آورد.

از سوی دیگر رشد روزافزون تلفن‌های ثابت و همراه در کشور نیز نیاز به اطلاع‌رسانی تلفنی از سوی مراکز و نهادهای رسمی و غیررسمی را دوچندان می‌کند.

براساس آمار شرکت مخابرات ایران در حال حاضر بیش از ‪ ۸‬میلیون شماره تلفن همراه و بیش از ‪ ۱۴‬میلیون تلفن ثابت در کشور مشغول به کار است.

این درحالی است که شمارمشترکان تلفن‌های همراه کشور در سال ‪ ۱۳۷۳‬یعنی نخستین سال ورود این وسیله ارتباطی به ایران تنها ‪ ۹‬هزار و ‪ ۲۰۰‬نفر بود.

همچنین درحال حاضر بیش از ‪ ۵‬میلیون نفر به شکل دائم و غیردائم کاربر شبکه جهانی اینترنت در ایران هستند.

اینترنت به عنوان یکی از بهترین روش‌های معمول اطلاع‌رسانی که امروز در سطح جهان رایج است ، خیلی زود به ایران هم رسیده‌است ولی متعاقب آن استفاده از این شیوه رایج هنوز در ایران متداول نشده‌است. یعنی هنوز ما با وجود اتصال به شبکه‌اینترنت ، راههای بهره‌وری از این شبکه را به درستی نمی‌دانیم.

چنانچه که امروز در اغلب کشورهای دنیا برای رزرو بلیط قطار، هواپیما ، هتل و یا هرگونه خدمات رسانی ، به اینترنت مراجعه می‌کنند ولی این امر هنوز در کشور ما رخ نداده‌است و اطلاع‌رسانی در زمینه خدمات رسانی شهری اعم رفاهی ، مسافرتی و دیگر زمینه‌ها هنوز با استفاده از روش‌های سنتی گذشته انجام می‌شود.

دکتر" اسدالله آزاد " عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد براین باور است که هر چه طول زمان برای انجام کارها کمتر باشد یعنی نظام اطلاع رسانی و خدمات رسانی به مردم مولدتر است.

وی گفت: توجه به بهره‌وری امری اجتناب ناپذیر برای ادامه بقا و توسعه فعالیت‌های یک موسسه یا رشد و توسعه اقتصادی یک ملت است.

این استاد دانشگاه ادامه داد: بهره‌وری به صورت رابطه بین نتایج کار و طول زمان انجام آن تعریف می‌شود و زمان اغلب مخرج کسر است زیرا معیاری عمری و فراتر از مهار انسان است.

این محقق خاطرنشان کرد: بنابراین استفاده از یک نظام اطلاع‌رسانی درست در سطح کشور علاوه بر افزایش بهره‌وری در سطح ملی موجب توسعه اقتصادی و رشد در سطوح مختلف اجتماعی می‌شود.

این در حالی است که کارشناسان اطلاع رسانی در کشور نیز براین باورند که نبض توسعه در ید قدرت بخش اطلاع رسانی هر کشور است.

چنانچه"ملک‌السادات بهشتی"از کارشناسان‌اطلاع رسانی گفت: اجرای برنامه‌های توسعه پایدار در گروی عملی شدن برنامه‌ها و فعالیت‌های اطلاع رسانی است. از این رو ضروری است برنامه‌ریزان درعرصه‌های اطلاع رسانی و توسعه براساس یک برنامه‌ریزی زمان بندی شده و به صورت هماهنگ عمل کنند.

این کارشناس بر این اعتقاد است که بهره‌مندی از یک نظام ملی اطلاع رسانی ، نیازهای اطلاعاتی محققان ، برنامه‌ریزان ، مشاوران ، معلمان و دیگر اقشار مختلف یک کشور را فراهم می‌کند و این بدین معناست که به توسعه، هرچه بیشتر نزدیک می‌شویم.

وی خاطرنشان کرد: به‌عنوان مثال اطلاع رسانی در شهرهای بزرگ همچون تهران ، مشهد ، شیراز و دیگر کلان شهرها می‌تواند اغلب مشکلات شهری را رفع کند چنانچه در شهر مشهد که روزانه پذیرای صدها مسافر و زایر است ،اطلاع رسانی درست کلید خدمات رسانی صحیح و بموقع به آنهاست.

به هرحال آنچه مسلم است " اطلاع رسانی " به‌عنوان یکی از زیرساخت‌های توسعه باید مورد توجه تصمیم‌گیران و برنامه‌ریزان قرار گیرد و هرچه که این بخش از خدمات اجتماعی برای اقشار مختلف جامعه بهتر انجام شود، رضایتمندی افراد از جامعه پیرامون خود بیشتر می‌شود.