اندونزی

اندونزی تنها کشور جنوب شرقی آسیایی عضو اوپک است سهم کنونی تولید نفت این کشوردر اوپک حدود یک میلیون و بیست و دو هزار بشکه در روز است

● اندونزی؛پرجمعیت ترین عضو اوپك

اندونزی تنها کشور جنوب شرقی آسیایی عضو اوپک است. سهم کنونی تولید نفت این کشوردر اوپک حدود یک میلیون و بیست و دو هزار بشکه در روز است. اندونزی در قرن پنجم میلادی زیر نفوذ هندوها بود و سرانجام در قرن هفتم میلادی امپراتوری بزرگی از آیین های بودایی و هندو در آن شکل گرفت. از قرن هفتم تا سیزدهم، سوماترا مرکزفرمانروایی پادشاه بودایی هند، سری ویجایا، بود. اواخر قرن سیزدهم این مرکز به جزیره معروف جاوه تغییر یافت. بازرگانان هندی از قرن سیزدهم میلادی(در برخی منابع قرن چهاردهم) دین اسلام را ابتدا در سوماترا و به تدریج در جاوه و سلبس ترویج دادند. به این ترتیب در پایان قرن شانزدهم، اسلام بر مذاهب بودایی و هندو در اندونزی چیره شد.

نفوذ بیگانگان از قرن پانزدهم و شانزدهم در این کشور، سلطه پرتغال را به همراه آورد. پرتغالی ها برای آسان تر شدن حکومت خود در اندونزی، آن را به چند بخش تقسیم کردند. با این حال، حکومت آنها چندان به طول نینجامید. هلندی ها در سال های اولیه قرن هفدهم، اندونزی را به تصرف درآوردند و حدود سه قرن و نیم بر آن حکومت کردند. یک قرن و نیم پیش هم انگلیسی ها این کشور را تصرف و بار دیگر هلندی ها در سال ۱۸۱۶ نفوذ خود را احیا کردند.

در آغاز جنگ جهانی دوم، اندونزی مستعمره هلندی ها و از اواسط تا اواخر جنگ جهانی دوم، این کشور در اشغال ارتش ژاپن بود. جنبش های استقلال طلبانه اندونزی از اوایل قرن بیستم آغاز شد. حزب کمونیست اندونزی در سال ۱۹۲۰ تأسیس شد. در سال ۱۹۲۷ حزب ناسیونالیست اندونزی(پی ان آی) با رهبری سوکارنو اعلام موجودیت کرد. در سال ۱۹۴۵، سوکارنو به همراه محمد هاتا، رهبر دیگر این حزب، اعلام استقلال کردند و با وجود مخالفت هلندی ها، حکومتی را به نام «اتحادیه اندونزی و هلند» بنا نهادند. در سال ۱۹۵۶ جمهوری اندونزی با رد این اتحادیه، خود را مستقل خواند. به این ترتیب «سوکارنو» اولین رئیس جمهوری اندونزی نام گرفت. در سال ۱۹۶۵ با یک کودتای نظامی، قدرت اجرایی از دست رئیس جمهوری مردمی خارج و خود وی نیز دو سال بعد در سال ۱۹۶۷ بر کنار شد و ژنرال «سوهارتو» با حمایت قدرت های غربی و یک کودتای خونین و ویرانگرحکومت را به چنگ آورد. در این کودتا ۷۵۰ هزار نفر از جمله تعداد زیادی از مهاجران چینی کشته شدند و روستاهای بالی به کلی نابود شد.

از اقدام های مهم صورت گرفته در زمان سوهارتو، پایان یافتن دشمنی با مالزی(۱۹۶۶)، برقراری مجدد روابط با آمریکا و پیوستن مجدد به سازمان ملل متحد(۱۹۶۶) است. اندونزی یکی از کشورهای مؤسس «سازمان کشورهای آسیای جنوب شرقی» (آ سه آن) در سال ۱۹۶۷ بود. در مارس ۱۹۶۷ مجلس ملی به اجماع سوکارنو را از قدرت برکنار کرده و ژنرال سوهارتو را به ریاست جمهوری این کشور انتخاب کرد. سوهارتو در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۹۶۸، رئیس جمهوری اندونزی شد. وی در انتخابات سال های ۱۹۷۳، ۱۹۷۸، ۱۹۸۳، ۱۹۸۸، ۱۹۹۳، ۱۹۹۸ نیز این موفقیت را به دست آورد. سرعت رشد اقتصاد اندونزی در دهه ۱۹۷۰ به علت افزایش صادرات نفت و گاز طبیعی بالا گرفت. در دهه ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ هنرهای دستی جایگاه مهمی را درصادرات این کشور پیدا کرد.

در سال های ۷۶- ۱۹۷۵ «تیمور شرقی» (مستعمره سابق پرتغال) به اندونزی پیوست و یکی از استان های این کشور معرفی شد. سازمان ملل، پیوستن این جزیره را به رسمیت نشناخت و جدایی طلبان تیمور شرقی که به طور عمده کاتولیک روم بودند، در مقابل نیروهای اندونزی به مقاومت برخاستند.

در زمان زمام داری سوهارتو، خانواده وی به ثروت های کلانی دست یافتند و فساد دولتی افزایش یافت. در اکتبر ۱۹۹۷ به دنبال بروز مشکلات اقتصادی، صندوق بین المللی پول با اعطای وام ۴۰ میلیارد دلاری به این کشور برای انجام اصلاحات اقتصادی موافقت کرد. بدهی های بالا و برآورده نشدن خواسته صندوق بین المللی پول برای انجام اصلاحات اقتصادی، اوضاع اقتصادی این کشور را در سال ۱۹۹۸ وخیم تر کرد. سرانجام در می ۱۹۹۸، سوهارتو از حکومت برکنار و معاون وی «بی.جی.هابیبای» (B. J.Habibie) جانشین وی شد. در ۳۲ سال زمامداری سوهارتو، اندونزی شاهد خشونت های قومی، مذهبی و سیاسی فراوانی بود كه بدترین شکل آن را می توان در بررسی دقیق تر تاریخ تیمور شرقی یافت. از عوامل مهم دیگری که وی را به استعفا وادار کرد، وقوع بحران مالی آسیا در سال ۱۹۹۷ و به دنبال آن رکود اقتصادی اندونزی بود.

در اوایل سال ۱۹۹۹ و با موافقت اندونزی و پرتغال، مردم تیمور شرقی به انتخاب دو راه مجاز شدند: قبول حکومت محدود اندونزی بر این جزیره، یا کسب استقلال از طریق برگزاری رفراندوم. اما راه دوم که مردم تیمور شرقی به آن توجه كردند و با رأی ۵/۷۸ درصد آنها به تأیید رسید، راه به جایی نبرد. سرانجام نیروهای حافظ صلح سازمان ملل به خواست این سازمان در ماه اکتبر وارد این استان جنگ زده شدند و کنترل آن را تا زمان استقلال آن (۲۰۰۲) به دست گرفتند.

با برگزاری انتخابات پارلمانی هفتم ژوئن ۱۹۹۹، نماینده حزب دموکرات اندونزی و دختر سوکارنو، «مگاواتی سوکارنوپوتری» با کسب ۳۴ درصد آرا از «هابیبای» با ۲۲ درصد آرا (حزب گلکار) پیشی گرفت. این انتخابات، نخستین انتخابات آزاد پارلمانی از سال ۱۹۹۵ در اندونزی معرفی شد.

در اکتبر ۱۹۹۹، پس از انصراف مگاواتی برای تشكیل ائتلاف، «عبدالرحمان وحید» نخستین رئیس جمهوری این كشور شد و مجلس، مگاواتی را معاون او كرد. عبدالرحمان وحید رهبری مسلمان، میانه رو با اندیشه های مذهبی و یک مدافع حقوق بشر بود. در زمان ریاست وی (۲۰۰۰) اقتصاد اندونزی از نو احیا شد؛ هرچند ارزش پول رایج کشور به شدت کاهش یافت.

در فوریه ۲۰۰۱، انتقادها واتهام هایی نظیر بی کفایتی در کنترل ناآرامی ها در جزایر «آکه»، «ایریان جایا» و «مولاکاس» و فساد مالی به عبدالرحمان وحید وارد شد. هرچند پس ازمدتی از اتهام مبرا شد، در جولای ۲۰۰۱ مجلس او را به استعفا وادار کرد. پس از وحید، مگاواتی رئیس جمهوری شد. مگاواتی در میان طبقه محروم جامعه محبوبیت زیادی داشت، اما از تجربه فعالیت در امور سیاسی بی بهره بود. از این رو، در زمینه توانایی در مهاركردن خشونت های قومی و جنبش های جدایی طلبان این کشور زیر سؤال رفت. در پی انتخاب مگاواتی، مجلس اندونزی قانونی را تصویب کرد که در آن به دو شهر «آکه» و «پاپوا» اجازه برقراری حکومتی با شرایط محدود داده شده بود تا از ناآرامی های این دو شهر کاسته شود، اما این کار هم راه به جایی نبرد و خشونت ها همچنان ادامه یافت.

در می ۲۰۰۳ با دستور مگاواتی برای حمله نظامی به جدایی طلبان «آکه»، معاهده آتش بس دسامبر ۲۰۰۲ میان دو گروه مخالف شکسته شد. از سال ۱۹۷۶ حدود ۱۲ هزار نفر در درگیری های این جزیره کشته شدند. در سال ۲۰۰۲، بند اصلاحی قانون اساسی برای برگزاری انتخابات مستقیم ریاست جمهوری از تأیید مجلس گذشت و در سال ۲۰۰۴ این قانون به اجرا درآمد.

با وجود بهبود وضع اقتصادی اندونزی در دوران زمامداری مگاواتی، فساد اقتصادی همچنان یک معضل باقی ماند؛ به گونه ای که شاید بتوان گفت از هنگام سقوط سوهارتو این وضعیت وخیم تر شد.

در سال ۲۰۰۳ با ارائه پیشنهاد تقسیم جزیره «پاپوا» به سه استان، ناآرامی های جدیدی در آن شکل گرفت.

در ۲۰ اکتبر۲۰۰۴، سوسیلو بامبانگ یودهویونو، به عنوان نخستین رئیس جمهوری اندونزی از طریق برگزاری انتخابات مستقیم به قدرت رسید. این ژنرال بازنشسته توانست رقیب اصلی خود مگاواتی سوکارنوپوتری را پشت سر بگذارد. گفته می شود پنج ائتلاف حزبی ( دارای ۵۵ درصد کرسی نمایندگان مجلس) از مگاواتی حمایت می كردند.

یودهویونو قول داد با جنبش های جدایی طلبان در جزایر «آکه» و «پاپوا» و جرم و فساد در جامعه مبارزه کند در صورت برطرف شدن ناآرامی های سیاسی و رشد سرمایه گذاری ها، رشد تولید ناخالص داخلی در سال ۲۰۰۵ به ۷/۵ درصد خواهد رسید.

قدرت اصلی در اندونزی در اختیار رئیس جمهوری است؛ به بیان دیگر، رئیس جمهوری بالاترین مقام اجرایی کشور است. تمام نمایندگان سیاسی کشور و رئیس جمهوری از سال ۲۰۰۴ (برای نخستین بار در این سال) به طور مستقیم از طریق انتخابات برگزیده می شوند. انتخابات آینده پارلمان این کشور در سال ۲۰۰۹ برگزار می شود.

● موقعیت جغرافیایی

اندونزی، مجمع الجزایری است كه ۱۳ هزار(در برخی منابع ۱۷ هزار) جزیره دارد. بزرگ ترین جزایر آن «جاوه» و «سوماترا» نام دارند. در تمام جزایر بزرگ اندونزی بیش از صد کوه آتشفشان فعال هستند و حوادث طبیعی مانند زلزله هر چند به ندرت تخریب کننده اما به تناوب درآنها روی می دهد. این کشور از راه دریا با کشورهای فیلیپین، مالزی، تایلند، سنگاپور، کامبوج، ویتنام و استرالیا ارتباط دارد و مرز خشکی با همسایگان خود ندارد. این کشور میان دو اقیانوس آرام در شمال و اقیانوس هند درجنوب واقع شده است. گونه های حیوانی اندونزی ترکیبی از گونه های حیوانی آسیا و استرالیا است.

مجموعه جزایر اصلی و تشکیل دهنده اندونزی عبارتند از: «جزایر سوندای بزرگ» شامل جاوه و سوماترا، «سوندای مرکزی» شامل بورنئو و سولاوسی، «سوندای کوچک» شامل بالی، فلورس، سومبا، لمبوک و بخش غربی تیمور، «مولاکاس» شامل آمبون، سرام، هالماهرا و مجمع الجزایر «ریائو».

● نژاد اندونزی

جمعیت اندونزی به طورعمده از دو نژاد «مالایی و پاپوایی» تشکیل شده است. هر یک از این دو گروه نژادی دارای زیر مجموعه های نژادی متنوعی هستند. مهاجرت های فراوان به ویژه از آسیا به این کشور، سبب پیچیدگی ساختار قومی آن شده است. مهاجران چینی حدود دو تا سه میلیون جمعیت این کشور را تشکیل می دهند. اعراب و هندوها، كمترین جمعیت ساکن در اندونزی به شمار می روند.

در اندونزی بیش از ۵۸۰ زبان و گویش رواج دارد، اما استفاده از زبان رسمی باهاسایی(زبان مالاییایی اصل) در اولویت و به سرعت رواج یافته است. زبان انگلیسی نیز، دومین زبان این کشور است. بیش از ۹۰ درصد مردم اندونزی مسلمان هستند، به همین دلیل بزرگ ترین کشور مسلمان به شمار می رود. هندوها اغلب در شهر «بالی» زندگی می کنند که به لحاظ فرهنگی شهری منحصر به فرد است.

● نفت و انرژی در اندونزی

اندونزی از اعضای مهم اوپک و تولید کننده نفت در جهان است و جایگاه مهمی در بازار انرژی جهان دارد. این کشور بزرگ ترین صادرکننده گاز طبیعی در جهان است.

میزان ذخایر نفتی اندونزی در سال ۲۰۰۴ ، حدود ۷/۴ میلیارد بشکه برآورد شده است كه در مقایسه با سال ۱۹۹۴، ۱۳ درصد كاهش یافته است. بیشتر ذخایر نفتی کشف شده اندونزی در مناطق خشکی قرار دارند. بزرگ ترین استان نفت خیز این کشور، سوماترای مرکزی با میدان های «میناس» و «دوری» است. سایر میدان های مهم و توسعه یافته آن در مناطق خشکی شمال غرب «جاوه»، «کالیمانتان شرقی» و دریای «ناتونا» قرار دارند. دو نوع اصلی نفت خام صادراتی اندونزی عبارتند از: نفت سبک سوماترا به نام «میناس» و نفت خام سنگین تر به نام «دوری».

در تحقیقاتی که «اداره کل نفت و گاز اندونزی» در سال ۲۰۰۲ منتشر کرد، میزان کل ذخایر بلوک «سپو»، واقع در جاوه مرکزی و شرقی، نزدیک به ۶۰۰ میلیون بشکه برآورد شده است. نیمی از این میزان ذخایر قابل بازیافت است.

در سال ۲۰۰۳ میانگین تولید نفت خام این کشور ۰۲/۱ میلیون بشکه در روز بوده است. این میزان نسبت به میانگین تولید در سال ۲۰۰۲ که حدود ۱۰/۱ میلیون بشکه در روز بود، همچنان روبه كاهش است. از عوامل مهم این مسئله، بالا رفتن عمر میدان های نفتی، سرمایه گذاری های اندک در بخش اکتشاف و محدودیت های قانونی هستند که شاید در سال های بعد، به آنها بیشتر توجه شود. میزان تولید گاز طبیعی و میعانات گازی این کشور نزدیك به ۱۳۳ میلیارد و ۸۰۰ میلیون بشکه در روز است. این کشور با هدف افزایش تولید قراردادهای گوناگونی را در طول تاریخ خود منعقد کرده است. از جمله آنها انعقاد هفت قرارداد مشارکت در تولید در می ۲۰۰۰ و سه قرارداد دیگر در سال ۱۹۹۹ هستند. بیشتر میدان های نفتی اندونزی در بخش های مرکزی و غربی واقع شده اند، اما فعالیت های اکتشافی آن در مناطق مرزی به ویژه در شرق تمرکز یافته است. البته این نواحی دور از دسترس و اکتشاف نفت در آنها بسیار دشوارتر از مناطق غربی و مرکزی این کشور است.

---