علائم قیامت

هنگامی كه موئمنان به بهشت, نزدیك می شوند درهای آن گشوده می شود و فرشتگان رحمت به استقبال آنان میآیند و با سلام و احترام, مژده سعادت ابدی به ایشان می دهند

از قرآن كریم استفاده می شود كه بر پایی جهان آخرت, تنها به زنده شدن مجدد انسانها نیست بلكه اساساً نظام این جهان, دگرگون می شود و جهان دیگری با ویژگیهای دیگری بر پا می گردد, جهانی كه برای ما قابل پیش بینی نیست و طبعاً شناخت دقیقی هم از ویژگیهای آن نمی توانیم داشته باشیم. و آنگاه همه انسانها از آغاز تا پایان خلقت با هم, زنده می شوند و به نتایج اعمالشان می رسند و جاودانه در نعمت یا عذاب می مانند.

و چون آیات مربوط به این بحث, فراوان است و بررسی آنها به درازا می كشد از این رو, تنها به ذكر فشرده مضامین آنها بسنده می كنیم .

● وضع زمین و دریاها و كوهها

در زمین, زلزله عظیمی پدید میآید۱ و آنچه در اندرون آن است بیرون می ریزد۲ و اجزای آن, متلاشی می گردد,۳ و دریاها شكافته می شوند,۴ و كوهها به حركت در میآیند۵ و درهم كوبیده می شوند۶ و مانند تل شنی می گردند۷ و سپس به صورت پشم حلاجی شده در میآیند۸ و آنگاه در فضا, پراكنده می شوند۹ و از سلسله كوههای سر به آسمان كشیده, جز سرابی باقی نمی ماند.۱۰

● وضع آسمان و ستارگان

ماه۱۱ و خورشید۱۲ و ستارگان عظیمی كه بعضی از آنها میلیونها بار از خورشید ما بزرگتر و پر فروغتر است به تیرگی و خاموشی می گرایند,۱۳ و نظم حركت آنها به هم می خورد,۱۴ و از جمله ماه و خورشید به هم می پیوندند۱۵ و آسمانی كه هم چون سقف محفوظ و محكمی بر این جهان, احاطه كرده است سست و متزلزل می شود۱۶ و می شكافد و از هم می درد۱۷ و طومار آن درهم می پیچد,۱۸ و اجرام آسمانی به صورت فلز مذابی در میآید۱۹ و فضای جهان پر از دود و ابر می شود.۲۰

● شیپور مرگ

در چنین اوضاع و احوالی است كه شیپور مرگ, نواخته می شود و همه موجودات زنده می میرند۲۱ و در جهان طبیعت, اثری از حیات نمی ماند, و وحشت و اضطراب بر جانها سایه می افكند۲۲ مگر كسانی كه از حقایق و اسرار هستی, آگاهند و دلهایشان غرق معرفت و محبت الهی است .

● شیپور حیات و آغاز رستاخیز

سپس جهان دیگری كه قابلیت بقا و ابدیت داشته باشد, بر پا می شود,۲۳ و صحنه گیتی با نور الهی روشن می گردد,۲۴ و شیپور حیات به صدا در میآید۲۵ و همه انسانها (بلكه حیوانات نیز)۲۶ در یك لحظه, زنده می شوند۲۷ و سراسیمه و هراسان۲۸ همانند ملخها و پروانگانی كه در هوا منتشر می شوند۲۹ با سرعت,۳۰ به سوی محضر الهی روانه می گردند و همگی در صحنه عظیمی فراهم میآیند۳۲ و غالباً می پندارند كه توقفشان در عالم برزخ به اندازه یك ساعت یا یك روز و یا چند روز بوده است .۳۳

● ظهور حكومت الهی و انقطاع سببها و نسبها

در آن عالم, حقایق آشكار می شود۳۴ و حكومت و سلطنت الهی, ظهور تام می یابد۳۵ و چنان هیبتی بر خلایق, سایه می افكند كه هیچ كس را یاری بلند سخن گفتن نیست,۳۶ و هر كسی به فكر سرنوشت خویش است و حتی فرزندان از پدر و مادر; و خویشان و نزدیكان از یكدیگر, فرار می كنند,۳۷ و اساساً رشته نسبها و سببها می گسلد۳۸ و دوستیهایی كه بر پایه منافع و معیارهای دنیوی و شیطانی بوده تبدیل به دشمنی می گردد,۳۹ و حسرت و پشیمانی از تقصیرهای گذشته, دلها را فرا می گیرد.۴۰

● محكمه عدل الهی

آنگاه دادگاه عدل الهی, تشكیل می شود و اعمال همه بندگان حاضرمی گردد۴۱ و نامه های اعمال, توزیع می شود۴۲ و انتساب هر كاری به فاعل آن, چنان آشكار است كه دیگر نیازی نیست كه از كسی بپرسند چه كرده ای؟۴۳

در این دادگاه, فرشتگان و پیامبران و برگزیدگان خدا به عنوان شهود, حضور دارند۴۴ و حتی دست و پا و پوست بدنها گواهی می دهد۴۵ و حساب همه مردم به دقت, رسیدگی و با میزان الهی, سنجیده می شود۴۶ و براساس عدل و قسط درباره ایشان داوری می گردد,۴۷ و هر كس نتیجه سعی و كوشش خود را می یابد,۴۸ و به نیكوكاران, ده برابر پاداش داده می شود,۴۹ و هیچ كس بار دیگری را نمی كشد,۵۰ اما كسانی كه دیگران را گمراه كرده اند علاوه بر گناهان خودشان, معادل گناهان گمراه شدگان را نیز بر دوش می كشند.۵۱ (بدون اینكه از گناهان آنان كاسته شود) هم چنین عوض و بدلی ازكسی پذیرفته نمی شود۵۲ و شفاعت كسی مقبول نمی گردد۵۳ مگر شفاعت كسانی كه از طرف خدای متعال, ماذون باشند و براساس معیارهای مرضی خدا شفاعت كنند.۵۴

● بسوی اقامتگاه ابدی

سپس حكم الهی اعلام شده۵۵ نیكوكاران و تبهكاران از یكدیگر جدا می شوند۵۶ و موئمنان, روسفید و شاد و خندان بسوی بهشت ۵۷; و كافران و منافقان, روسیاه و اندوهگین و با ذلت و خواری به سوی دوزخ, روانه می گردند۵۸ و همگی از دوزخ, عبور می كنند۵۹ در حالی كه از چهره موئمنان, نور می تابد و راهشان را روشن می سازد۶۰ و كافران و منافقان در تاریكی به سر می برند.

منافقاتی كه در دنیا با موئمنان, اختلاط داشتند آنها را صدا می زنند كه رو به سوی ما كنید تا از نور شما استفاده كنیم, و پاسخ می شنوند كه باید برای اكتساب نور, به عقب (به دنیا) برگردید! باز می گویند: مگر ما در دنیا با شما نبودیم؟ و پاسخ می شنوند: چرا, در ظاهر با ما بودید ولی خودتان را گرفتار كردید و دلهایتان دچار شك و تردید و قساوت شد و امروز, كارتان یكسره شده و از شما و از كافران, عوضی پذیرفته نمی شود و سرانجام, كافران و منافقان در كام دوزخ فرو می روند.۶۱

هنگامی كه موئمنان به بهشت, نزدیك می شوند درهای آن گشوده می شود و فرشتگان رحمت به استقبال آنان میآیند و با سلام و احترام, مژده سعادت ابدی به ایشان می دهند.۶۲ و از سوی دیگر, هنگامی كه كافران و منافقان به دوزخ می رسند درهای آن باز می شود و فرشتگان عذاب, با خشونت آنان را مورد سرزنش قرار داده به ایشان وعده عذاب ابدی می دهند.

(محمد تقی, مصباح یزدی, آموزش عقاید, ج ۳, ص ۸۹ ـ ۸۶)

۱ـ زلزال ۱/, حج ۱/, واقعه ۴/, مزمل ۱۴/.

۲ـ زلزال ۲/, انشقاق ۴/.

۳ـ الحاقه ۱۴/, فجر ۲۱/.

۴ـ تكویر ۶/, انفطار ۳/.

۵ـ كهف ۴۷/, نحل ۸۸/, طور ۱۰/, تكویر ۲/.

۶ـ الحاقه ۱۴/, واقعه ۵/.

۷ـ مزمل ۱۴/.

۸ـ معارج ۹/, قارعه ۵/.

۹ـ طه ۱۰۵/ ـ ۱۰۷, مرسلات ۱۰/.

۱۰ـ كهف ۸/, نبا ۲۰/.

۱۱ـ القیامه ۸/.

۱۲ـ تكویر ۱/.

۱۳ـ تكویر ۲/.

۱۴ـ انفطار ۲/.

۱۵ـ القیامه ۹/.

۱۶ـ طور ۱/, الحاقه ۱۶/.

۱۷ـ الرحمن ۳۷/, الحاقه ۱۶/, مزمل ۱۸/, مرسلات ۹/, نبا ۱۹/, انفطار ۱/, انشقاق ۱/.

۱۸ـ انبیا ۱۰۴/, تكویر ۱۱/.

۱۹ـ معارج ۸/.

۲۰ـ فرقان ۲۵/, دخان ۱۰/.

۲۱ـ زمر ۶۸/, الحاقه ۱۳/, یس ۴۹/.

۲۲ـ نمل ۸۷/ـ۸۹.

۲۳ـ ابراهیم ۴۸/, زمر ۶۷/, مریم ۳۸/, ق ۲۲/.

۲۴ـ زمر ۶۹/.

۲۵ـ زمر ۶۸/, كهف ۹۹/, ق ۲۰/ـ۴۲, نبا ۱۸/, نازعات ۱۳/ـ۱۴, مدثر ۸/, صافات ۱۹/.

۲۶ـ انعام ۳۸/, تكویر ۵/.

۲۷ـ كهف ۴۷/, نحل ۷۷/, قمر ۵۰/, نبا ۱۸/.

۲۸ـ ق ۲۰/.

۲۹ـ قارعه ۴/, قمر ۷/.

۳۰ـ ق ۴۴/, معارج ۴۳/.

۳۱ـ یس ۵۱/, مطففین ۳۰/, القیامه ۱۲/, ۳۰, و نیز رجوع كنید به آیات ((حشر)) و ((نشر)) و ((لقا الله)) و ((رجوع الی الله)) و ((رد الی الله)).

۳۲ـ كهف ۹۹/, تغابن ۹/, نسا ۸۷/, انعام ۱۲/, آل عمران ۹/, هود ۱۰۳/.

۳۳ـ روم ۵۵/, نازعات ۴۶/, یونس ۴۵/, اسرا ۵۲/, طه ۱۰۳ ـ ۱۰۴, موئمنون ۱۱۳/, احقاف ۳۵/.

۳۴ـ ابراهیم ۲۱/, العادیات ۱۰/, الطارق ۹/, ق ۲۲/, الحاقه ۱۸/.

۳۵ـ حج ۵۶/, فرقان ۲۶/, غافر ۱۶/, انفطار ۱۹.

۳۶ـ هود ۱۰۵/, طه ۱۰۸/,۱۱۱, نبا ۳۸/.

۳۷ـ عبس ۳۴/ـ۳۷, شعرا ۸۸/, معارج ۱۰ـ۱۴, لقمان ۳۳.

۳۸ـ بقره ۱۶۶/, موئمنون ۱۰۱/.

۳۹ـ زخرف ۶۷/.

۴۰ـ انعام ۳۱/, مریم ۳۹/, یونس ۵۴/.

۴۱ـ آل عمران ۳۰/, تكویر ۱۴/, اسرا ۴۹.

۴۲ـ اسرا۱۳/ـ۱۴,۱۷, الحاقه ۱۹/, ۲۵, انشقاق ۷/, ۱۰.

۴۳ـ الرحمن ۳۹/.

۴۴ـ زمر ۶۹/, بقره ۱۴۳, آل عمران ۱۴۰/, نسا ۴۱/, ۶۹, هود ۱۸/, حج ۷۸/, ق ۲۱/, نحل ۸۴/آ ۸۹.

۴۵ـ نور ۲۴/, یس ۶۵/, فصلت ۲۰/ـ۲۱.

۴۶ـ اعراف ۸/,۹, انبیا ۴۷/, موئمنون ۱۰۲/ـ۱۰۳, قارعه ۶/ـ۸.

۴۷ـ یونس ۵۴/, ۹۳, جاثیه ۱۷/, نمل ۷۸, زمر ۶۹/,۷۵.

۴۸ـ النجم ۴۰/ـ۴۱, بقره ۲۸۱/,۲۸۶, آل عمران ۲۵/, ۱۶۱, انعام ۷۰/, هود ۱۱۱/, ابراهیم ۵۱/, طه ۱۵/, غافر ۱۷/, جاثیه ۲۲/, طور ۲۱, مدثر ۳۸/, یس ۵۴/, زمر ۲۴/.

۴۹ـ انعام ۱۶۰/.

۵۰ـ النجم ۳۹/, انعام ۱۶۴/, فاطر ۱۸/, زمر ۷.

۵۱ـ النحل ۲۵/, عنكبوت ۱۳/. ضمناً از اینجا می توان حدس زد كه كسانی هم كه موجب هدایت دیگران شده اند ثواب مضاعف خواهند داشت چنان كه صریحاً در روایات آمده است.

۵۲ـ بقره ۴۸/, ۱۲۳, آل عمران ۹۱/, لقمان ۳۳/, مائده ۳۶/, حدید ۱۵/.

۵۳ـ بقره ۴۸/, ۱۲۳,۲۵۴, مدثر ۴۸/.

۵۴ـ انبیا ۲۸/, بقره ۲۵۵/, یونس ۳/, مریم ۸۷/, طه ۱۰۹/, سبا ۲۳/, زخرف ۸۶/, النجم ۲۶/.

۵۵ـ اعراف ۴۴/.

۵۶ـ انفال ۳۷/, روم ۱۴/ـ۱۶,۴۳,۴۴, شوری ۷/, هود ۱۰۵ـ۱۰۸, یس ۵۹/.

۵۷ـ زمر ۷۳/, بقره ۲۵۵/, یونس ۳/, مریم ۸۵/, القیامه ۴۲/ـ۲۴, مطففین ۲۴/, غاشیه ۸/, عبس ۳۸/ـ۳۹.

۵۸ـ زمر ۶۰/, ۷۱, آل عمران ۱۰۶, انعام ۱۲۴, یونس ۲۷/, مریم ۸۶/, طه ۱۰۱/,۱۲۴ـ۱۲۶, ابراهیم ۴۳/, قمر ۸/, معارج ۴۴/, غاشیه ۲/, اسرا ۷۲/,۹۷, عبس ۴۰ و ۴۱.

۵۹ـ مریم ۷۱/ـ۷۲.

۶۰ـ حدید ۱۲/.

۶۱ـ حدید ۱۳/ ـ ۱۵, نسا ۱۴۰/.

۶۲ـ زمر ۷۳, رعد ۲۳ـ۲۴.