مزایای شبکه ی فاضلاب شهری

طرح فاضلاب در نقاط مختلف جهان به انحای مختلف مورد آزمایش قرار گرفته و کارایی آنها به اثبات رسیده است موارد مطرح شده دراین مقال, یا تکرار تجربه های موفق در سطح کشوری و یا بین المللی هستند و یا این که از ترکیب هوشمندانه ای از پتانسیل های منطقه و این رخدادها, تشکیل شده اند

طرح فاضلاب در نقاط مختلف جهان به انحای مختلف مورد آزمایش قرار گرفته و کارایی آنها به اثبات رسیده است. موارد مطرح شده دراین مقال، یا تکرار تجربه‌های موفق در سطح کشوری و یا بین‌المللی هستند و یا این که از ترکیب هوشمندانه‌ای از پتانسیل‌های منطقه و این رخدادها، تشکیل شده‌اند.

نوشته ی زیر حاصل تلاش یک گروه پژوهشی است که با دخل و تصرف زیاد به صورت خلاصه تقدیم میگردد.

کاربرد فاضلاب تصفیه شده در سال١٩٦٣ در پنسیلوانیا موجب افزایش ١٣٥ درصد محصول علوفه و افزایش ١٩ تا ٣٠ درصدی مقدار نیتروژن دانه گندم، ٥٠درصدی عملکرد ذرت دانه ای، ١٠٣ تا ١٣٦ درصدی عملکرد ذرت علوفه ای و ١٧ تا ٥١ درصدی عملکرد جو شده است. در هندوستان اولین مزرعه در سال ١٨٩٥با فاضلاب آبیاری گردید . در سال ١٩٨٦ بیشتراز ١٥٠ مزرعه با وسعت ١٢٠٠٠ هکتار با استفاده از حداقل٥٠٠ میلیون متر مکعب فاضلاب در سال آبیاری می شد .

در سال١٩٣٩ فاضلاب شهری حاصل از فعالیت ٧ میلیون نفر در آلمان به مصارف کشاورزی رسید و در سال ١٩٦١ حدود ١٢٠ تا ٣٠٠ میلیون متر مکعب فاضلاب به این طریق استفاده گردید.

▪ اما مزیت های کاربرد بهینه از فاضلاب شهری :

ـ زراعت چوب

هدف اصلی از زراعت چوب تولید حجم زیادی از چوب در زمان کوتاه است. در برخی از موارد نیز هدف از این کار ترمیم درختان از دست رفته در بخشی از جنگل (جنگل مصنوعی)است.

در کشورهای غربی و در مناطق معتدل، تولید چوب بیشتر برای تولید کاغذ و خمیر کاغذ، به دست آوردن الوار برای استفاده در مصارف ساختمانی و همچنین پرورش درختان کاج برای کریسمس مورد استفاده قرار میگیرد. در اغلب کشورهای استوایی و گرمسیری مخصوصا هند، پرورش درخت ساج است که به عنوان تنها چوب ضد آب، برای تولید کشتی‌های کوچک و بزرگ تفریحی مورد استفاده قرار میگیرد. چوب بالسا که در مناطق گرمسیری تولید میشود، یکی از چوبهایی است که به دلیل چگالی بسیار کم در صنایع مختلفی چون تولید هواپیماهای سبک و کشتیها کاربرد دارد.

قابل توجه آنکه ۳۵ درصد از چوب تولیدی در سطح جهان از این منابع تامین میشود.. امروزه بیشتر پروژه‌های زراعت چوب برای دوره‌های ۴۰ تا ۵۰ ساله انجام میپذیرند که در این میان طرحهایی با مدت زمان ۵ تا ۱۵ سال و از طرف دیگر حتی ۷۰ تا ۱۰۰ سال نیز دیده میشود.

یکی از عمده ثمرات زراعت چوب بعد صنعتی است که در آن بسیاری ازشرکتهای تولید کننده کاغذ میتوانند از آن بهره مند شوند. امروزه در مناطق مختلف دنیا از جمله ایالات متحده، کانادا، استرالیا، برزیل، اندونزی و ... این کار در حال انجام است.لذا با توجه به واردات گسترده کاغذ در ایران این نیاز به این طرح احساس میگردد.

اشتغال آفرینی و میزان درآمد از این طرح هم قابل توجه است :

به ازای هر هکتار از درختان کشت شده در سال به طور متوسط به ۱۶۵ نفرساعت نیروی کار لازم است (در بعد صنعتی). با توجه به قیمت متوسط ۲۰ دلار برای هر متر مکعب چوب، هر هکتار زمین در سال میتوان تا ۵۰۰ دلار چوب برداشت کرد.

بزرگترین تولیدکننده محصولات کاغذی در کشور شرکت چوکای تالش است که در سالهای اخیر با ممنوعیت برداشت از منابع داخلی با مشکل اساسی روبرو شده است که به نظر میرسد این طرح بتواند راهگشای مشکلات تولید کاغذ و در نتیجه کاهش قیمت کتاب در کشور باشد.

● استفاده از پساب در آبیاری و کشاورزی

همانطور که میدانیم آبی که در شهرها مصرف میشود، جهت برآورده ساختن ضوابط آب آشامیدنی باید تصفیه شود. اما آب آشامیدنی تنها شاخه‌ای از کل نیاز روزانه یک شهر را در بر میگیرد و قست باقی‌مانده از مصرف، اعم از آبیاری و کشاورزی، نیازمند درجه پایین‌تری از کیفیت میباشد. معمولا (به خصوص در کشورهای غیر پیشرفته) آبی که برای اهداف غیرآشامیدنی مانند آبیاری استفاده میشود از همان آبی تامین میگردد که جهت شرب فراهم شده است؛ لذا اگر بتوان پساب اصلاح شده را جهت مصارف غیر آشامیدنی به کار برد آنگاه ذخایر آب موجود، نیازمندی جمعیت بیشتری را برطرف خواهد کرد. در مواردی از قبیل مصارف شهری(مانند آبیاری پارک‌ها)، صنعتی، کشاورزی و غیره میتوان پساب اصلاح شده را جایگزین آب قابل شربی کرد که هم‌اکنون در این قسمتها استفاده میشود. مصارف شهری شامل آبیاری پارکها، فضاهای تفریحی و سامانه‌های بهداشتی موجود در ساختمان‌های عمومی و بازرگانی میباشد. علاوه بر این پساب اصلاح‌شده در بسیاری از صنعتها مانند نیروگاه‌ها (جهت مصارف گرمایشی و سرمایشی) قابل استفاده است.

سید محمد علی علوی

منابع:

۱- مقایسه خصوصیات آفتابگردان، ذرت و چغندرقند تحت سیستم های مختلف آبیاری با پساب ثبت شده در پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی در تاریخ ۲۱/۱۱/۸۳- http://www.sid.ir/fa/index.asp

۲- مصطفی نشاسته گر - بررسی کاربردهای پساب در مصارف کشاورزی و صنعت- فرم پیشنهاد پروژه‌های پژوهشی و بهبود بهره‌وری

{در صورت تمایل به ارتباط میتوانید به ایمیل زیر مراجعه فرمایید: [e-mail]}