آموزش و پرورش و تحولات جهانی

رشد سریع علوم، تغییرات پی در پی جهانی، فراگیر شدن تکنولوژی های جدید و رخنه کردن IT در حوزه های گوناگون موجبات تغییر ساختار کلی و تحول پایه یی در شکل و محتوای اقتصادی، سیاسی، اجتماعی …

رشد سریع علوم، تغییرات پی در پی جهانی، فراگیر شدن تکنولوژی های جدید و رخنه کردن IT در حوزه های گوناگون موجبات تغییر ساختار کلی و تحول پایه یی در شکل و محتوای اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و آموزشی جوامع گوناگون شده است.

به تبع این تغییرات در ساختار نهادهای مهم جوامع، مشاغل هم به یک رشد و تکامل و جهش سریع دست یافته اند و متخصصان و کارشناسان بر اهمیت نقش معلم به عنوان عامل تغییر و تحولات بنیادین و بالا بردن سطح آگاهی و فهم و بینش جوامع تاکید ویژه داشته اند. کمیسیون بین المللی آموزش و پرورش هم بخش آموزش کشورهای مختلف را به بازسازی اساسی ساختار نظام آموزش و ارائه تعریف های جدید و ترسیم کارکردهای متناسب با عصر حاضر تشویق کرده و خواهان تبیین کارکردهای نو از نقش معلم به عنوان اصلی ترین عامل ایجاد تحول شده است.

در این میان آموزش و پرورش ما فارغ از آنچه در اطرافش می گذرد دیده بر تحولات سریع اقتصادی، علمی و تکنولوژی نظام جهانی بسته و همچنان با ساختار و روش سنتی و قدیمی و دست و پاگیر اداری خود طی طریق می کند. سخنان وزیر مبنی بر اینکه حتی ایشان آمار درستی از تعداد مدارس و دانش آموزان ندارد نشانه یی کوچک از ساختار فرسوده نظام آموزش و پرورش و یادگیری ما است، در حالی که یونسکو چهار محور، یادگیری برای دانستن، یادگیری برای انجام دادن و عمل کردن، یادگیری برای زندگی و یادگیری برای زندگی مسالمت آمیز را به عنوان محور و کارکردهای امروز بخش آموزش اعلام کرده است.

در نظام آموزش و پرورش ما یادگیری برای حفظ کردن و در کنکور قبول شدن همچنان تنها محور یا مهم ترین محور یادگیری است.

به گفته صاحب نظران آنچه مسلم است در سال های آینده رشته های جدید و علوم نو مانند علوم روباتیک و لیزرها و... در عرصه جهانی ظاهر شده و بی شک برای آموزش رشته های نو و علوم جدید به وسیله آموزش و پرورش و آماده کردن فراگیران برای تسلط بر این علوم، ضرورت تحولات ساختاری و عمیق در نظام آموزشی امری اجتناب ناپذیر است و باید به نگاهی نو و تعریفی جدید از آموزش و پرورش و نقش معلمان آن پرداخت.

اکنون این پرسش مهم مطرح است که آیا با ساختار نظام آموزش و پرورش فعلی و اسکلت اداری چندلایه و تجویز برنامه ها و ایده های گوناگون، بدون در نظر گرفتن دیدگاه معلمان متخصص و نیاز امروز دانش آموزان و محوریت حفظ کردن در فرآیند یادگیری و با روش های تدریس منسوخ و قدیمی، می توان به ایجاد تحولات عمیق و متناسب با آنچه در جهان اطراف می گذرد خوشبین بود؟

آیا معلمان ما با آموزش های یکنواخت و عموماً در حد کتاب های درسی و کلاس های کسالت آور و خالی از روح نشاط و تحقیق و پژوهش قادر خواهند بود پاسخ نیازهای متنوع و جدید فراگیران خود را در آینده نزدیک بدهند؟

اینکه مسائل معیشتی و رفاهی و اقتصادی توان از معلم گرفته و انگیزه تحقیق و مطالعه و پژوهش را از او دزدیده،واقعیتی مسلم است. اما حقیقت آن است که مشکل اصلی آموزش و پرورش به روز نبودن ساختار کلی نظام آموزشی و مسائل و مباحث آموزشی آن است که معیشت و رفاه معلمان و کسری بودجه را هم شامل می شود. به گونه یی که چنانچه شاهد تحولات عمیق و ساختاری در این نهاد مهم نباشیم و اگر شرایط را برای توانایی معلمان مان فراهم نکنیم تا فارغ از غم نان و آب، با مطالعه و تحقیق و پژوهش و آزمایش، خود را برای رویارویی و هماهنگی با تحولات عمیق و سریع جهانی آماده کنند، به زودی علاوه بر کسری بودجه و مشکلات معیشتی معلمان، شاهد بحران عدم تطابق کارکرد نظام آموزشی و اندیشه ها و دانسته های معلمان با نیازها و شرایط روز دانش آموزان و جامعه خواهیم بود که به مراتب بحرانی فراتر از مشکلات فعلی این نهاد خواهد بود. کما اینکه هم اکنون هم در حوزه IT و اطلاعات ردپای این بحران را می توان در بسیاری از مدارس دید. بنابراین باید واقع بین بود و به آموزش و پرورش نگاهی ملی داشت و پذیرفت «حفظ»محوری مهم ترین کارکرد این نهاد نیست و تصمیم گیری و ایده ریزی از بالا به معلم و دانش آموز و روش متکلم وحده یی معلمان و کلاس خشک و خالی به زودی کارایی خود را برای دانش آموزان از دست می دهد و باید زمینه ایجاد تحول در نگرش و نگاه به ساختار و کارکرد آموزش و پرورش و مهم ترین ابزار آن معلم را ایجاد کنیم تا برنامه ریزی و ایده پردازی از بالا به معلم و دانش آموز و آموزش های سنتی و کسالت بار فعلی جای خود را به آموزش و پرورشی پویا با معلمانی توانا و کلاس هایی مولتی مدیا و مبتنی بر تحقیق، پژوهش و آزمایش، برای زندگی بهتر و عمل به آموخته ها بدهد.

http://rasoolpapaei.blogfa.com

رسول پاپایی