گیوه‌دوزی، قدیمی‌ترین صنایع دستی استان مرکزی

گیوه دوزی جزء قدیمی‌ترین صنایع دستی است که از تاریخ پیدایش آن اطلاع دقیقی در دست نیست و منحصرا در استان مركزی در وفس و سنجان كه فاصله زیادی از آن دارد رونق داشته است، ولی در حال …

گیوه دوزی جزء قدیمی‌ترین صنایع دستی است که از تاریخ پیدایش آن اطلاع دقیقی در دست نیست و منحصرا در استان مركزی در وفس و سنجان كه فاصله زیادی از آن دارد رونق داشته است، ولی در حال حاضر از رونق کمتری بر خوردار است. گیوه دوزی در استان مرکزی از سابقه دیرینه‌ای برخوردار است واین حرفه تا چندی پیش، از چنان رونقی برخوردار بود که در هر کوچه‌ای از کوچه‌ها و محله‌های وفس وسنجان ، صدای کوبیدن کوبه‌ها به کُنده‌های شیوه‌کشی به گوش می‌رسید که در حقیقت این صداها از کارگاه‌های شیوه‌کشی که مردان در آنها مشغول ساخت تخت گیوه بودند بیرون می‌آمد. در دایره المعارف آزاد تحت عنوان« گیوه» آمده است:

گیوه نوعی پاپوش مخصوص مردان روستایی و از جمله صنایع دستی مناطقی از ایران است. در استان مرکزی تولید گیوه در مناطق سنجان و وفس رواج دارد. تمامی مراحل تولید این پاپوش دستی است و مواد اولیه آن نخ قالی (که اصطلاحا تنه نامیده می شود) و ضایعات چرم است. رویه گیوه توسط زنان و توسط نوعی سوزن که جوالدوز خوانده می‌شود بافته می‌شود و قسمت کفی آن توسط مردان با استفاده از ابزاری که تخت نامیده می شود به اصطلاح آجیده می شود. در صورت لزوم رویه این پاپوش با استفاده از سیریش اندوده می شود تا در مزارع کشاورزی مانع نفوذ آب به درون آن شود.

دو مرحله اساسی در تولید گیوه، وجود دارد:

شیوه کشی (ساخت تخت گیوه)

رویه چینی (بافت رویه گیوه).

این هنر مخصوص زنان و دختران روستا می‌باشد؛ آنان با استفاده از نخ تابیده در ضخامت‌های مختلف که اصطلاحا آن را یک لایه یا چند لایه می‌گویند و سوزن مخصوص به گیوه چینی می پردازند. هر چه نخ به کار رفته نازکتر باشد مرغوبیت گیوه تولیدی نیز بیشتر است. گیوه یا مستقیماً بر روی « تخت ملکی بافته می‌شود که در این صورت بر مرغوبیت گیوه اضافه می‌شود و یا ابتدا روی تخته مخصوص بافته می‌شود و در انتهای بافت گیوه، آن را جدا کرده و به روی تخت اصلی می دوزند. پس از اتمام کار، گیوه قالب گیری می‌شود که در این کار از قالب‌های مخصوصی از چوب، به شکل پا استفاده می‌شود و این نوع گیوه‌ها چون تمام نخ می‌باشند بسیار سبک و خنک بوده و در تابستان‌ها مشتریان فراوانی دارد و به قیمت مناسبی در مراکز شهری به فروش می‌رسد.