علم, ایده و خلق ثروت

استفاده از طرح های کوچک, اما خلاق, یک راهکار مناسب برای توسعه اشتغال و کار آفرینی در کشور است

استفاده از طرح‌های کوچک، اما خلاق، یک راهکار مناسب برای توسعه اشتغال و کار آفرینی در کشور است.

امروز ایده اصلی جوانان ما پس از فارغ‌التحصیلی از دبیرستان و دانشگاه، تنها به استخدام دولت یا یک شرکت درآمدن است و بس! سال‌ها می‌گذرند و جوانان ما همانجا پیر می‌شوند. در مقابل، ایده‌های کار آفرینی درآمدساز را این روزها به ندرت می‌توان در میان جوانان، به خصوص تحصیلکرده‌ها یافت.

البته به هیچ وجه نمی‌خواهیم نقش سرمایه را در ایجاد کسب و کار کمرنگ کنیم و چه بسا بخش بزرگی از کمیابی ایده‌های راه اندازی کسب و کار امروز به این دلیل برمی‌گردد. اما با نگاه در سطحی کلان، باید بگوییم به لحاظ منابع، کشور ما مشکلی ندارد و اگر مشکلی هست، ناشی از توزیع ناکارآمد منابع است، وگر نه سرمایه‌ مورد نیاز این کسب و کارها به اندازه کافی موجود است.

همان طور که اشاره شد، سرمایه نقش مهمی در راه اندازی یک شغل دارد، اما این که جوانان سرمایه کافی برای راه اندازی یک کسب و کار در اختیار ندارند، نمی‌تواند معیار درستی برای این باشد که بخواهیم نسبت به کار آفرینی و اشتغالزایی بی‌اعتنا باشیم. به عنوان یک مثال ساده، راه اندازی یک کسب و کار مجازی (از طریق اینترنت) سرمایه زیادی نمی‌خواهد. منظور ما از بیان این مثال در حقیقت آن است که مسأله اصلی، خلاقیت در کار آفرینی است که در طول زمان با توسعه ایده‌های خلاق به گسترش کسب و کار بپردازیم. یک نمونه این امر در بُعد جهانی می‌تواند بنیان گذاران جوان شرکت‌های فیس‌بوک و گوگل باشد که امروز با توسعه یک ایده بسیار ساده به درآمدهای میلیارد دلاری در سال رسیده‌اند و مهمتر آن که توانسته‌اند به ترتیب، برای بیش از ۲ و ۲۰ هزار نفر اشتغالزایی مستقیم انجام دهند.

● راه‌های اشتغالزایی

در کوتاه مدت، برای رفع مشکل اشتغال در کشور پیشنهاد می‌کنیم از طرح‌های درآمدساز که قادر به خلق واحدهای کوچک کسب و کار هستند، حمایت شود و بدین وسیله، فرصت‌های اشتغالزایی مستقیم و غیرمستقیم توسط بخش خصوصی فراهم گردند.

البته در حمایت از این کسب و کارهای کوچک هم باید جوانب کار به صورت کاملاً کارشناسانه – اما نه زمان‌گیر - بررسی شوند تا منابع اختصاص یافته به آنها به هدر نروند، چون طبق گزارش‌های بین‌المللی، چیزی نزدیک به ۵۰ درصد کسب و کارهای کوچک در همان سال‌های اولیه شکل گیریشان به دلیل فقدان تجربه لازم و بی‌برنامگی برای درآمدسازی، شکست می‌خورند.

البته لازم است به اقداماتی هم که در این زمینه در حال انجام‌اند اشاره‌ای داشته باشیم. مثلاً به گفته نسرین سلطان‌خواه، معاون علمی و فناوری رییس جمهور، اختصاص ۲۰ درصد از سهم اعتبارات اشتغالی استان‌ها به طرح‌های دانش بنیان در شورای عالی اشتغال به تصویب رسیده که این می‌تواند شروع خوبی برای تعامل علم و اشتغال باشد، اما طبعاً کافی نیست.

● کفایت طرح، اصل حمایت از طرح

در پایان این را باید بگوییم که شرایط حمایت از این گونه طرح‌ها همان طور که بارها در «اقتصاد ایران» به آن اشاره داشته‌ایم، تنها با استفاده از گزارش‌های توجیه فنی و اقتصادی قابل ارزیابی است. در این خصوص برای جلوگیری از انحرافات احتمالی، علاوه بر این که پیشنهاد می‌کنیم یک بانک اطلاعاتی از اشخاص حقیقی و حقوقی که توانایی این مطالعات را دارند تدوین شود، این را متذکر می‌شویم که کارشناسان بانکی هم باید توانایی تشخیص درست یا غلط بودن و به عبارت بهتر، شناسایی گزارش‌های دستکاری شده را داشته باشند تا اعتبار این گزارش‌ها مورد تأیید باشد.