درنگی بر عملکرد معاونت سینمایی در دولت دهم

در بررسی عملکرد معاونت سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و همچنین اداره نظارت و ارزشیابی به نکات ریز و درشت بسیاری که بعضا مثبت و بعضا منفی و در برخی مواقع مبهم بوده اند برمی خوریم که قصد داریم عملکرد این بخش را در دولت دهم مورد ارزیابی قرار بدهیم

در بررسی عملکرد معاونت سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و همچنین اداره نظارت و ارزشیابی به نکات ریز و درشت بسیاری که بعضا مثبت و بعضا منفی و در برخی مواقع مبهم بوده‌اند برمی‌خوریم که قصد داریم عملکرد این بخش را در دولت دهم مورد ارزیابی قرار بدهیم. حرکت اولیه این مسئولین در جشنواره بیست و هشتم یک نکته مثبت بود، که نشان داد در دوره جدید تابو شکنی‌های زیادی خواهیم داشت و البته شاید با رفع توقیف کردن چند فیلم مهم در جشنواره بیست و هشتم هم به نوعی میخ خود را محکم کوبیدند و نشان دادند با سیاست خاصی به میدان آمده‌اند و با رفع توقیف چند فیلم مهم از جمله به رنگ ارغوان – آتشکار و تسویه حساب که مربوط به دولت‌های پیشین بودند خواستند عملکرد آنها را هم به نوعی زیر سوال ببرند و این حرکات تا حدودی مثبت تلقی شد.

بعد از این‌ها صحبت‌هایی شد مبنی بر احترام به سلیقه فیلمسازان با هر عقایدی و اینکه ما اصلا فیلم توقیفی نخواهیم داشت که فیلمسازان و همچنین تهیه کنندگان را خوشحال کرد. در نتیجه این شد که پروانه ساخت‌های متعدد و با موضوعات متفاوت و بعضا ملتهب، در سال ۸۹ صادر شد تا جشنواره بیست و نهم جشنواره پرباری باشد و مسئولین این جشنواره را به نوعی آیینه عملکرد مثبت خودشان بدانند. در عمل دیدیم این اتفاق نیفتاد و چند فیلم در آستانه جشنواره بیست و نهم توقیف شدند فیلم‌هایی که اکثرا در ژانرهای اجتماعی و ملتهب بودند اما فیلم‌های سیاسی به جشنواره آمدند و در بخش مسابقه هم قرار گرفتند اما علت این حرکات بعدها مشخص شد. فیلم‌های توقیف شده به مرور رفع توقیف شدند، اما صدور پروانه نمایش‌ها با تاخیرهای بسیار زیاد همراه شد تا در واقع دولت در چینش اکران به نوعی دخالت داشته باشد و در زمان اکران فیلم‌ها هم دخیل باشد که این مصداق بارز صحبت‌های کمال تبریزی است .

در واقع پروانه نمایش فیلم‌های بحث برانگیزی چون اسب حیوان نجیبی است و خیابان‌های آرام در آستانه ماه محرم صادر شد تا این فیلم‌ها فصل‌های خوب اکران را از دست بدهند و در نهایت با صحبت‌های طعنه‌آمیز کمال تبریزی پروانه نمایش خیابان‌های آرام باطل شد و فیلمی چون گزارش یک جشن، هنوز پروانه نمایش نگرفته است. این در حالی است که در طول سال ۹۰ که تهیه‌کننده این فیلم دائما سراغ پروانه نمایش فیلم را می‌گرفت از سوی شخص معاونت نظارت و ارزشیابی اعلام می‌شد ما فیلم توقیفی نداریم و صدور پروانه نمایش مراحل قانونی دارد که باید طی شود اما وقتی فیلم ۱ سال و نیم پروانه نمایش ندارد چه معنی جز توقیف دارد؟ و البته کاملا واضح است برخی اکران‌ها به نوعی با هدف دیده نشدن این فیلم‌ها انجام می‌شود، وقتی شما قرار است دو فیلم بحث برانگیز را در ماه محرم اکران کنید یا کنار دو فیلم پر فروش قطعا نیت این است که این فیلم‌ها بیایند و دیده نشوند و بروند و گفته شود که فلان فیلم اکران شد که این حرکت در مورد حداقل اسب حیوان نجیبی است و انتهای خیابان هشتم نتیجه عکس داده است.

جشنواره سی‌ام هم حکایت‌های زیادی را به همراه داشته است که اولین آنها اصرار زیاد برای ساخت و نمایش فیلم‌های سیاسی و تلخ بود و صدور پروانه نمایش سریع برای این فیلم‌ها که در ابتدا حرکتی مثبت تلقی می‌شد اما اینها هم برای پربار‌تر نشان دادن جشنواره بود و البته ضربه محکمی که در نوروز سینمای ایران و حتی خود وزارت ارشاد خوردند. از همان اکران جشنواره برای خیلی‌ها سوال پیش آمده بود که چطور فیلم زندگی خصوصی پروانه نمایش گرفته و در بخش مسابقه در حال نمایش است و همین فیلم که خط قرمز‌های زیاد سیاسی و جنسی را رد کرده است در لیست اکران نوروز قرار گرفت و تا دوستان نشان بدهند از جنجال هم بدشان نمی‌آید. فقط ذکر همین نکته کافیست که افتتاح سازمان سینمایی در جشنواره سی ام که قرار بود بر این مسائل نظارت داشته باشد و به گفته‌های جواد شمقدری سازمان سینمایی استقلال کامل خواهد داشت هم هیچ دردی را دوا نکرد و عملا خیلی زود دیدیم سازمان سینمایی مستقل نیست چرا که در اوج فشارها در نوروز ۹۱، علی رغم اعلام سازمان سینمایی مبنی بر پروانه نمایش داشتن فیلم‌های گشت ارشاد و خصوصی و اینکه هر گونه اقدامی باید با نظارت سازمان سینمایی انجام شود، اما عملا سازمان سینمای و وزارت ارشاد در مقابل این فشارها متاسفانه تسلیم شدند.

همچنین اکثر فیلم‌های دارای پروانه نمایش دوباره در حال بازبینی هستند تا اصلاحیه‌های جدید بر رویشان اعمال شود تا دیگر کسی نفر جمع نکند و به فیلمی اعتراض کند. کمترین انتظار از وزارت ارشاد و سازمان سینمایی ودیگر مسئولین این است که پای فیلمی که پروانه نمایش دادید بایستید چون که کارشناس شما هستید و نه دیگران که فیلمی را ندیده اند و اعتراض هم می‌کنند.

نویسنده : محسن آزاددل

پی نوشت:

۱- اگر دیدید در دولت آینده فیلم گزارش یک جشن از تلویزیون پخش شد اصلا تعجب نکنید