«نجات محیط زیست را همه می خواهند, اما هیچ كس كاری نمی كند»

آنجلامركل, نامزد صدراعظمی حزب دموكرات مسیحی آلمان, دریك سخنرانی در مقابل شخصیت های برجسته صنعت برق این كشور درباره پروتكل كیوتو گفت دنیا به یك «كیوتوپولوس» نیاز دارد این گفته به نظر ساده می آید, ولی او در حقیقت با این گفته, كار پیشین خود را بی ارزش كرد, زیرا خانم مركل درتصویب پروتكل كیوتو یعنی نخستین معاهده بین المللی حفظ محیط زیست به عنوان وزیر محیط زیست زمان صدارت هلموت کهل دخالت مستقیم داشت

آنجلامركل، نامزد صدراعظمی حزب دموكرات مسیحی آلمان، دریك سخنرانی در مقابل شخصیت های برجسته صنعت برق این كشور درباره پروتكل كیوتو گفت: دنیا به یك «كیوتوپولوس» نیاز دارد. این گفته به نظر ساده می آید، ولی او در حقیقت با این گفته، كار پیشین خود را بی ارزش كرد، زیرا خانم مركل درتصویب پروتكل كیوتو یعنی نخستین معاهده بین المللی حفظ محیط زیست به عنوان وزیر محیط زیست زمان صدارت هلموت کهل دخالت مستقیم داشت. اظهارنظری كه خانم مركل درباره كیوتوپولوس ابرازكرد، نشان داد كه او دیگر به تأثیر پروتكل كیوتو اعتقاد ندارد. در واقع حق هم با خانم مركل است.هنگامی كه پروتكل كیوتو سرانجام در فوریه۲۰۰۵ به مرحله اجرایی رسید، همه طرفدارانش تصور كردند كه نخستین گام برداشته شده است، زیرا همه می دانند كه یخ قله های بلندآب شده، آب سطح دریاها بالا آمده، تغییرات ناگهانی هوا روز به روز افزایش می یابد، زیرا هر روز میزان گازهای آلاینده محیط زیست بیشتر می شود.كشورهایی مانند انگلیس و آلمان میزان دی اكسیدكربن راكاهش داده اند، البته این فقط یك تصادف است و تأثیر چندانی درمحیط زیست ندارد، زیرا درجایی دیگر این مقدار گاز آلاینده وارد هوا می شود. از هم مهم تر این كه عمر پیمان كیوتو به نصف رسیده است. این پیمان حدود۷ سال پیش در ژاپن به تصویب رسید و اگر۷ سال دیگر بگذرد، یعنی پس از سال۲۰۱۲ تمام توافق های انجام شده دیگر اعتباری ندارند و دیگر كنفرانس بین المللی محیط زیستی برگزار نخواهد شد، مگر این كه دنباله كیوتوكنونی یك سیاست حفظ محیط زیست مؤثر به اجرا گذاشته شود.اقتصاد دنیا بیشتر از همه به پیمان كیوتو نیاز دارد. هركسی كه یك كارخانه تأسیس می كند یا درآن سرمایه گذاری می كند، حتماً یك برنامه ریزی ده ساله یا بیشتر دارد. دنیا به سیاستی درازمدت برای حفظ محیط زیست نیاز دارد نه پیمانی مانند كیوتو كه مدت محدودی اعتبار دارد. به همین دلیل هم بود كه مدیران كل شركت های بزرگ ۲۴ كشور جهان همراه با سیاستمداران گروه ۸ در ایرلند كنفرانسی برگزار کردند.درآنجا نمایندگان شركت های ئی اون، زیمنس، فولكس واگن و دوچه بانك بریك سیاست حفظ محیط زیست تأکید داشتند كه دست کم تا سال ۲۰۳۰ اعتبار داشته باشد و خیلی بهتر است كه اعتبار آن تا سال۲۰۵۰ تعیین شود.انجمن محققان محیط زیست همراه با یازده آكادمی علمی دنیا و كشورهایی مانند ایالات متحدآمریكا، چین و هند نگرانی خود را به دولت های گروه ۸ اعلام كردند و بر پیگیری و تعیین یك سیاست مؤثر حفظ محیط زیست تأکید داشتند.درحال حاضر مردم دنیا هم به اندازه كافی آگاهی دارند كه چه چیزهایی محیط زیست را آلوده می كند و بنابراین نمی توانند به بهانه نا آگاهی، از خودشان سلب مسئولیت كنند. متخصصان اقتصاد، دانشمندان و سیاستمداران هم بر داشتن یك سیاست مؤثر حفظ محیط زیست دراز مدت تأكید دارند. در اینجا این سؤال پیش می آید: چه چیزی مانع از پیگیری این سیاست می شود؟ پاسخ این است كه متأسفانه مقررات پروتكل كیوتو خود مانع اعمال یك سیاست مؤثر حفظ محیط زیست می شود.

اول این كه برای پروتكل كیوتو هیچ هدف قابل اندازه گیری تعیین نشده است، ولی ساكنان كره زمین باید با توجه به گرم شدن كره زمین درصدسال گذشته، بکوشند با افزایش درجه حرارت قابل تحمل برای بشر و میزان مشخص انتشارگازهای آلاینده در محیط زیست توافق كنند وگرنه هر روش دیگری بی فایده خواهد بود.

دوم این كه پروتكل كیوتو درگیر مسئله عدالت شده است، زیرا این مردم كشورهای صنعتی بودند كه درصد سال گذشته گازهای آلاینده را وارد هوا كردند نه كشورهای درحال توسعه، اما این اشتباه است كه بگوییم تنها كشورهای صنعتی باید مراقب محیط زیست باشند و كشورهای درحال توسعه می توانند بدون كنترل، گازهای آلاینده را وارد هوا كنند. كشورهای درحال توسعه هم باید مرزی را درانتشار گازهای آلاینده رعایت كنند، البته آنقدر كه مانع توسعه صنعتی و اقتصادی آنها نشود.

سوم این كه پروتكل كیوتو یك معاهده آزادانه برای حفظ زیست است و هیچ كشوری در پذیرش مقررات این معاهده تعهد ندارد. اساس این پروتكل بر این است كه انسان های كشورهای صنعتی آزادانه نسبت به محیط زیست احساس مسئولیت كنند. همین آزادانه بودن سبب تضعیف سیاست های محیط زیست می شود و همه كشورها را مجبور می كند حالت دفاعی به خود بگیرند، زیرا آنها فكر می كنند اگر از انتشار گازهای آلاینده بکاهند، درجایی دیگر این گازها منتشر می شود.به همین دلیل دنیا به یك سیاست خلاق حفظ محیط زیست نیاز دارد و باید برای كسانی كه میزان انتشار گازهای آلاینده را كاهش می دهند، پاداش تعیین كند. اگر رعایت مقررات پروتكل كیوتو یکباره اجباری شود، غیرمنطقی است نخست باید این بحث آغاز شود كه چه كسی می خواهد واقعاً جلوی تغییرات محیط زیست را بگیرد؟ تا اندازه ای هم این بحث میان متخصصان آغاز شده و این همان چیزی است كه خانم مركل درسخنرانی خود به كار برد: «كیوتوپولوس».

هدف كیوتوپولوس باید حفظ محیط زیست همراه با برقراری عدالت و پیشرفت اقتصادی باشد. برای رسیدن به این هدف باید میزان انتشار گازهای آلاینده سرانه افراد روی كره زمین تعیین شود، یعنی برای تمام۵/۶ میلیارد جمعیت كره زمین. اقتصادی این است كه میزان انتشار گازهای گلخانه ای به طور تحمل پذیری، کاهش یابد. اگر حق انتشار هرشخص روی كره زمین مشخص شود، می توان آن را خرید و فروش كرد و با توجه به شرایط كنونی، كشورهای صنعتی می توانند این حق انتشار را ازكشورهای درحال توسعه بخرند، زیرا آنها بیش از حق خودشان استفاده كرده اند، درحالی كه درجایی دیگر هنوز حق انتشار دارند.اگر این عمل كه «تجارت انتشار» نامیده می شود، درسراسر دنیا عملی شود، سبب نقل و انتقال سرمایه عظیمی خواهد شد. همچنین سبب می شود كه كشورهایی با امكانات كمتر، راحت تر با فقر داخلی مبارزه كنند و همراه با محیط زیستی پاك، توسعه یابند. این مشابه روشی است كه خانم مركل همراه با دوستان حزبی خود چندین بار مطرح كرده و حتی درخواستی هم دراین زمینه به پارلمان آلمان داده است. جای امیدواری است اگر دموكرات مسیحی ها هم به قدرت برسند، درفكر حفظ محیط زیست خواهند بود، البته اگر خانم مركل و دوستانش ایده دیروزشان را فراموش نكنند.

منبع: فریتز فورهولز Fritz Vorhols، هفته نامه «سایت» شماره ۲۵ سال ۲۰۰۵