رسانه ملی در افق فردا صدا و سیما و دین

راجع به دین مردم، صدا و سیما چه نقش و چه موضع و چه مسؤولیتی دارد؟ طبیعتاً از وظایف صدا و سیما، ارتقاء معرفت دینی و ایمان دینی است. معرفت و ایمان با هم تفاوت دارد. هم ایمان مردم باید …

راجع به دین مردم، صدا و سیما چه نقش و چه موضع و چه مسؤولیتی دارد؟ طبیعتاً از وظایف صدا و سیما، ارتقاء معرفت دینی و ایمان دینی است. معرفت و ایمان با هم تفاوت دارد. هم ایمان مردم باید تقویت شود، هم معرفت و شناخت آنها. باید توجه داشت ایمانی که مردم پیدا می کنند، سست، عوامانه، سطحی و قشری نباشد؛ بشدت از این پرهیز شود. اکتفا نشود به تغلیظ احساسات مردم و تشریفات افراطی. تأکید بر این چیزها به طور افراطی، اصلاً مفید نیست و به هیچ وجه تبلیغ دین محسوب نمی شود. این را پایه کار قرار دهید و حالا برگردید به برنامه های دینی صدا و سیما؛ ببینید چه کار باید بکنید و چه کار باید نکنید.

برنامه دینی باید نسبت به دین شبهه زدا باشد، نه شبهه زا. من گاهی بعضی از بیانات دینی را از تلویزیون یا از رادیو گوش می کنم و می بینم شبهه ایجاد می کند! حدیث سستی، حرف نامعقولی، مطلبی که در جمع مثلاً بیست نفری یا پنجاه نفره ی یک عده مؤمن مخلص، گفتنش خوب است و ایمان آنها را زیاد می کند، در سطح میلیونی مردم به زبان آوردن، جز این که ایمان عده یی را سست و در ذهنشان تردید ایجاد کند، هیچ فایده ی دیگری ندارد. از این چیزها باید پرهیز کرد. بیان دینی و تبیین دینی باید شبهه زدا، روشن، قوی، هنرمندانه و متنوع باشد؛ شبهه زا و کلیشه یی نباشد. بیان دینی باید در همه سطوح، صحیح باشد. درست است که ما تبیین دینی را در سطح نخبگان، در سطح متوسط، در سطح پایین و در سطح کودکان داریم، اما همان چیزی که در سطح کودکان است، مطلقاً باید صحیح باشد. شما در کلاس اول به بچه یاد می دهید دو بعلاوه ی دو، می شود چهار؛ وقتی هم که بچه به منتهاالیه قله ریاضیات و دانش ریاضی می رسد، باز هم دو بعلاوه دو، می شود چهار؛ تغییر پیدا نمی کند. بنابراین آنچه در زمینه دین به کودک یا به انسان عامی تفهیم می کنیم، مطلقاً نباید غلط باشد تا بعد در ارتقاء معرفت دینی ببیند آن حرف، نادرست بوده است؛ نه، باید درست گفت؛ منتها ساده. بنابراین، حرف دینی در همه سطوح باید صحیح باشد.

برای مراسم دینی، اعیاد و عزاداری ها برنامه ریزی هوشمندانه بشود. بعضی از برنامه هایی که اجرا می شود، کاملاً ناهوشمندانه است. راجع به حضرت جواد چه صحبتی در تلویزیون یا رادیو می کنید؟ راجع به امام جواد، امام هادی، امام عسکری، امام رضا و دیگر ائمه مطالب خیلی خوبی نوشته شده است. بنده که عمرم را در این زمینه ها گذرانده ام، وقتی به این مطالب نگاه می کنم، استفاده می کنم و لذت می برم؛ چرا از اینها استفاده نمی شود؟ نوشته های خوب، تحقیقات خوب و مطالب شیوا و ایمان آور در این زمینه ها فراوان است. گاهی انسان برنامه یی را می بیند که شخصی با شدّ و مدّ و در قالب یک قطعه ادبی، فرضاً راجع به امام موسی بن جعفر حرف می زند که هیچ معنا ندارد. این گونه برنامه ها نه ایمان کسی را زیاد می کند، نه لذتی دارد و نه در آن، هنر نویسندگی - به معنای حقیقی کلمه - به کار رفته. چرا ما این برنامه ها را پخش می کنیم؟ یک نفر با صدای نرم و ملایم و معصومانه - شماها متخصص این کارها هستید؛ هر صدایی برای هر برنامه یی مناسب نیست - به جای صدای آن طوری، چند فضیلت با سند درست و منطقی از امام موسی بن جعفر نقل کند و زندگی آن حضرت را شرح دهد؛ انسان گوش می کند، لذت می برد؛ معرفت و محبتش زیاد و دلش از شنیدن مناقب این بزرگواران روشن می شود. اگر برنامه های دینی خوب ادا شود، فایده دارد؛ اما اگر بد ادا شود، خنثی نیست؛ نتیجه ی بد دارد؛ مثل داستان آن مؤذن بد صدا.

مولوی می گوید: دختر یک مرد مسیحی بشدت عاشق اسلام و دلباخته معارف اسلامی شد و اسلام آورد. این مرد مسیحی خیلی ناراحت بود. در آن شهر، یک عده مسیحی بودند و یک عده مسلمان. آن شهر، هم مسجد داشت و هم کلیسا. یک روز این مسیحی پیش مؤذن آمد و بعد از این که خیلی به او احترام گذاشت، پول و هدیه هم به او داد و گفت از شما خیلی متشکرم. مؤذن تعجب کرد که او از چه تشکر می کند. مرد مسیحی گفت تو من را نجات دادی؛ چون دختر من عاشق و علاقه مند به اسلام شده بود؛ اما یک روز وقتی صدای اذان تو را شنید، از اسلام زده شد و گفت اسلام این مؤذن را نمی خواهم!

ما اگر بد اذان بگوییم، عشاق اسلام را از اسلام می رمانیم. ما باید خوب و خوش صدا اذان بگوییم. اذان ما همین معارفی است که می گوییم؛ همین صدا و سیمای ماست.

بیانات رهبر فرزانه انقلاب (۱۱/۹/۸۳)