مسمومیت با آفتاب و آفتاب سوختگی

مسمومیت با آفتاب, در واقع, نوعی واکنش حساسیتی به نور خورشید است از نظر پزشکی, تفاوتی بین آفتاب سوختگی و مسمومیت با آفتاب نیست و هر دوی آنها تحت عنوان فتودرماتیت شناخته می شوند

مسمومیت با آفتاب، در واقع، نوعی واکنش حساسیتی به نور خورشید است. از نظر پزشکی، تفاوتی بین آفتاب‌سوختگی و مسمومیت با آفتاب نیست و هر دوی آنها تحت عنوان "فتودرماتیت" شناخته می‌شوند.

علایم مسمومیت با‌ آفتاب شبیه به آفتاب‌سوختگی شدید است و با خارش، قرمزی و بعضی اوقات، تاول خود را نشان می‌دهد که گاهی ممکن است تاول‌ها عفونی شوند. سایر علایم شامل تهوع، تندی ضربان قلب، تنفس سریع، تب، گیجی، خستگی، سردرد، لرز، کاهش آب و اختلالات الکترولیت‌های بدن است.

علت مسمومیت با آفتاب غالبا به دلیل تماس بیش از اندازه با نور خورشید یا سولاریوم (تخت‌های برنزه ‌کننده مصنوعی) است. البته مصرف بعضی داروها یا محصولات زیبایی آرایشی می‌تواند پوست فرد را به خورشید حساس کند. لذا حتی در معرض قرار گرفتن نور خورشید به مدت خیلی کم می‌تواند فرد را به سوی مسمومیت با آفتاب‌ هدایت کند.

● عوامل خطرساز مسمومیت با آفتاب

از جمله مواردی که فرد را مستعد مسمومیت با آفتاب می‌کند عبارت‌اند از:

- داشتن پوست سفید و موهای قرمز

- استفاده از داروهایی نظیر تتراسایکلین، دیورتیک‌های تیازیدی، داروهای سولفا و قرص‌های پیشگیری از بارداری، ضدافسردگی‌ها، آلبینیسم، لوپوس، پورفیری، ویتیلیگو

- استفاده از محصولات آرایشی، محلول، عطر یا صابون‌های حاوی متیل کومارین، روغن لیمو، PABA، پسورالن، کولتار یا سالیسیلیک‌اسید

● بهبود مسمومیت با آفتاب

اگر شما سابقه حساسیت پوستی به نور آفتاب دارید، باید به برچسب محصولات مورد استفاده خود دقت کنید. اگر آفتاب‌سوختگی یا مسمومیت با آفتاب، شدید نیست، نیاز به درمان دارویی وجود ندارد. استفاده از کمپرس سرد، اجتناب از در معرض قرارگیری مجدد در آفتاب، مصرف آسپیرین، بروفن، ناپروکسن یا استامینوفن برای کاهش درد و نوشیدن میزان کافی مایعات مفید است.

وان خنک می‌تواند ورم و درد را تسکین دهد، ولی نباید حاوی نمک، روغن یا خوشبوکننده‌ها باشد. به علاوه نباید روی محل پوست آسیب‌دیده لیف بکشید یا بتراشید.

در صورتی که با این اقدامات بهبودی حاصل نشد یا آسیب شدید بود، باید تنها به پزشک مراجعه کنید. در این شرایط معمولا استفاده از کرم‌های کورتیکوسترویید یا پردنیزولون خوراکی تجویز می‌شود و در صورت تب بالا، تغییر سطح هوشیاری یا کاهش شدید مایعات بدن اقدامات اورژانسی لازم است.

● پیشگیری از مسمومیت با آفتاب

پرهیز از قرار گرفتن در معرض آفتاب بین ساعات ۱۰ صبح تا ۳ بعدازظهر، استفاده از ضدآفتاب، به کار بردن کلاه و لباس‌های بلند، در پیشگیری از این عارضه نقش به سزایی دارد. باید بدانید که حتی در روزهای ابری، اشعه مضر خورشید وجود دارد و اشعه ماورای بنفش یا UV نیز از سطح آب،‌ برف و شن بازتاب می‌شود.

● آفتاب سوختگی چیست؟

آفتاب سوختگی به معنای سوختن پوست به علت در معرض قرارگیری نسبت به نور خورشید یا سایر منابع اشعه ماورای بنفش است.

آفتاب سوختگی هنگامی رخ می‌دهد که مقدار تابش اشعه خورشید یا سایر منابع نوری حاوی اشعه ماورای بنفش بیش از توانایی رنگدانه محافظت کننده پوست بدن یعنی ملانین باشد.

آفتاب سوختگی شدید به همان اندازه سوختگی ناشی از آتش وخیم است و ممکن است همان اثرات عمومی مانند تاول زدن، ورم و تب را داشته باشد. بنابراین نباید آفتاب سوختگی را نادیده بگیرید

هر سال بسیاری از افراد در نتیجه قرار گرفتن در معرض نور شدید خورشید فوت می‌کنند و میلیون ها نفر دچار آفتاب‌سوختگی می‌شوند.

آفتاب‌سوختگی بر خلاف سوختگی حرارتی فورا تظاهر نمی‌کند.

بنابراین هنگامی دردناکی و قرمزی پوست شروع می‌شود که آسیب پوستی رخ داده است. درد در ۶ تا ۴۸ ساعت ابتدایی پس از قرار گرفتن در معرض آفتاب شدید بیشترین شدت را دارد. در موارد شدید ممکن است پوست تاول بزند. تورم پوست، به خصوص در پاها شایع است.

سمومی در بدن به علت آفتاب سوختگی آزاد می‌شوند و باعث ایجاد تب به صورت یک علامت معمول می‌شوند. پوسته ریزی معمولا سه تا هشت روز پس از قرارگرفتن در معرض آفتاب شدید رخ می دهد.

عواقب درازمدت سال های متوالی قرار گرفتن در معرض نور تند خورشید نیز مهم هستند.

یک بار آفتاب سوختگی همراه با تاول زدن پوست، احتمال سرطان سلول های رنگی پوست (ملانوسیت ها) را که ملانوم نامیده می شوند، دو برابر می‌کند. قرار گرفتن مداوم در معرض نور خورشید باعث پیری زودرس پوست و ایجاد چین و چروک در آن می شود. لکه های پیری یا کبدی (lentigo) نتیجه تابش نور خورشید به پوست هستند.

سرطان پوست مستقیما با میزان قرار گرفتن در معرض آفتاب (که بر حسب دو عامل رنگدانه پوست و ساعات زیر آفتاب بودن معین می شود) ارتباط دارد.

نهایتا در معرض قرارگیری به نور خورشید و اشعه ماورای بنفش در ایجاد آب مروارید موثر است.

اشعه های ماورای بنفش A و B (به ترتیب دارای طول موج بلند و کوتاه) نور خورشید، مسئول سوختگی پوست و تغییرات سرطانی در آن هستند.

کرم های ضدآفتاب، لباس های پوشاننده پوست بدن و عینک های آفتابی ضد اشعه ماورای بنفش، همگی برای پیشگیری از صدمات قرار گرفتن در برابر نور خورشید توصیه می‌شوند. استفاده از کرم ضدآفتاب با فاکتور محافظتی نور خورشید (SPF) بالا توصیه می شود. اعداد بالاتر SPF بیانگر قدرت محافظت بیشتر کرم است. متاسفانه راهی برای "برنزه شدن بی خطر" در آفتاب وجود ندارد.

● اگر دچار آفتاب سوختگی گشتید:

▪ دوش یا حمام آب سرد بگیرید، یا پارچه مرطوب و سرد روی محل سوختگی قرار دهید.

▪ کرم‌های حاوی بنزوکائین، لیدوکائین و وازلین روی پوست نمالید.

▪ اگر تاول پوستی به وجود آمده است، پانسمان خشک ممکن است از عفونت جلوگیری کند.

▪ اگر پوستتان تاول نزده است، از کرم های مرطوب کننده برای تسکین ناراحتی استفاده کنید.

▪ داروهای مسکن مانند ایبوپروفن را برای تخفیف درد مصرف کنید.

▪ در صورتی که به همراه آفتاب سوختگی تب، تاول های آبکی، سرگیجه یا اختلالات بینایی به همراه آفتاب سوختگی وجود دارند، باید فورا به پزشک مراجعه کنید.

فرآوری : نیره ولدخانی