فیلترینگ در آستانه فصلی زرد

«گوگل فیلتر شد» این جمله ای بود که شب یکشنبه جلوی اسم دوستان آنلاین مسنجریم دیده یا به صورت یک پی ام برای همه افراد لیست, فرستاده می شد

«گوگل فیلتر شد». این جمله‌ای بود که شب یکشنبه جلوی اسم دوستان آنلاین مسنجریم دیده یا به صورت یک پی‌ام برای همه افراد لیست، فرستاده می‌شد. این موضوع به سرعت به یکی از موضوعات بحث شبانه در سایت‌های اشتراک لینک مثل «بالاترین» تبدیل و نقل محافل وبلاگی شد. در جشن تولد ده سالگی گوگل، مسدود کردن آن توسط مخابرات به کاربران ایرانی هدیه شد و اخبار آن بلافاصله در صدر اخبار فناوری خبرگزاری‌های جهان قرار گرفت.

دسترسی اینترنت در ایران از طریق وزارت فناوری اطلاعات و ارتباطات تأمین می‌شود و آی‌اس‌پی‌ها نمی‌توانند بدون واسطه و از طریق ماهواره اینترنت دریافت کنند و لازم است تا پهنای باند خود را از این وزارتخانه تأمین نمایند. سال‌ها است که داشتن دیش و امکان ارتباط ماهواره‌ای برای انتقال اطلاعات اینترنتی در ایران ممنوع شده و جز در موارد نادری با داشتن اجازه‌نامه رسمی امکان‌پذیر نیست. فیلترینگ توسط دولت به‌طور مستقیم و یا توسط دستورات رسمی توسط مراجع قضایی به واسطه‌ها در اینترنت اعمال می‌شود.

از آن‌جایی که مسدود شدن سایت‌ها بدون اطلاع قبلی صورت می‌گیرد، هنگامی که کاربران با پیام فیلتر شدن گوگل و سایت‌های زیرمجموعه‌اش مانند جی‌میل مواجه شدند، موج بزرگی از نگرانی‌ها اینترنت ایرانی را تحت تاثیر قرار داد. موتور جست‌وجوی گوگل و سرویس ایمیل آن جی‌میل، از محبوب‌ترین سایت‌های مورد استفاده کاربران ایرانی است. با آنکه همواره این امکان وجود دارد که از موتورهای جست‌وجوی دیگری چون یاهو یا پارسیک استفاده کرد اما به علت آن‌که حساب کاربری و ایمیل ایرانیان زیادی روی جی‌میل قرار دارد و انسداد آن باعث شد تا دسترسی این افراد به صندوق پست الکترونیکی‌شان دچار اختلال شود.

تلفن بخش‌های پشتیبانی سرویس‌دهنده‌های اینترنت به سرعت اشغال شد اما جوابی دریافت نشد جز جمله «فیلتر از طرف مخابرات اعمال شده است و از طرف ما نیست». تلفن مسوولان مربوط هم در این دقایق از دسترس خارج شد. گمانه‌زنی‌های اولیه امکان فیلترینگ اشتباهی را رد می‌کرد چرا که پیش از این انسداد سایت‌های دیگر زیرمجموعه گوگل نیز در کارنامه مخابرات موجود بود. سایت‌های اورکات و بلاگر که به‌طور رسمی فیلتر شده‌اند جزو سایت‌های گوگل محسوب می‌شوند.

صبح روز بعد حجت‌الاسلام حمید شهریاری، دبیر شورای اطلاع‌رسانی کشور در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر، فیلتر شدن گوگل را تأیید می‌کند. البته از هرگونه اظهار نظر در مورد دلایل فیلترینگ یا احتمال رفع آن خودداری کرده و توضیحات مشروح را به آینده موکول می‌کند.

علی‌اکبر کرم‌بیگی مدیر روابط عمومی شرکت مخابرات، در ساعات اولیه فیلتر شدن گوگل را تکذیب می‌کند در حالی که کاربران ایرانی در نقاط مختلف کشور نمی‌توانند این سایت را مشاهده کنند.

به تدریج مشخص می‌شود که سایت‌های دیگری از جمله بلاگفا فیلتر شده و «برابر قوانین جمهوری اسلامی و دستور مقامات قضایی دسترسی به این سایت مجاز ‌نمی‌باشد».

● عوضی اشتباه شد!

خبرگزاری‌ها نزدیک به یک روز بعد اعلام کردند که فیلترینگ سایت گوگل به اشتباه رخ داده و برطرف شده است.

تلاش‌ها برای کشف علت فیلترینگ به نتیجه نمی‌رسد. شرکت فناوری اطلاعات اعلام بی‌اطلاعی می‌کند و مدیرکل شرکت دیتا در جواب می‌گوید که این مساله به شرکت فناوری اطلاعات مربوط است. عاقبت یکی از مسوولان شرکت فناوری اطلاعات به خبرگزاری فارس می‌گوید که فیلترینگ گوگل به دلیل یک اشتباه بوده و به سرعت برطرف شده است.

شرکت‌های اینترنتی اعلام می‌کنند که مخابرات به آنها علت را مشکلات فنی یا نرم‌افزاری عنوان کرده است. در حالی که تلاش‌ها برای تماس با مدیران مربوط بی‌نتیجه می‌ماند، علی‌اکبر کرم‌بیگی مدیر روابط عمومی در شرکت فناوری اطلاعات در این‌باره اعلام می‌کند که گوگل تا به حال در لیست مصادیق فیلترینگ قرار نداشته و فیلتر یک موتور جست‌وجوگر بی‌معناست. «وبگذر» که خدماتی چون شمارنده و خبرنامه رایگان به کاربران می‌دهد، «پی‌سی دانلود» و «هالیوود» هم از جمله سایت‌هایی بودند که همزمان فیلتر شدند.

علیرضا شیرازی مدیر سرویس وبلاگ بلاگفا ضمن تایید فیلتر اشتباهی این سرویس این اتفاقات را موجب صدمه به اعتبار سایت خود می‌داند در حالی که هیچکس پاسخگوی خسارت‌ها نیست.

چندمین بار است که «اشتباه» و «مشکلات فنی» دلیل فیلترینگ اعلام می‌شود. از قرار معلوم نرم‌افزارهای فیلترینگ که قرار است به‌طور هوشمند عمل کنند، «آی کیو»یی در حد انتظار ندارند و موجب فیلترینگ اشتباهی سایت‌های زیادی می‌شوند. با آن‌که وزارت فناوری اطلاعات تلفن‌هایی برای گزارش موارد اشتباه اعلام کرده، اما هنوز سایت‌های زیادی هستند که دلیل انسدادشان مشخص نیست.

یکی از دلایل فیلتر شدن برخی از سایت‌ها، لینک دادن آنها به سایت‌های مسدود است. به عبارت دیگر اگر یک وبلاگ به یک سایت مسدودشده لینک دهد، امکان فیلتر شدن خود را افزایش داده است. از طرف دیگر استفاده از برخی کلمات در متن سایت‌ها از جمله کلمه «فیلتر» باعث فیلتر شدن است. به همین دلیل بسیاری از وبلاگ‌ها از کلماتی چون «فیل تور»، «فیل تیر»، «فیلطر»، «قیلتر» و کلمات مشابه دیگر استفاده می‌کنند!

● باغ‌های معلق بابل

جشن تولد ۱۰ سالگی گوگل برگزار شد

«گوگل» مشهورترین موتور جست‌وجوی اینترنتی هفته گذشته تولد ۱۰ سالگی خود را در خانه مانتین وویو جشن گرفت.

۱۵ سپتامبر ۱۹۹۷ «لری پیج» امریکایی و «سرگی برین» روسی، دو دانشجوی بیست ساله دانشگاه استنفورد شرکتی به نام گوگل را در یک گاراژ کوچک در کالیفرنیا به ثبت رساندند. آنها می‌خواستند کاری کنند که اطلاعات به سادگی در دسترس عموم قرار گیرد. شبیه‌سازی «برج بابل» به شیوه‌ای جدید برای تمام جهانیان فارغ از نژاد و رنگ و زبان یک جا گرد هم آیند تا تمام اطلاعات در اختیارشان قرار گیرد. امروز پس از گذشت ۱۰ سال، یک میلیون دلاری که این دو جوان ۲۰ ساله برای راه اندازی شرکت خود سرمایه‌گذاری کرده بودند، در بورس به بیش از ۱۶۴ میلیارد دلار رسیده است. این رقم از درآمد تولید ناخالص ملی ۱۷۰ کشور دنیا بیشتر است.

شاید اغراق نباشد که گوگل در حال حاضر «قلب» اینترنت دنیا است و روز به روز به رشد خود ادامه می‌دهد.

در پایان سال ۲۰۰۱ حجم درآمد گوگل ۸۶ میلیون دلار بود. در پایان سال ۲۰۰۶ یعنی ۵ سال بعد به ۶ هزار و ۵۰۰ میلیون دلار رسید. بنیانگذاران گوگل علاوه بر ذخیره سالانه ۴۰ هزار دلار در بانک، هر سال بیش از ۲۰ میلیارد دلار از سهام خود را در بورس عرضه می‌کنند. این شرکت سال گذشته آرشیو جهانی فیلم (یوتیوب) را به قیمت یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار خریداری کرد. این مبلغ برای پیج و برین که بیش از ۸ میلیارد دلار در جیب داشتند، قیمت بالایی نبود.

اکنون ۸۰ درصد از ۴۰ میلیارد دلار درآمد حاصل از تبلیغات اینترنتی و شبکه‌های تلویزیونی در اختیار گوگل است. این شرکت درحال حاضر بیش از ۱۳ هزار کارمند دارد که تمام آنها حداقل ۲۰ درصد از وقت خود را صرف ارائه ایده‌های نو می‌کنند و به خاطر تلاش آنها است که سرویس‌هایی چون سرویس نقشه‌های جغرافیایی و تصاویر ماهواره‌ای، پست الکترونیک و کتابخانه آنلاین در طول این ۱۰ سال متولد شده‌اند.

نویسنده : نیما اکبر پور