سرمایه گذاری در بخش برق

در آینده ای نه چندان دور, رشد تقاضای برق به موازات رشد اقتصاد جهانی افزایش می یابد پیش بینی می شود درچند سال آینده, رشد تقاضای برق سالیانه حدود ۵ ۲ تا ۳ درصد باشد آژانس بین المللی انرژی IEA و آژانس بین المللی انرژی اتمی IAEA برآورد کرده اند که تولید برق درجهان در دهه اول قرن ۲۱ به طور متوسط نرخ رشدی معادل ۳ ۷ ۲ درصد داشته باشد

در آینده ای نه چندان دور، رشد تقاضای برق به موازات رشد اقتصاد جهانی افزایش می یابد. پیش بینی می شود درچند سال آینده، رشد تقاضای برق سالیانه حدود ۵/۲ تا ۳ درصد باشد. آژانس بین المللی انرژی (IEA) و آژانس بین المللی انرژی اتمی (IAEA) برآورد کرده اند که تولید برق درجهان در دهه اول قرن ۲۱ به طور متوسط نرخ رشدی معادل ۳-۷/۲ درصد داشته باشد.

بنابراین، کل تولید برق در سال ۲۰۱۰ حدود ۲۰۰۰۰ تا ۲۵۸۸۰ تریلیون وات ساعت برآورد می شود. بیشتر این رشد مربوط به کشورهای در حال توسعه جنوب شرق آسیا است؛ منطقه ای که سریع ترین رشد اقتصادی را دارد. تولید برق جهان در سال ۲۰۳۰ بیش از ۲۸۰۰۰ تریلیون وات ساعت برآورد می شودکه نیمی از این مقدار به کشورهای در حال توسعه تعلق دارد. آژانس بین المللی انرژی، اخیراً مطالعات گسترده ای را در زمینه سرمایه گذاری آتی انرژی در سال های ۲۰۰۰ تا ۲۰۳۰ انجام داده است که براساس آن، مجموع سرمایه گذاری مورد نیاز برای زیرساخت های عرضه انرژی جهان در سال های ۲۰۰۱ تا ۲۰۳۰ معادل ۱۶ تریلیون دلار یا سالیانه ۵۵۰ میلیون دلار است. پس لازم است که ظرفیت عرضه بیشتر شود و امکانات پیشرفته جدید، جانشین تجهیزات فرسوده و ازکار افتاده شوند. بخش برق ۶۰ درصد از کل سرمایه گذاری برای انرژی را می طلبد که تقریباً معادل ۱۰ تریلیون دلار است. تقریباً نیمی از این سرمایه گذاری باید در کشورهای در حال توسعه صورت بگیرد و چین به تنهایی در ۳۰ سال آینده به ۳/۲ تریلیون دلار سرمایه نیاز دارد. کل سرمایه گذاری در بخش نفت و گاز، بیش از ۳ تریلیون دلار یا نزدیک به ۱۹ درصد از کل سرمایه گذاری در بخش انرژی جهان است. صنعت زغال سنگ به ۴۰۰ میلیون دلار سرمایه گذاری یا ۱۲ درصد از کل سرمایه گذاری در بخش انرژی جهان نیاز دارد (به جز سرمایه گذاری روی ژنراتورهایی که با زغال سنگ می سوزد). بخش برق در ۳۰ سال آینده به ۱۰ تریلیون سرمایه گذاری نیاز دارد که ۵ تریلیون دلار آن در بخش انتقال و توزیع برق است. دراین دوره باید ۴۷۰۰ گیگاوات به ظرفیت تولید برق افزوده شود که ۳/۱ آن در کشورهای در حال توسعه آسیایی و بیش از ۲۰۰۰ گیگاوات آن در کشورهای OECD است. کشورهای OECD می باید در طول این دوره بیش از ۴ تریلیون دلار سرمایه گذاری کنند. کشورهایی که اقتصاد آنها در مرحله گذار است، به ۷۰۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز دارند که بیش از نیمی از آن در بخش تولید برق روسیه سرمایه گذاری می شود. در بیشتر این دسته از کشورها، ظرفیت تولید برق بالا است، زیرا تقاضای برق در برخی از آنها (کشورهای اتحاد جماهیر شوروی سابق) هنوز هم کمتر از میزانی است که پیش از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی بوده است. به هر حال، نیروگاه های موجود و شبکه های انتقال و توزیع برق، اغلب فرسوده هستند و به ندرت بازسازی و تعمیر شده اند. بازسازی این نیروگاه ها و شبکه ها برای آن که بتوانند عرضه قابل قبولی به بازارهای داخلی و یا صادرات داشته باشند، به سرمایه گذاری گسترده ای نیاز دارد. در حال حاضر، کشورهای در حال توسعه، اندکی بیش از یک چهارم از تولید برق جهان را به خود اختصاص داده اند. پیش بینی می شود تا سال ۲۰۳۰ این سهم نزدیک به ۴۴ درصد افزایش یابد، در آن صورت این کشورها، در قیاس با کشورهای OECD برق بیشتری تولید می کنند. برای رسیدن به این سطح افزایش، آنها باید بیش از ۵ تریلیون دلار برای ایجاد زیرساختارهای بخش برق سرمایه گذاری کنند که ۲ تریلیون دلارآن در شبکه های انتقال نیرو است. فقر انرژی روزانه یک سوم از جمعیت جهان، از فقر انرژی رنج می برند که تعداد دقیق آن از ۶/۱ تا ۲ میلیارد نفر متفاوت است. این فقر می تواند دسترسی نداشتن به سوخت تجاری و برق باشد. صدها میلیون نفر دیگر وجود دارند که یا برق به آنها عرضه نمی شود یا عرضه آن متفاوت است. بیشتر این مردم در آفریقا و جنوب آسیا زندگی می کنند و اغلب برای پخت و پز از سوخت های طبیعی مانند چوب استفاده می کنند، بدون آن که به برق و وسایل ارتباط جمعی و رفاهی در جهان دسترسی داشته باشند. کارکرد آنها در استفاده از انرژی بسیار پایین است. استفاده از سوخت های طبیعی زمان براست و آثار سویی بر سلامت انسان دارد. عرضه انرژی، به ویژه الکتریسیته به این مردم، بهتر می تواند آنان را در دستیابی به توسعه پایدار و آینده ای بهتر کمک کند. مردم کم درآمد، بیشترین رشد جمعیت در جهان را دارند و تعداد آنها سالیانه نزدیک به ۵/۲ درصد افزایش می یابد. این به معنای آن است که سالیانه ۴۰ تا ۵۰ میلیون نفر به تعداد افرادی که از فقر انرژی رنج می برند، افزوده می شود. به این ترتیب، مشکل نه تنها غلبه بر فقر انرژی که مهم تر از آن، جلوگیری از توسعه آن است. متاسفانه هیچ برنامه جدی ای برای مبارزه با فقر انرژی در جهان وجود ندارد. در اینجا منظور کاهش فقر انرژی در دوره زمانی ۲۰-۱۰ سال و اطمینان یافتن از این مسئله است که تعداد افرادی که از فقر انرژی رنج می برند، افزایش نمی یابند. این به معنای آن است که هرسال باید دست کم به ۵۰ میلیون نفر از افرادی که از نظر انرژی در مضیقه هستند، برق رسانی شود. به این ترتیب، سالیانه باید ۱۰ میلیون خانه به شبکه توزیع برق بپیوندند. این یک برنامه ضروری برای رسیدن به توسعه پایدار است. در حال حاضر، سوخت، فناوری و هزینه دارای اهمیت هستند. برای مصارف خانگی، بهترین سوخت گاز مایع(LPG) است که در مخازن ۵ تا ۲۰ کیلوگرمی فروخته می شود. ال پی جی، سوختی ایمن و قابل انتقال است و می توان آن را به آسانی خرید و فروش کرد و از پالایشگاه ها و یا حتی از طریق واردات به دست آورد. از این سوخت برای کاربردهای دیگر از جمله تولید، گرما و روشنایی به آسانی استفاده می شود و برای افراد کم درآمد مناسب است. تولید برق برای توسعه بسیار اهمیت دارد. برق را می توان با توسعه شبکه توزیع برق در بخش هایی که فاقد سیستم توزیع برق هستند و یا ساخت شبکه های نیروگاه های مرکزی انتقال داد. ایجاد شبکه های انتقال برق بسیار گران است و از لحاظ فنی و رعایت جوانب ایمنی هم بسیار پرهزینه است، اما از چند دهه گذشته، شبکه های توزیع برق در بسیاری از نقاط دنیا گسترده شد و فقر انرژی را از میان برده است. آژانس بین المللی انرژی برآورد کرده است که تا سال ۲۰۳۰، نزدیک به ۴/۱ میلیارد نفر از جمعیت جهان به برق دسترسی ندارند. برای از میان بردن کامل فقرانرژی می باید بیش از ۶۶۵ میلیارد دلار تا ۳۰ سال آینده هزینه شود.

منبع: نشریه بررسی های اقتصادی خاورمیانه (MESS)

مترجم:مریم پاشنگ