می خواهید موهای تان را کراتینه کنید

توصیه ها و هشدارهای دکتر بهروز باریک بین درباره یکی از مدهای خطرناک این روزها

هزینه کراتینه کردن موی شما در آرایشگاه به طور متوسط ۷۰۰هزار تومان می‌شود؛ یعنی باید این مبلغ را بپردازید تا موهای‌تان از حالت فر و وز درآید و صاف ‌شود. اما شاید موقعی که دارید از آرایشگاه بیرون می‌آیید، با خودتان بگویید که چرا باید این همه پول را بر باد می‌دادم؟ مگر کراتینه کردن مو چه‌ کار عجیب و غریبی است که این همه خرج برمی‌دارد؟ با دکتر بهروز باریک‌بین، متخصص پوست و مو، عضو هیات علمی دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی درباره این مد و ضررهای آن به گفتگو نشسته‌ایم....

▪ آقای دکتر‍! بیماران شما هم از کراتینه کردن مو سوال می‌کنند؟

ـ بله؛ اخیرا یکی از سوالاتی که متخصصان پوست و مو زیاد از بیماران می‌شنوند، همین مساله کراتینه کردن موهاست. یکی از اعمالی که در آرایشگاه‌های زنانه مُد شده همین است که گویا قیمت قابل توجهی هم دارد. بیماران سوال می‌کنند که آیا خوب است برای نرم شدن و لخت شدن موهای آسیب‌دیده‌شان در اثر رنگ مو، از کراتینه کردن مو استفاده کنند یا خیر؟

▪ و جواب شما چیست؟

ـ خب، هر نوع خاصی از کراتینه کردن موها با خطراتی همراه است و مشتری‌های کراتینه کردن مو باید با این خطرات بالقوه آشنایی داشته باشند و سپس آگاهانه این کار را برای صاف و براق کردن موها انتخاب کنند. کراتین یک پروتئین اساسی است که در بدن پستانداران یافت می‌شود و معمولا در مو، پشم، شاخ‌ها و ناخن‌ها وجود دارد و از آنجا که درمان‌های سالنی و آرایشگاهی، آن را عموما با صاف کردن موها می‌شناسند، لذا این تصور پیش می‌آید که کراتین به موهای صاف مربوط می‌شود، در صورتی که اینطور نیست. هنگام کراتینه کردن موها، محلولی روی موها استعمال می‌شود که کراتین با موها ممزوج شده و آسیب‌های کوتیکول مو ترمیم می‌شود.

کراتین موجب براق شدن و کاهش وز مو می‌شود اما به طور مستقیم موجب صاف شدن موها نمی‌شود. پس از آنکه محلول کراتین استعمال شد، محلولی از مواد شیمیایی روی موها استعمال می‌شود که با تغییر دادن نیمه‌دایمی ساختار مو موجب صاف شدن می‌شود. اغلب جزء اصلی این محلول، فرمالدیید است که یک ماده شیمیایی خطرناک و سرطان‌زاست و موجب می‌شود درمان‌های کراتینه از نظر بسیاری از متخصصان جایز دانسته نشود و خطرناک محسوب ‌شود. در بعضی سالن‌های آرایشی نیز هنگام کراتینه کردن مو از ماسک‌های دهانی نیز برای کاهش استنشاق این ماده استفاده می‌شود و به طور معمول، پس از این مرحله، موها اتو می‌شوند تا ظاهر جدید مو ثابت شود.

▪ نتیجه‌ای هم دارد؟

ـ نتایج درمان‌های کراتینه کردن مو بین استفاده‌کننده‌ها متفاوت است. در بعضی‌ها همان انتظاری که از قبل دارند، برآورده می‌شود و ماه‌ها موهای‌شان صاف و لخت باقی می‌ماند ولی در بعضی دیگر رضایت‌مندی کمتر است و فقط تا چند هفته موها به حالت اولیه باقی می‌ماند. بسیاری از افراد نگران کاربرد فرمالدیید در فرآورده‌های کراتینه کردن موها هستند و تصمیم می‌‌گیرند در مراتب بعد از فرآورده‌های فاقد فرمالدیید استفاده کنند. حقیقت این است که هر چند تب کراتینه کردن موها در سالن زیبایی و آرایشگاه‌ها بالا گرفته اما افراد باید از خطرات آن آگاه باشند.

▪ درباره ساختار شیمیایی خود کراتین بیشتر توضیح می‌دهید؟

ـ بله؛ کراتین توسط کراتینوسیت‌ها (که سلول‌های زنده‌ای هستند) ساخته شده و قسمت بزرگی از بدن شامل پوست، مو و ناخن‌ها را تشکیل می‌دهد. این سلول‌ها به آهستگی از بالای غشای پایه به سمت بیرون حرکت می‌کنند و نهایتا دچار مرگ شده و لایه محافظ را تشکیل می‌دهند. هزاران هزار سلول کراتینوسیت همه‌روزه دچار ریزش می‌شوند و این فرآیند در برخی بیماری‌ها مانند پسوریازیس تسریع می‌گردد. آسیب لایه خارجی کراتین می‌تواند پوست، مو یا ناخن را بیمار و پوسته‌دار کند.

▪ می‌توان با خوراکی ها این لایه کراتین را روی سطح مو تقویت کرد؟

ـ بله؛ با مصرف غذاهایی مثل ژلاتین و مرطوب‌ نگاه داشتن مو و ناخن، کراتین می‌تواند تا اندازه‌ای به رشد خود ادامه دهد. به طور کلی، هر چه لایه کراتین مو یا ناخن ضخیم‌تر باشد، آنها سالم‌تر خواهند بود؛ زیرا سلول‌های مرده خارجی، سلول‌های زنده داخلی را محافظت خواهند کرد. مرطوب‌ نگه داشتن لایه خارجی کراتین نیز موجب سلامت آن و جلوگیری از ترک برداشتن و قطعه‌قطعه شدن آن می‌شود.

▪ برای کراتینه کردن مو در آرایشگاه‌ها چه کار می‌کنند؟

ـ واقعیت این است که کراتینه کردن مو که امروزه خیلی رایج شده، می‌تواند موهای فرد را صاف و نرم کرده و آن را به مدت چند ماه براق و بدون پیچش نگه دارد. این روش که امروزه در بسیاری از آرایشگاه‌ها و سالن‌های مو وجود دارد و ممکن است انجام‌ آن تا یک سال طول بکشد همان‌طور که گفته شد پرهزینه است. بر اساس شیوه برزیلی این فرآیند یک درمان دوگانه نیاز دارد. ابتدا موها با استفاده از کراتین که یک پروتئین طبیعی است تقویت می‌شوند و سپس ساختار مو با استفاده از مواد شیمیایی دگرگون می‌شود تا صاف شود.

▪ حرف آخر؟

ـ حرف من این است که آن کیفیت مویی که خداوند به ما داده، بهترین است. اما گاهی ما خودمان موهای‌مان را نابود می‌کنیم؛ با رنگ کردن‌های متعدد، استفاده از مواد شیمیایی مختلف روی مو، اتو کردن‌ها، سشوار کشیدن‌های پیاپی و ... و بعدش دنبال راهکاری برای ترمیم تمام این آسیب‌های مو می‌گردیم. کراتینه کردن مو هم شاید برای عده‌ای که موهای بسیار وز دارند که اصلا قابل شانه شدن نیست، آن هم هر از چند گاهی مناسب باشد و البته با علم و آگاهی به خطرات ناشی از فرمالدیید یا مشتقات آن. نهایتا تصمیم با خود افراد است که می‌خواهند سلامت‌شان را به صاف شدن موهای‌شان بفروشند یا نه؟

ساناز خصوصی