خواص درمانی اسپند

یکی از گیاهان نام آشنا برای ایرانی‌ها، اسپند است. دانه این گیاه در خانه ‌سوزانده می‌شود و دود غلیظ آن برای ضدعفونی هوا، دور‌کننده حشرات، خوشبوکننده فضا و به باور برخی حتی خنثی‌کردن …

یکی از گیاهان نام آشنا برای ایرانی‌ها، اسپند است. دانه این گیاه در خانه ‌سوزانده می‌شود و دود غلیظ آن برای ضدعفونی هوا، دور‌کننده حشرات، خوشبوکننده فضا و به باور برخی حتی خنثی‌کردن چشم‌زخم و... مورد استفاده قرار می‌گیرد.

علاوه بر تمام این موارد، در آسیا از دانه‌های اسپند به عنوان ضدانگل کرم‌کش و کشنده آمیب استفاده می‌کنند.

اسپند در سایر کشورها نیز طرفدار دارد؛ مردم یونان از اسپند به عنوان قاعده‌آور، کرم‌کش، مسکن و خواب‌آور استفاده می‌کنند.

در گذشته در هند برای سفلیس و در آفریقا نیز برای تب از اسپند استفاده می‌کردند، گرچه مصرف خوراکی این گیاه می‌تواند مسموم‌کننده باشد، اما بعضی از افراد محلی در این کشورها هنوز از آن برای درمان آسم، کولیک، تب، سنگ‌های صفراوی، سکسکه، زردی، مالاریا، دردهای عصبی، پارکینسون، افتادگی‌رحم، روماتیسم و بیماری‌های ادراری ـ تناسلی استفاده می‌کنند.

اسپند برای افراد گرم مزاج مضر است و اگر افرادی که مزاج گرم و خشک دارند، حتی مقادیر کمی از آن را بخورند دچار مشکل خواهند شد.

اگر جوشانده اسپند را صاف‌کرده با عسل و روغن کنجد بنوشید، بشدت حالت تهوع ایجاد می‌کند. این گیاه در افراد گرم مزاج باعث سردرد و حالت تهوع می‌شود.

عوارض جانبی

معمولا از گیاه اسپند بیشتر به عنوان خوشبوکننده هوا استفاده می‌شود و شکل خوراکی آن کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد، چرا که مصرف ناصحیح آن باعث عوارضی چون تشنج، تهوع، سکسکه، ترشح بیش از حد بزاق و تضعیف سیستم اعصاب مرکزی می‌شود.

سمی بودن این گیاه به اندازه‌ای است که حتی حیوانات هم با مصرف آن دچار مسمومیت می‌شوند و مواردی از مرگ و میر حیوانات نیز گزارش شده است.

مطالعات جدید درباره خواص دود دانه‌های اسپند، ثابت‌ می‌کند که این ماده عفونی‌کننده است و در قدیم برای کاهش تاثیر میزان سم ‌گیاه اسپند آن ‌را چند بار در آب ‌خیس می‌کردند.

دکتر هادی منوری

دکترای داروسازی