بهشت الموت در اردیبهشت

پرسه ای در بهار قزوین

شاید بتوان اردیبهشت را زیباترین ماه طبیعت دانست؛ چراکه همه چیز در آن رنگ و بوی دیگری دارد. در این ماه به هر جایی که سفر کنیم، شگفتی‌های زیادی از طبیعت را می‌بینیم؛ اما بیایید این بار جایی متفاوت را برای سفر انتخاب کنیم جایی نزدیک قزوین که در اردیبهشت، بهشت کوهستان‌های ایران می‌شود.

نام الموت را بارها شنیده‌ایم، اما شاید اطلاعات کمی درباره آن داشته باشیم. الموت، منطقه‌ای کوهستانی در شمال قزوین است که شامل دره‌ها و قله‌های بلند و روستاهای زیادی است که مرز بین استان قزوین و شمال ایران به شمار می‌رود. الموت ویژگی‌های منحصر به فردی دارد که می‌تواند هر کسی را با هر سلیقه‌ای در سفر راضی کند.

این منطقه سرسبز و خرم از روزگاران کهن محل سکونت اقوام مختلفی بوده و سابقه‌ای طولانی در تمدن و تاریخ ایران دارد.

● از الموت دست‌خالی بازنگردید

به لطف پوشش گیاهی مناسب، پرورش زنبور عسل هم از رونق خوبی برخوردار است و عسل این منطقه کیفیت مطلوبی را دارد، پس در سفر به الموت خرید محصولات لبنی و عسل را از یاد نبرده و دست خالی برنگردید. ارتفاع زیاد و بارش‌های مناسب باعث شده تا این منطقه کوهستانی رویشگاه انواع گیاهان دارویی و درختان میوه باشد ازجمله آویشن، کتیرا، گون، سورینه و درختانی مانند ارس یا سرو کوهی، تبریزی، چنار و گردو که فراوان در الموت یافت می‌شود. سرو کوهی، درختی مقاوم است که در ارتفاع صخره‌ها و در شرایط سخت آب و هوایی، جایی که کمتر درختی توان ادامه حیات را دارد، رشد می‌کند و عمر برخی از آنها به هزار سال هم می‌رسد، اما در کنار این تنوع گیاهی، جانوران زیادی هم زندگی می‌کنند؛ مانند گرگ، خرس، روباه و گراز.

این ناحیه جزو معدود مکان‌هایی است که هنوز هم می‌توان در مناطق بکر آن پلنگ ایرانی را مشاهده کرد.

● اطراق در پیچ‌بن

یکی از این مسیرها که طبیعت‌گردان علاقه بسیاری به آن دارند و معروف‌تر است، از روستاهای گرمارود آغاز و به روستای قاضی محله شهسوار می‌رسد. گرمارود در انتهای شرقی دره الموت قرار دارد و تا نزدیکی آن جاده آسفالت کشیده شده، اما بعد از آن جاده خاکی می‌شود و باید دل به کوهستان زد.

از جاذبه‌های این راه قدیمی، روستای کم‌جمعیت و ییلاقی پیچ‌بن و کاروانسرای آن است که در گردنه الموت و مازندران، در ارتفاع ۳۱۸۰ متری واقع شده است. در گذشته مسافران از شدت برف و سرما گاهی تا چند روز یا هفته در این کاروانسرا پناه می‌گرفتند تا راه باز شود. متاسفانه زمزمه‌هایی از گوشه و کنار برای آسفالت‌کردن جاده الموت به شهسوار شنیده می‌شود که تهدیدی جدی برای طبیعت بکر آن به شمار می‌رود. با توجه به ارتفاع زیاد، برف‌گیر بودن و نداشتن صرفه اقتصادی، این جاده در صورت احداث فقط تابستان‌ها قابل استفاده خواهد بود.

● تماشای جاده‌های پاکوب

الموت به لطف قرار گرفتن در میان رشته‌کوه‌های رفیع پوشیده از برف البرز، دارای آب و هوایی سرد در زمستان و تابستان‌هایی معتدل است. یکی از جاذبه‌های الموت مسیرهای کوهنوردی آن است.

راه‌های میانبری که مردم قزوین و الموت در گذشته برای داد و ستد با شمال ایران استفاده می‌کردند، اکنون مورد توجه کوهنوردان و طبیعت‌گردان بسیاری است.

این مسیرهای مالرو و پاکوب از روستاهایی مانند گرمارود، هنیز، معلم کلایه و هیر شروع شده و به دره دوهزار و سه‌هزار شهرستان شهسوار و اشکورات مازندران می‌رسد. اگر در نیمه خرداد با یک کوهپیمایی دو روزه از این مسیرها عبور کنید، هر آنچه از طراوت و جلوه‌گری طبیعت بخواهید در طول راه خواهید دید. مناظری بدیع و دلنواز که سر هر انسانی را در برابر خالق یکتای هستی به‌تعظیم وامی‌دارد.

● راندن در جاده، مسحور دریاچه

اگر در جاده الموت رانندگی کنید، حتما در جای‌جای مسیر تابلوهایی را می‌بینید که شما را به طرف دریاچه اوان راهنمایی می‌کند. این دریاچه که در دامنه جنوبی کوه خشکچال و در ۷۵ کیلومتری قزوین قرار دارد، یکی از جاذبه‌های طبیعی الموت است.‌ دریاچه در ارتفاع ۱۸۰۰ متری و در نزدیکی روستاهای وربن و زواردشت واقع شده است.‌ دریاچه تقریبا به شکل دایره‌ای با قطر ۳۳۰ متر است و آب آن از چشمه‌هایی که در اعماق آن می‌جوشد، تامین می‌شود. مناظر اطراف دریاچه در اردیبهشت به اوج زیبایی خود می‌رسد و پر از شکوفه‌های سفید و صورتی درختان است. انعکاس عکس آسمان در آب دریاچه، تابلوی زیبایی از نقاشی طبیعت را به نمایش می‌گذارد و هر بیننده‌ای را مدهوش زیبایی خود می‌کند. در اطراف این دریاچه، امکاناتی نظیر قایق‌های تفریحی، سرویس‌های بهداشتی و مکان‌‌های اقامتی وجود دارد که تا اندازه‌‌ای نیاز مسافران برطرف شود.

● همه قلعه‌های الموت

اما از هر چه بگذریم، حیف است از الموت بگوییم و سخنی از قلعه‌های تاریخی آن به زبان نیاوریم. کوهستانی و صعب‌العبور بودن این منطقه باعث شده از دیرباز مردمی که علیه حکومت‌های ظالم زمان خود می‌شوریدند، الموت را به عنوان پناهگاه خود انتخاب کنند. قلعه‌های حسن صباح، لمبسر، گرمارود و چند قلعه دیگر که اکنون فقط ویرانه‌های آنها باقی‌مانده، یادگار دلیر مردانی است که در سخت‌ترین شرایط، از هدف والای خود دست برنداشتند و کوشیدند ریشه‌های ستم را بخشکانند.

شاید مشهورترین این قلعه‌ها، قلعه حسن صباح نزدیک روستای گاز رخان باشد که بر فراز صخره‌ای بلند بنا شده است. این قلعه از سه طرف غیرقابل نفوذ است و تنها راه دسترسی آن مسیری باریک است که اگر لشکری هم قصد نفوذ به داخل دژ را داشت، مجبور بود یکی‌یکی از آن عبور کند و همین مساله ، دشمن را زمینگیر و مغلوب می‌کرد.

رسول شهبازی