۱۰ نکته درباره داروهای بدون نسخه

داروهای بدون نسخه، داروهایی هستند که شما برای دریافت آنها نیازی به ارایه نسخه ندارید. این داروها که براساس قوانین نظام دارویی هر کشور انتخاب می‌شوند، به نام داروهای بدون …

داروهای بدون نسخه، داروهایی هستند که شما برای دریافت آنها نیازی به ارایه نسخه ندارید. این داروها که براساس قوانین نظام دارویی هر کشور انتخاب می‌شوند، به نام داروهای بدون نسخه در داروخانه‌ها شهرت دارند یا در اصطلاح «داروهای روی پیشخوان» و در اختصار OTC نام دارند. درباره این داروها، توجه به چند نکته مهم برای تمام مصرف‌کنندگان، لازم است...

۱) از مصرف داروها بیشتر از مقدار تجویز شده بپرهیزید. مطلبی که شایع شده، خوردن قرص در هر وعده (سه بار در روز) است که بعضی‌ها دو یا سه عدد در هر وعده استفاده می‌کنند با این تصور که احتمالا اثر بهتری خواهد داشت!

۲) همواره داروها را دور از دسترس کودکان نگه دارید.

۳) داروی شما مخصوص بیماری شماست و دلیلی ندارد که همان اثر را بر بیماری فرد دیگری داشته باشد،‌ بنابراین هرگز داروی خود را برای دیگران تجویز نکنید.

۴) نوزادان، اطفال، افراد سالخورده، زنان باردار و شیرده و افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن (مانند فشارخون، دیابت، نارسایی کبدی و کلیوی و...) به عنوان گروه پرخطر شناخته شده و باید در مصرف داروهای OTC حداکثر احتیاط را به عمل آورند.

۵) اگر به علت ابتلا به بیماری مزمنی باید به طور مداوم دارو‌های مشخصی استفاده کنید (مانند قرص‌های کاهنده فشارخون یا قندخون، داروهای قلب، داروهای ضد سرطان و...)؛ پیش از مصرف هرگونه داروی OTC با پزشک معالج خود و یا دکتر داروساز مشورت کنید. امکان دارد داروی مورد نظر با داروهای مصرفی شما تداخل اثر داشته باشد و به دلیل کاهش یا افزایش آثار آنها مشکلات جدی به بار آورد.

۶) برای حفظ کیفیت و اثر دارو، آن را در شرایط مناسب نگهداری کنید. شرایط روی بسته‌بندی دارو اغلب قید می‌شود.

۷) در صورت مشاهده هر گونه تغییر در کیفیت دارو (رنگ، طعم، بو و شکل ظاهری) از مصرف آن بپرهیزید.

۸) بیشتر افراد به دلیل درد و برای تسکین دردهایی مانند سردرد، دندان درد و دردهای عضلانی و مفاصل، تورم و تب، از داروهای مسکن (بدون نسخه OTC) استفاده می‌کنند اما لازم است یادآوری کنیم که مصرف این داروها بیش از ۱۰ روز برای بزرگسالان و بیش از ۵ روز برای کودکان مجاز نیست. حتما اگر ۳ تا ۴ روز استفاده کردید، با پزشک یا داروساز مشورت کنید تا خطری پیش نیاید.

۹) دارودرمانی در بیماران سالمند نیازمند توجه خاصی است. سالمندان حدود ۵۰ درصد از داروهای با نسخه را مصرف می‌کنند و اغلب نسبت به واکنش‌های نامطلوب دارویی حساس‌ترند. تغییرات در شیوه اثر و جذب داروها، حساسیت گیرنده‌ها و نارسایی در ثابت نگه داشتن محیط داخلی به دلیل تغییر سن همگی سبب می‌شوند که در سالمندان تغییرات وسیعی در پاسخ به داروها پیدا شود.

۱۰) افزایش نسبی چربی در بدن سالمندان سبب افزایش انتشار داروهای محلول در چربی و کاهش انتشار داروهای محلول در آب می‌شود؛ برای مثال، نیمه عمر داروی دیازپام در سالمندان بالاتر است.

دکتر علی حائری

رییس دانشکده علوم پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی