شرق دنیای او را تشكیل می دهد

پروفسور آنه ماری شیمل بانوی بزرگ اسلام شناس و خاور شناس آلمانی در این كتاب كه بخش اصلی آن به مصاحبه خانم «فلیسیتاس فون شونبورن» نویسنده سوئیسی با وی اختصاص دارد، نگاهی عمیق …

پروفسور آنه ماری شیمل بانوی بزرگ اسلام شناس و خاور شناس آلمانی در این كتاب كه بخش اصلی آن به مصاحبه خانم «فلیسیتاس فون شونبورن» نویسنده سوئیسی با وی اختصاص دارد، نگاهی عمیق به زوایای گوناگون عالم معنوی و دنیای اسلام می افكند و تنوع شاخه های دین بزرگ اسلام را در دوران های گذشته و عصر حاضر به تصویر می كشد. او در این مصاحبه از معارف و تمدن اسلامی و ویژگی های متنوع جهان اسلام از ابتدا تا به امروز سخن به میان می آورد و از جمله درباره پیامبر اسلام، عرفان اسلامی، مسلمانان، قرآن، تصوف، جهاد، شعر، كلام، مولوی، اقبال، ابن عربی، خوشنویسی و یا پیرامون معانی و مفاهیم دیگری همچون اهریمن، انفجار بزرگ، حقوق بشر، حقوق زن، جنگ، گوته و حتی موضوعاتی نظیر آمریكا و افغانستان و پاكستان به قضاوتی دقیق و عالمانه می نشیند.

وی در این مصاحبه از پرداختن به سگ و گربه و خفاش و زنبور و یا جن در اسلام و مسائلی نظیر سلمان رشدی، رقص و هیتلر هم باز نمی ماند. برداشت های این نابغه زبان دان، تا حد زیادی تحت تاثیر عشق عمیقش به دین اسلام و پیامبر است و در این مورد به غربیان پیرامون پیش داوری های عنادآمیز و یا ناآگاهانه درباره دنیای اسلام و تاریخ دور و دراز غنی آن هشدار می دهد و عواقب ناخوشایند چنین برداشت هایی را در مسیر ایجاد تفاهم میان قبایل و ملل و زندگی مسالمت آمیز میان ابنای بشر، در پیش دیدگان مجسم می سازد.

او گرچه مسلمان نبود ولی بر اثر ممارست در متون اسلامی و همدلی با مسلمانان و شرقیان از عشق و معرفت ژرف به خدا و پیامبر نصیبی وافر برده بود و از سوی دیگر به دلیل تعلقش به دنیای مسیحیت و عوالم غربی مسئولیتی بس سنگین بر دوش خود احساس می كرد و آن ایجاد فضای همدلی و تفاهم میان شرقیان و مسلمانان از یكسو و غربیان و مسیحیان از طرف دیگر در دنیای آكنده از نزاع، ظلم و نابسامانی امروز بود. وی در طول عمر خود همواره تعهدی بس سنگین در خود احساس می كرد تا غربیان را نسبت به حقایق، اصالت و غنای فرهنگ و تمدن اسلامی آگاه سازد و آنان را از پیش داوری های بعضا غرض آلود و ناصواب درباره این دین بزرگ توحیدی باز دارد و پل همدلی و تفاهم میان غرب مسیحی و شرق اسلامی برقرار نماید.

خانم شیمل در این كتاب بالاخره به شرح زندگانی خویش و فراز و نشیب های بعضا سخت و ملال آور آن به ویژه در دوران جنگ جهانی دوم می پردازد و فعالیت های علمی و آكادمیك سخت كوشانه و پرثمر خود را بر می شمارد و در عین حال از جفای لجوجانه روشنفكران آلمان نسبت به خود كه هنگام اعطای جایزه ارزشمند انجمن كتابفروشان آلمان اوج عنادآمیزی گرفته و این زن نابغه را به گفته خود تا مرزهای یك انتحار پیش برده بود، شكوه ها می كند. چنین عنادی طبق نظر بسیاری از آگاهان بی غرض در اصل به واسطه عشق فطری شیمل به جهان اسلام و شعر و عرفان شرقی كه به زعم قشری از روشنفكران غربی نشسته بر برج عاج، گویای حتی باعث حمایت شیمل از فتوای قتل سلمان رشدی هم شده، سرچشمه گرفته است. خانم فون شونبورن پیش از مصاحبه طولانی و در فصل اول كتاب خود نیز به معرفی پروفسور شیمل می پردازد و شخصیت، روحیات و فعالیت های گسترده و خستگی ناپذیر این بانوی بزرگ را با این جمله معنادار به بررسی می نشیند كه: «شرق دنیای او را تشكیل می دهد».

آنه ماری شیمل سال ها در زمینه الهیات اسلامی، تاریخ ادیان و تصوف در دانشگاه های آلمان و تركیه و همچنین دانشگاه هاروارد در آمریكا تدریس كرد. از او بیش از یكصد كتاب و مقاله علمی منتشر شده است. او توانست در كنار جوایز و نشان های علمی متعددی كه از كشورهای شرق و غرب عالم دریافت كرده بود، در سال ۱۹۹۵ جایزه معتبر انجمن كتاب فروشان آلمان را به خود اختصاص دهد. این بانوی بزرگ خاور شناس و اسلام شناس در سال ۲۰۰۳ میلادی در شهر بن آلمان چشم از جهان فرو بست.

این كتاب ۳۰۳ صفحه ای توسط بهاءالدین بازرگانی گیلانی از متن آلمانی به فارسی ترجمه شده است. وی در گذشته كتاب تاریخی «انقلاب های اروپایی» نوشته چارلز تیلی مورخ برجسته معاصر و همچنین كتاب «پس از امپراطوری» نوشته امانوئل تود نظریه پرداز مسائل سیاسی و جمعیت شناس فرانسوی را از آلمانی به فارسی ترجمه كرده است كه به ترتیب توسط انتشارات «كویر و اطلاعات» روانه بازار كتاب شده بود. مترجم همچنین كتاب مرجع تاریخ اروپا به نام «اروپا مولود قرون وسطی» نوشته ژاك لوگوف مورخ فرانسوی را در دست ترجمه دارد كه مراحل پایانی خود را می گذراند.