آش تحویل سال

همه ساله با آغاز آخرین ماه فصل زمستان و همراه با تکاپوی طبیعت برای دگرگونی، مردم کرمان نیز در نقاط مختلف این استان پهناور با آداب و رسوم ویژه و خاص خود به استقبال فصل بهار می‌روند …

همه ساله با آغاز آخرین ماه فصل زمستان و همراه با تکاپوی طبیعت برای دگرگونی، مردم کرمان نیز در نقاط مختلف این استان پهناور با آداب و رسوم ویژه و خاص خود به استقبال فصل بهار می‌روند تا شروع سالی جدید را جشن بگیرند؛ آداب و رسومی که اگر چه برخی از آنها با گذر زمان به دست فراموشی سپرده شده‌اند، ولی هنوز در برخی مناطق کم و بیش به چشم می‌خورند.

کرمانی‌ها از نخستین روزهای اسفند با خانه‌تکانی به استقبال نوروز می‌روند و حدود ۱۵ روز مانده به آغاز سال جدید بذرهای گندم‌، نخود، عدس و لوبیا را روی پنبه یا پارچه، داخل ظروف شیشه‌ای، پلاستیکی یا روی کوزه‌های گلی می‌کارند تا پس از سبز شدن، آنها را سر سفره هفت‌سین بگذارند.

برخی زنان کرمانی انواع تنقلات و آجیل برای مهمانی‌های نوروز را خودشان تهیه می‌کنند.

قاووت نیز یکی از تنقلات مخصوص کرمان در عید نوروز است که توسط خانواده‌ها از انواع داروهای گیاهی تهیه می‌شود. زنان کرمانی همچنین از آرد جوانه گندم که در زمستان آماده کرده‌اند برای سفره هفت‌سین و ایام نوروز سمنو می‌پزند.

کماچ سهن نیز از شیرینی‌های مخصوص مردم کرمان برای پذیرایی از مهمانان در ایام نوروز است که از آرد سهن (جوانه گندم)، خرما و ادویه تهیه می‌شود.

مراسم چهارشنبه‌سوری نیز در کرمان با آتش‌افروزی و پختن آش ابودردا برگزار می‌شود. طرز پخت آش ابودردا که به آش چهارشنبه سوری معروف است نیز همانند آش رشته است با این تفاوت که قبل از خیساندن نخود، سوره توحید را خوانده و به آن فوت می‌کنند. این آش بین همسایگان تقسیم می‌شود.

گرفتن فال دوره‌ای یا فال چهارشنبه‌سوری از دیگر مراسمی است که در این شب انجام می‌شود.

در این مراسم، که به چهل بیتو یا مهره دور انداختن معروف است، دختران جوان و دم بخت، کوزه یا یک کاسه چینی را برداشته و هر کدامشان نیتی می‌کنند و مهره، انگشتر، سنجاق و... را به عنوان نشانه داخل ظرف می‌اندازند.

سپس ظرف را زیر روسری دختر نابالغ یا زیر بوته گل کنار آب روان می‌گذارند و یک بیت شعر حافظ یا یکی از اشعار محلی را می‌خوانند و یکی از مهره‌ها توسط دختر نابالغ از ظرف برداشته می‌شود. مهره به نام هر کس بود، شعر خوانده شده، تعبیر نیت اوست.

این مراسم امروزه با حضور همه اعضای خانواده و فامیل انجام می‌شود. فال سوزنو نیز توسط زنان در شب چهارشنبه‌سوری گرفته می‌شود. زنان دور هم می‌نشینند، یک سوزن خیاطی در دست گرفته و نیت می‌کنند، بعد سوزن را داخل ظرف آب می‌اندازند، در صورتی که سوزن به صورت صاف (عمودی) در ظرف قرار بگیرد، حاجت فرد برآورده نمی‌شود، اما اگر سوزن ته ظرف قرار بگیرد، حاجت شخص برآورده می‌شود.

حکمت قاسم‌خانی