آل؛ یک فیلم بد

پژمان کریمی
۱) بن مایه سینمای داستانی، «قصه» است. قصه ای خوب می تواند مبنای یک فیلم خوب قرار بگیرد. اما بر پایه قصه ای بد، مطمئناً فیلمی متوسط هم سربرنمی آورد.
فیلم آل فیلم بدی است. …

پژمان کریمی

۱) بن مایه سینمای داستانی، «قصه» است. قصه ای خوب می تواند مبنای یک فیلم خوب قرار بگیرد. اما بر پایه قصه ای بد، مطمئناً فیلمی متوسط هم سربرنمی آورد.

فیلم آل فیلم بدی است. آن قدر بد که می توان درباره به کلمه «بد» بسنده کرد و گذشت اما گاه فیلم های بد، می توانند بهانه ای برای پیش کشیدن حرفهایی از جنس سینما باشند.

۲) آل قصه جذابی ندارد. ایده «آل» (موجودی افسانه ای که «جنین» مادری را از آن خود می سازد) فی حد ذات جذاب است اما این ایده جذاب در قالب قصه ای که فیلم آل بر پایه آن شکل گرفته، حرام شده است و به شکل یک ایده عوامانه پدیدار گشته است.

چارچوب قصه یعنی ترس یک مرد از آل و سرانجام کشته شدن فرزندش در رحم مادر در اثر یک تصادف، چه نکته و زاویه دید بکری را در برگرفته است؟! باید گفت:«هیچ»! از این گذشته، بی اغراق باید گفت که تا نزدیک به میانه فیلم، قصه به پیش نمی رود. مخاطب کلافه می شود که بالاخره قرار است چه اتفاقی بیافتد؟ این شخصیت اصلی قصه از چه چیزی می ترسد و به کجا می گریزد؟ قرار بوده است همین پرسشها، معمای قصه باشند اما معما شکل نگرفته زیرا تار و پود و بستر قصه، حاوی اتفاق هایی نیست که ابهام توام با «پیچیدگی» و «معما» را رقم بزند! در نهایت نیز بیننده درنمی یابد سر و کله «آل» در ذهن شخصیت اصلی چرا به شکلی جدی پیدا شد و چرا او مرتب در خواب و بیداری، موجودی را می بیند که تنها یک افسانه عوامانه است؟

در نهایت هم معلوم نمی شود که این موجود افسانه ای بالاخره از دنیای مغشوش و نه چندان دلچسب ذهن شخصیت اصلی بیرون می رود یا خیر؟

کارگردانی «آل» بی تعارف- خوب است. گمان دارم این فیلم ساز به شرط داشتن یک فیلمنامه خوب می تواند، در اندازه هنرمندی توانمند آشکار شود. اینکه می گویم «گمان دارم» و تردید در بستر کلامم گنجانده شده به این دلیل است که کارگردان خوب، کارگردان هوشمندی است و این هوشمندی در وهله نخست خود را در «انتخاب» قصه و فیلمنامه ای خوب نشان می دهد. و متأسفانه کارگردان آل، هوشمندی لازم را در انتخاب فیلم نامه آل، نشان نداده و به اثبات نرسانیده است.

هر چه فکر کردم که آل با چه مختصاتی در ژانر وحشت گنجانده شده است، چیزی درنیافتم.

آیا واقعاً هر فیلمی که چند چهره وحشتناک و چشمانی وحشت زده را نمایش داد، وحشت انگیز است و در ژانر وحشت می گنجد؟

من که گمان ندارم!