آنها چگونه درس می خوانند

نظام های آموزشی در دیگر کشورها

از وقتی جمعیت بشر به حدی رسید که به تبادل اطلاعات و داد و ستد نیاز پیدا کرد، توجه به تعلیم و تربیت و تحصیل علم نیز اهمیت خود را نشان داد. بسیاری از افراد، تعلیم و تربیت را بخشی از تمدن ملت‌ها می‌دانند که در خاورمیانه بین رودهای دجله و فرات و در مصر حدود ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد شروع شد. موج بعدی ۱۵۰۰ سال بعد در شمال چین به ظهور رسید.

البته در هیچ زمانی در عهد قدیم بیش از ۲۰ تا ۳۰ درصد مردان بالغ و تقریبا ۱۰ درصد کل جمعیت نمی‌توانستند بخوانند و بنویسند.

اما بتدریج با تمایل بشر به پیشرفت و نیاز به علم، توجه به تحصیلات و آموزش نیز در جوامع گسترش یافت.

نظام کلی آموزش و پرورش در کشورهای مختلف دنیا مشابه است؛ البته در محتوای کتاب‌ها و تعداد واحد‌ها تغییراتی وجود دارد؛ اما نوع مقاطع و برگزاری امتحانات و کار عملی در کلاس و ساعات آموزشی تا حدی کلیات ثابتی دارد.

بررسی‌ها نشان داده آموزش در کشورهای پیشرفته و در حال توسعه مسائل مربوط به خود را دارد.

در کشورهای پیشرفته امکانات آموزشی وسایل کمک آموزشی تفریحات و ورزش و استفاده از رایانه و امکان جستجو و دسترسی به مطالب و مراجع در دستور کار است. اما به دلیل جو حاکم در جامعه، کیفیت آموزش و اشتیاق دانش‌آموزان به یادگیری نسبت به گذشته تنزل پیدا کرده است.

دانش‌آموزان نسبت به سال‌های گذشته به طور قابل ملاحظه‌ای خشن‌تر هستند و این خشونت مانع برقراری روابط موثر و سازنده میان معلم و دانش‌آموز می‌شود و بر کیفیت آموزش نیز تاثیر منفی دارد.

در مقابل در کشورهای در حال توسعه به رغم تمایل دانش‌آموزان به تحصیل و ادامه آن تا مقاطع بالاتر، امکانات آموزشی بسیار کمتر است. کافی نبودن تعداد کلاس‌ها، غیراستاندارد بودن اتاق‌های درس از نظر تهویه، نور، اندازه و... از جمله موانع آموزش کارآمد است.

از سوی دیگر برخی والدین نیز توان مالی کافی برای فرستادن فرزندان به مدرسه را ندارند یا در صورت کم هزینه بودن تحصیل در مدارس دولتی، بسیاری از خانواده‌ها بر نیروی کار فرزندانشان حساب کرده‌اند و برای گذران زندگی نیازمند کار کردن فرزندانشان هستند و این‌گونه امکان تحصیل از آنها گرفته می‌شود. از جمله این نمونه‌ها در کشورهای آفریقایی، هندوستان و مناطقی از روستاهای کشورهای خاور میانه دیده می‌شود.

در حال حاضر ۱۲۱ میلیون دانش‌آموز که ۶۵ میلیون نفر آنها دختر هستند امکان تحصیل در مدارس ابتدایی را ندارند و بسیاری نیز فقط به تحصیلات دوران ابتدایی بسنده می‌کنند که از این میزان بخشی را جمعیت روستایی، افرادی که توان مالی ندارند و آنهایی که به دلیل بیماری، از دست دادن والدین یا معلولیت دچار محرومیت شده‌اند، تشکیل می‌دهند.

بنابر اعلام یونسکو، حدود ۹۰ درصد کودکانی که به نوعی دچار ناتوانی هستند، در کشورهای در حال توسعه زندگی می‌کنند.

البته کیفیت آموزش نیز در برخی کشورهای در حال توسعه به حدی پایین است که دانش‌آموزان مقطع ابتدایی در پایان سال چهارم و برخی نیز در پایان دوره ابتدایی هنوز به طور روان و راحت قادر به خواندن و نوشتن یا محاسبه اعداد و ارقام نیستند.

در برخی مناطق مانند صحرای آفریقا نیز وضعیت به گونه‌ای است که به طور متوسط ۱۸درصد دانش‌آموزان یک سال تحصیلی را دوبار می‌خوانند.

در هندوستان حدود ۴۰ درصد دانش‌آموزان دوره ابتدایی به دلیل فقر و نبود امکانات و مشکلات حتی نمی‌توانند دوره دبستان را به پایان برسانند.

کمبود امکانات فراگیر آموزشی و کیفیت پایین موجب شده حدود ۱۶ درصد جوانان ۱۵ تا ۲۴ سال کم سواد باشند و نتوانند در مقاطع بالاتر ادامه تحصیل دهند. در حال حاضر ۸۶۲ میلیون نفر کودک و بزرگسال در جهان توانایی خواندن و نوشتن ندارند و ۶۴ درصد آنها زنان هستند.

البته گفتنی است که از سال ۱۹۷۰ تا ۲۰۰۰ نرخ بی‌سوادی جهان از ۳۷ درصد به کمتر از ۲۰ درصد یعنی حدود ۱۵ میلیون نفر رسیده است، اما هنوز هم بیش از ۹۰ درصد این افراد در کشورهای در حال توسعه زندگی می‌کنند.

در مقابل، تحصیلات در اکثر کشورهای توسعه یافته تا پایان دوره دبیرستان اجباری است و مدارس عموما دولتی بوده و هزینه‌های آن را بخش آموزش کشوری و محلی تامین می‌کند و هیات اداره‌کننده مدارس بر این روند نظارت دارد و حدود ۸۵ درصد دانش‌آموزان به مدارس دولتی می‌روند.

البته بخش خصوصی نیز در آموزش شرکت دارد، اما برخی دانش‌آموزان به انتخاب خود به مدارس خصوصی می‌روند نه به دلیل پایین بودن کیفیت مدارس دولتی، زیرا استانداردهای آموزش اکثرا به طور فراگیر اعمال می‌شود.

در اغلب کشورهای توسعه یافته آموزش در مقاطع ابتدایی، متوسطه و دبیرستان و در کشورهایی نظیر آمریکا و انگلستان در دو مقطع ابتدایی و دبیرستان ارائه می‌شود.

در اکثر مدارس نیز دوره پیش دبستانی به طور فراگیر نخستین سال ورود کودکان به مدرسه و سال دوازدهم تحصیل هم آخرین سال تحصیل را تشکیل می‌دهد.

در سال ۲۰۰۰ حدود ۷۷ میلیون دانش‌آموز در مقاطع گوناگون تحصیل می‌کرده اند که از این میان ۷۲ درصد ۱۲ تا ۱۷ ساله بوده‌اند و ۲/۵ میلیون نفر آنها یعنی تقریبا ۴/۱۰ درصد در مدارس خصوصی تحصیل می‌کرده‌اند.

در سال ۲۰۰۰ بیش از ۸۵ درصد دانش‌آموزان تا پایان دبیرستان درس خوانده‌اند و در کشورهایی مانند آمریکا ۲۷ درصد پس از اخذ دیپلم نیز ادامه تحصیل داده‌اند. اما این رقم در سال ۲۰۰۸ به حدود ۷۷ درصد رسیده است.

در آمریکا دانش‌آموزان روزانه حدود ۶ ساعت و هفتگی حدود ۴۰ ساعت در مدرسه هستند و ۱۷۸ روز در طول سال درس می‌خوانند و تعطیلات تابستانی کوتاه‌تری دارند و چند روزی نیز در آستانه کریسمس و سال نو به تعطیلات زمستانی می‌روند که در مجموع تعطیلات رسمی سالانه ۱۱ روز است.

در برزیل ساعات آموزشی روزانه حدود ۵/۴ تا ۵ ساعت و ۴۴ ساعت در هفته است. تعطیلات رسمی ۱۰ روز و روزهای مدرسه نیز ۱۸۲ روز در سال است.

در انگلستان ساعات روزانه درسی ۵ ساعت و هفته‌ای ۴۴ ساعت و تعطیلات رسمی ۸ روز است و ۱۹۲ روز تحصیلی وجود دارد.

در کره جنوبی دانش‌آموزان ۵ ساعت و هفته‌ای ۴۸ ساعت در مدرسه هستند و تعطیلات رسمی ۱۰ روز است و ۲۲۲ روز تحصیلی در سال وجود دارد.

در انگلستان، دانش‌آموزان ۶ سال به عنوان ابتدایی و ۶ سال بعد را به عنوان متوسطه درس می‌خوانند و در استرالیا ۲ سال اول را به عنوان ابتدایی و آمادگی و ۱۰ سال بعد را به عنوان متوسطه به تحصیل مشغولند که در مجموع ۱۲ سال می‌شود.

در برخی کشورهای غربی دوره ابتدایی ۵ یا ۶ سال است و دوره متوسطه و دبیرستان نیز هر کدام ۳ سال است.

در زلاندنو مانند برخی از کشورهای دیگر دوره تحصیلی ۱۳ سال است که شامل ۱۲ سال آموزش دروس و یک سال آمادگی قبل از ابتدایی است.

چنانچه بخواهید درباره تعداد سال‌های آموزش اجباری در کشورهای گوناگون بدانید، به این موارد توجه کنید:

▪ آلمان، هلند و بلژیک: ۱۳ سال

▪ برونئی، برمودا، انگلستان و آمریکا: ۱۲ سال

▪ اسپانیا، ارمنستان، استرالیا، کانادا، فرانسه، قزاقستان، گواتمالا و پرو: ۱۱ سال

▪ کاستاریکا، جمهوری دومنیکن، اکوادور، لوکزامبورگ، جمهوری چک، مکزیک، ژاپن، روسیه، سوئد، لیبی، فنلاند و ایرلند: ۱۰ سال

▪ آفریقای جنوبی، آرژانتین، اتریش، بحرین، ماداگاسکار، مالزی، سریلانکا، چین، تایلند، شیلی، قبرس، یونان، پرتغال و ایتالیا: ۹ سال

▪ برزیل، کنیا، بلغارستان، یوگسلاوی، هندوستان، کامبوج، سودان و آلبانی: ۸ سال

▪ زامبیا، جامائیکا، امارات، سوئیس، ونزوئلا، زیمبابوه و موزامبیک: ۷ سال

▪ آفریقای مرکزی، سنگال، کامرون، سوریه، افغانستان، عربستان سعودی، چاد، عراق و پاناما: ۶ سال

▪ بنگلادش، ویتنام، پاکستان و نپال: ۵ سال

که البته اکثر کشورها طبق تعهدات خود به یونیسف اعلام کرده‌اند که تا پایان سال ۲۰۱۵ استانداردهای لازم را برای تشکیل کلاس‌ها در مقطع ابتدایی اجرا کنند.

مترجم: سحر کمالی‌نفر

منبع: bmz.com