فرهنگ عاشورایی دولتی نیست

محرم به واسطه ارزش و اعتبار خود نزد مسلمین جهان علاوه بر فعالیت‌های مذهبی، در سطح گسترده نیازمند فعالیت‌های فرهنگی گسترده‌تر نیز هست.
برای نهادینه کردن فرهنگ عاشورایی، …

محرم به واسطه ارزش و اعتبار خود نزد مسلمین جهان علاوه بر فعالیت‌های مذهبی، در سطح گسترده نیازمند فعالیت‌های فرهنگی گسترده‌تر نیز هست.

برای نهادینه کردن فرهنگ عاشورایی، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و از پیش تعیین شده است. برنامه‌های این روزهایی که با هدف ترویج فرهنگ عاشورا ساخته می‌شود، فقط و فقط بوی رفع تکلیف می‌دهند. برنامه‌هایی که که رشته کلاف آنها گم شده و هدفی جز پر کردن آنتن تلویزیون‌ها ندارند. اجراهای عاشورایی نیز کاری جز تکرار از پیش نمی‌برند. حماسه عاشورا دراماتیک‌ترین واقعه‌ای است که در دنیا نظیر ندارد و اثر تصویری و نمایشی آن کمتر از دیگر آثار ساخته شده در زمینه‌های مذهبی نیست. واقعه عاشورا در فیلم‌های سینمایی مورد توجه فیلمسازان و البته فیلمنامه‌نویسان قرار گرفته است. از جمله فیلم‌هایی که در این زمینه ساخته شده است می‌توان به فیلم‌های سینمایی سفیر و روز واقعه اشاره کرد. سینمای ایران تا به امروز کمتر به سراغ تولید فیلمی با موضوع عاشوا رفته است که این امر البته دلایلی متعدد دارد.

شاید به اعتقاد بسیاری «روز واقعه» تنها فیلم سینمای ایران است که به‌طور مشخص به واقعه عاشورا پرداخته است. در این میان نیاز به سرمایه‌گذاری، بودجه و امکانات کافی مهم‌ترین دلایل کمبود فیلم‌های عاشورایی در میان فیلم‌های ایرانی است. مبحث عاشورا از دیرباز فوق‌العاده مؤثر، کارآمد و پیش برنده بوده است. اگر ما به صورت خاص بگوییم که چرا فیلم‌های عاشورایی آن طور که باید و شاید موفق نبوده‌اند باید گفت فرهنگ عاشورایی می‌بایست در فرهنگ ما نهادینه بشود و به‌عنوان یک ژانر و فکر و سینمای خاص در بیاید. اما در حال حاضر ما فرهنگ عاشورایی را به صورت گلخانه‌ای وارد سینما کرده‌ایم. این خوب نیست که ما تنها در دهه محرم به یاد عاشورا بیفتیم، بلکه فرهنگ عاشورا باید در زندگی، فرهنگ و تمدن ما جاری و ساری باشد. برای فیلم‌سازی در این زمینه و طرح آن به صورت یک پدیده جامعه‌شناختی، نیاز به راهکارها و تحقیقات خاص داریم.

فرهنگ عاشورایی دولتی نیست و من موافق کمک خاص دولت به این نوع از سینما نیستم. من حتی مخالف کمک‌های جزئی دولت هستم. فرهنگ عاشورا چیزی فراتر از یک اتفاق دنیایی و مادی است و همچنان باید اصالت آن حفظ شود، زیرا در غیراین صورت این عشق و فرهنگ آسیب می‌بیند. این فرهنگ باید از متن مردم هدایت شود و در میان مردم توسعه پیدا کند. به‌نظر من برای ساخت اینگونه فیلم‌ها نباید ردیف بودجه جداگانه در نظر گرفته شود، بلکه باید از این نوع سینما هم همانند دیگر ژانر‌‌‌‌‌ها حمایت شود. ما باید به ابزارهای مدرن مجهز شویم. مردم نیز باید از امکانات و دانش جدید، تبلیغات و فرهنگ و سامانه‌های نوین تولید فرهنگ بهره‌برداری کرده و فرهنگ‌سازی‌ کنند.

علیرضا شجاع نوری