یك انصراف و چند گمانه زنی

یكی از كاندیداهای انتخابات نهم ریاست جمهوری, از كاندیداتوری انصراف داد او احمد توكلی, اقتصاددان و رئیس مركز پژوهش های مجلس شورای اسلامی است كه طی مدت كاندیداتوری اش به طرح دغدغه های خود در زمینه های اقتصادی پرداخت و بیشترین انتقادها را به اقتصاد آزاد اجرا شده در دوره سازندگی وارد كرد او از سیاست های دولت خاتمی نیز انتقاد نمود و به ترسیم چهره دولت مورد قبول خود پرداخت

انصراف احمد توكلی كه نخستین نامزد از شش نامزد جناح اصول گرایان است كه كنار می رود موجب طرح تحلیل های مختلف در زمینه علت انصراف شد كه مهم ترین محور همه تحلیل های مطرح شده تأثیرگذاری حضور هاشمی رفسنجانی در انتخابات بر این انصراف و یا استفاده از اهرم انصراف برای جلوگیری از حضور هاشمی رفسنجانی است.

برخی صاحب نظران سیاسی با استناد به آن قسمت از نامه احمد توكلی را كه در آن نوشته بود: «برای دفع آن خطر بزرگ» از داوطلبی كناره گیری می كنم به عنوان قطعی شدن عدم حضور هاشمی رفسنجانی در انتخابات ریاست جمهوری معنا كردند و گفتند چون احمد توكلی گفته بود: «می مانم و با هاشمی رقابت می كنم» ، پس حال كه او می رود مطمئن شده هاشمی رفسنجانی نمی آید.

عده ای نیز گفته اند، هاشمی كه ماههاست درخصوص آمدن یا نیامدن خود به صحنه انتخابات می گوید منتظر است مخالفان سرسخت سیاست تعدیل اقتصادی اش كنار بروند تا پس از اطمینان از عدم تشكیل دولتی توسط مخالفان آن سیاست ها، آسوده خاطر شود.خود توكلی در مورد انصرافش می گوید برای زدودن این توهم كه اصولگرایان قدرت طلبند و برای جلوگیری از ناامیدی مردم نسبت به اصولگرایان از كاندیداتوری كناره گرفته است.

اما جمع دیگری از صاحب نظران سیاسی در تحلیل مخالف گمانه زنی های دسته اول، بر این اعتقادند كه انصراف احمد توكلی به دلیل قوی شدن زمینه حضور هاشمی رفسنجانی در انتخابات ریاست جمهوری آینده بوده است.براساس این اعتقاد، احمد توكلی كنار رفت، زیرا از این واهمه داشت كه عدم وحدت در جبهه اصول گرایان منجر به حضور هاشمی و پیروزی او در انتخابات آینده شود.

این عده از صاحب نظران سیاسی به بخش دیگری از نامه توكلی استناد می كنند كه در آن گفته است: «مشاهده می شود كه تكثر نامزدهای اصول گرا و تأخیر در معرفی نامزد نهایی از میان داوطلبان موجود موجب نگرانی و بلاتكلیفی مردم تحول خواه و علاقمند به سرنوشت كشور شده و حتی ممكن است به خطر تشكیل دولتی منجر شود كه روند ۱۶ساله گذشته را در اداره قوه مجریه ادامه دهد.»

و لذا نگرانی خود را از احتمال انتخاب هاشمی رفسنجانی اعلام كرده است زیرا دولت های ۱۶ سال گذشته از آن هاشمی و خاتمی بوده اند كه در این میان چون خاتمی نمی تواند در جمع كاندیداها باشد و یا دولتی را در آینده تشكیل دهد پس منظور او هاشمی رفسنجانی است.

كسانی كه به جمع بندی انصراف توكلی به دلیل ترس از عدم وحدت اصول گرایان و لذا احتمال پیروزی هاشمی رفسنجانی معتقدند به اظهارات رهبری در جمع مردم كرمان در حمایت از ادامه سازندگی در كشور و ضرورت احترام به عملكرد دولت های گذشته نیز به منظور تقویت گمانه زنی خود استناد می كنند. به اعتقاد این صاحب نظران، محتوای بخشی از نامه توكلی نشان دهنده دغدغه فكری او از عدم وحدت در جبهه اصول گرایان و در نتیجه تضعیف موقعیت آنها در انتخابات آینده است و چون تنها رقیب قدرتمند در برابر اصول گرایان را هاشمی رفسنجانی می دانند لذا توكلی آماده شد تا نخستین قدم را برای به وحدت رساندن سریع تر جناح اصول گرا بردارد.

جمع سومی از تحلیل گران سیاسی نیز ضمن قبول نظرات جمع دوم مبنی بر تقویت احتمال حضور هاشمی رفسنجانی در انتخابات به این نكته نیز اشاره می كنند كه جمهوری اسلامی ایران در شرایط كنونی بین المللی به كسی نیاز دارد كه بتواند خطرات پیش رو به ویژه در پرونده هسته ای را تدبیر كرده و رفع كند و لذا وضعیت كنونی به گونه ای نیست كه جناح بندی های سیاسی بتواند تعیین كننده سرنوشت آینده نظام باشد، بنابراین تنها هاشمی رفسنجانی است كه می تواند بر این بحران ها فائق آمده و سایر كاندیداها از چنین توانمندی برخوردار نیستند.

البته عده ای هم به این جمع بندی رسیده اند كه انصراف احمد توكلی ربطی به هاشمی رفسنجانی ندارد و بیشتر نمایانگر دغدغه های درونی طیف اصول گرا است. این عده بر این اعتقادند كه اصول گرایان نمی توانند با كاندیداهای متعدد وارد صحنه انتخابات شده و آرای شان را تقسیم كنند و لذا توكلی پیشقدم شده تا بقیه كاندیداهایی هم كه شانس كمی در انتخابات دارند به او تأسی كنند و اجازه دهند زمینه ظهور كاندیدای واحد اصول گرایان فراهم شود.