آشپزی با چاشنی ارگونومی

۱۹ ویژگی آشپزخانه های ایمن

شما چند ساعت از روز را در آشپزخانه می‏گذرانید؟ تهیه و طبخ غذا، شستن میوه‏ها و سبزی‏ها، شستن ظرف‌ها، نگهداری غذا در یخچال و کابینت موجب می‎شود خیلی از خانم‎های خانه‏دار زمان زیادی از روز را در آشپزخانه بگذرانند....

کار با وسایلی که به شکل نامناسبی طراحی شده‎اند، توجه نکردن به وضعیت صحیح بدن هنگام کار و انجام حرکات تکراری در طولانی‌مدت موجب آسیب عضلات و مفاصل و بروز مشکلات اسکلتی می‏شود. به همین دلیل، نشانگان تونل کارپال در بین خانم‏های خانه‏دار شیوع بیشتری دارد. این در حالی است که کارشناسان می‌گویند با کمی‎دقت در انجام کارهای آشپزی و با رعایت اصول ارگونومی هنگام کار در آشپزخانه، می‎توان از این عوارض پیشگیری کرد. ارگونومی، علم متناسب‏سازی کار با انسان است. در این علم، تلاش بر این است که هنگام انجام کار، کمترین فشار به بدن وارد شود و افراد در راحت‏ترین حالت ممکن و با کمترین عارضه، کارها را انجام دهند.

«باهوش‏تر کار کنید، نه بیشتر!» این، یکی از شعارهای اصلی ارگونومی است. با کمی‎دقت در انتخاب لوازم آشپزی و چند تغییر ساده در آشپزخانه‌تان می‌توانید شرایط را برای کاری راحت‌تر و کم‌خطرتر فراهم کنید تا کار در آشپزخانه برای‎تان آسان‌تر، ایمن‌تر و لذت‎بخش‎تر شود.

۱) یکی از عوامل ایجاد مشکلات اسکلتی و عضلانی انجام حرکات تکراری است. بسیاری از کارها مانند رنده کردن و خرد کردن سبزی‎ها با حرکات تکراری همراه است. از انجام حرکات تکراری پرهیز کنید. انواع لوازم برقی که این روزها در آشپزخانه به کمک شما آمده‎اند، از انجام حرکات تکراری و آسیب ناشی از آنها پیشگیری می‎کند. به جای انجام کارها به روش سنتی و دستی، می‌توانید از این وسایل که برای راحتی شما طراحی شده، استفاده کنید. این موضوع را جدی بگیرید و از وسایلی که برای راحتی بیشتر طراحی شده، استفاده کنید. لازم نیست این وسایل برقی باشند. گاهی استفاده از ابزارهای مکانیکی ساده‏ای مانند دستگاه برش‌دهنده تخم مرغ و وسایل ساده‏ای که برای له کردن تخم مرغ و برش دادن گوجه فرنگی طراحی شده، کار را آسان‌تر می‎کند.

۲) از وسایل و ظروف ارگونومیکی که برای راحتی بیشتر طراحی شده‌اند، استفاده کنید؛ ماهی‌تابه‎ها‎ی دردار که طبخ غذا در آنها نیاز به ایستادن طولانی مدت کنار اجاق گاز و برگرداندن غذا ندارد، نمونه‎ای از این لوازم هستند.

۳) برای نگهداری نمک و ادویه‏هایی که برای آشپزی مرتب به آنها نیاز دارید از ظروفی استفاده کنید که به راحتی می‌چرخند و درب آنها برای باز و بسته شدن نیازی به پیچاندن و چرخاندن ندارد.

۴) روغن را در ظرفی کوچک‎تر و سبک‏تر که برداشتن و گذاشتن آن آسان باشد بریزید. آب‌لیمو و آب‌غوره و سرکه را هم در ظروفی که سبک بوده و استفاده از آنها آسان است، بریزید.

۵) مایع ظرف‌شویی را روی دیوار و در ارتفاع مناسبی کنار شیر سینک نصب کنید. با این کار دیگر لازم نیست هنگام شستن ظروف مایع ظرف‌شویی را هر بار برداشته و دوباره سر جایش بگذارید.

۶) یک ساعت زنگ‎دار در آشپزخانه قرا دهید و برای اعلام زمان پخت غذا از آن استفاده کنید تا مجبور نشوید در حین پخت چند بار به غذا سر بزنید.

۷) غذا در مایکروویو خیلی سریع می‏پزد و کوتاه شدن زمان پخت غذا موجب می‎شود شما زمان کمتری در آشپزخانه مشغول پخت و پز شوید.

۸) از قوری‎ها‎ی ارگونومیک که در آنها لوله قوری ۹۰ درجه جلوتر از جای معمول است، استفاده کنید. با این کار به جای اینکه هنگام ریختن چای مچ دست‎تان را خم کرده و بچرخانید، فقط چرخش دست کافی است و یک فشار اضافه به مچ دست حذف می‎شود.

۹) از لیوان‎ها‎ی دسته‏دار، قاشق‎ها‎ی سبک و خوش‌دست، بشقاب‎ها‎ی سبک و چاقوهای تیز و خوش‌دست که دسته آنها به شکلی ارگونومیک طراحی شده و کار با آنها راحت‌تر است، استفاده کنید.

۱۰) شعار «باهوش‎تر کار کنید نه بیشتر» را فراموش نکنید. سبزی‎ها‎یی مانند هویج، لبو و سیب زمینی را به جای آنکه وقتی خام و سفت و سخت هستند پوست بکنید؛ ابتدا آب‌پز کنید و بعد که نرم شدند آنها را پوست کنده و خرد یا له کنید. این‌طوری فشار کمتری به مفاصل و عضلات‏تان وارد می‎شود.

۱۱) یکی از اصول ارگونومی، تقسیم بار سنگین به تعداد بیشتری بار سبک است.در خانه هم این را امتحان کنید. به عنوان مثال به جای اینکه سوپ را در یک ظرف بزرگ بریزید، آن را در دو ظرف کوچک‎تر بریزید. این‌طوری هم بردن ظرف سر سفره راحت‎تر می‌شود؛ هم دسترسی به آن آسان‎تر.

۱۲) در یک زمان، حجم زیادی از کار انجام ندهید و کارها را در فواصل زمانی مختلف انجام دهید.

۱۳) نقص‎ها را به موقع برطرف کنید و تعمیرات لازم را انجام دهید. درب کابینت‎ها‎ را روغن کاری کنید تا راحت‎تر باز و بسته شوند. واشر شیر ظرف‎شویی را به موقع تعویض کنید تا موقع باز و بسته کردن شیر به مفاصل دست فشار وارد نشود.

۱۴) برای پیشگیری از کمردرد، از صفحه‎ها‎ی قابل ارتجاع استفاده کنید. این صفحه‏ها را می‏توانید از فروشگاه‎ها‎ی لوازم ورزشی خریداری کنید.

۱۵) صندلی‌ای که راحت قابل حمل باشد در آشپزخانه قرار دهید تا هر وقت خواستید بنشینید از آن استفاده کنید. چهارپایه کوچکی نیز در آشپزخانه داشته باشید تا زمان‏هایی که ایستاده کار می‏کنید یک پای‏تان را روی آن بگذارید.

۱۶) ارتفاع کار در آشپزخانه باید حداقل ۹۰ سانتی متر باشد. اگر بلندتر یا کوتاه‌تر از میانگین هستید ارتفاع سطح کار را در حد راحتی خودتان تغییر دهید. اگر قد همه افراد خانواده‎تان بلند است یک سطح چوبی روی قسمت بالایی کابینت قرار دهید، طوری که سطح کار بلندتر شود.

۱۷) هنگام کار به وضعیت بدن‏تان توجه داشته باشید و پشت و شانه‏ها را خم نکنید. همیشه با پشت صاف، شانه‏های رو به عقب و زانوهای کمی خمیده کار کنید.

۱۸) آشپزخانه باید نور کافی داشته باشد، تا هنگام کار دید کافی داشته باشید و مجبور نشوید به جلو خم شوید تا سرعت کارتان کم شود. توجه داشته باشید که سایه کابینت‏ها و هود روی سطوح دید را کم می‏کند و بهتر است در صورت لزوم از نور موضعی استفاده کنید.

۱۹) مسیر رفت و آمدتان را تمیز نگه دارید و مراقب گوشه‎ها‎ی تیز و برنده باشید. گاهی نقاط تیز و برنده در گوشه و کنار کابینت‎ها‎ موجب بریدگی می‏شود و لازم است آنها را با چکش‎کاری یا چسباندن تکه‏ای فوم نرم برطرف کنید.

محمدرضا میرغلامی