مشکل تنهایی کودکان

تنهایی مشکل بزرگی است که پیامدهای منفی زیادی برای کودکان دارد، از اینرو در سال های اخیر بر روی این موضوع تحقیقات گسترده ای انجام شده است.
بسیاری از کودکان مفهوم تنهایی را می …

تنهایی مشکل بزرگی است که پیامدهای منفی زیادی برای کودکان دارد، از اینرو در سال های اخیر بر روی این موضوع تحقیقات گسترده ای انجام شده است.

بسیاری از کودکان مفهوم تنهایی را می دانند. به عنوان مثال بچه های مهدکودک یا دانش آموزان مدارس ابتدایی به خوبی به سؤالاتی نظیر «تنهایی چیست»، «نشانه تنهایی کدام است؟» و «برای غلبه به تنهایی چه باید کرد؟» جواب می دهند.

آنها به سؤالات فوق به ترتیب چنین پاسخ می دهند: «تنهایی یعنی غمگین بودن»، «هیچکس با آدم بازی نمی کند» و «باید دوست پیدا کنیم»

پیامدهای تنهایی

کودکانی که احساس تنهایی می کنند رابطه خوبی با همسالانشان ندارند و غالباً خود را مطرود می دانند که این احساس به عزت نفس آنها لطمه شدیدی می زند.

در ضمن ممکن است آنها احساس اندوه، نارضایتی، کسل بودن و اضطراب کنند که احتمالاً سالها ادامه خواهد داشت.

در نتیجه کودکان تنها، فرصت های زیادی را برای تعامل با همسالان خود و آموختن مهارت های زندگی از دست می دهند.باتوجه به اهمیت تعامل و دوستی در رشد و پیشرفت کودکان، تنهایی آنها آموزگاران را دچار نگرانی می کند. تمام کودکان- حتی کودکان تنها- اهمیت زیادی برای برقراری رابطه با دیگران قائل هستند.

عوامل تنهایی

احساس تنهایی در کودکان علل زیادی دارد: درگیری در محیط خانه، انتقال به مدرسه یا خانه جدید، از دست دادن یک دوست، شیء یا حیوان دست آموز، طلاق والدین، مرگ عزیزان، طرد شدن توسط همسالان، فقدان حمایت های اجتماعی، نداشتن مهارت در دوست یابی، کمرویی، اضطراب و کمبود عزت نفس.

در ضمن کودکانی که در مهدکودک قربانی (فیزیکی یا زبانی) همسالان خود می شوند احساس تنهایی و پریشانی می کنند.

ارزیابی کودکان

اولین گام برای بررسی وضعیت کودکان تنها، ارزیابی آنهاست و آموزگاران باید بر روی نشانه های تنهایی تمرکز کنند: آیا کودک خجول، مضطرب، نامطمئن یا غمگین است؟ آیا نسبت به محیط خود بی علاقگی نشان می دهد؟ آیا از سوی همسالان خود طرف شده است؟ آیا علاقه ای به ارتباط برقرار کردن ندارد؟ آیا فقدان مهارت های اجتماعی مانع از تعامل او با دیگران می شود؟ آیا تمایلی به استفاده از مهارت های اجتماعی خود نشان نمی دهد؟ آیا قربانی همسالان خود شده است؟ آیا اخیراً احساس تنهایی می کند یا همواره این احساس را داشته است؟

از آنجا که همیشه نمی توان تنهایی کودکان را تشخیص داد (برخی از کودکان علی رغم داشتن دوست، احساس تنهایی می کنند)

آموزگاران باید این سؤالات را از آنها بپرسند:

«تنهایی و اندوه چه معنایی دارد؟»، «آیا احساس تنهایی و اندوه می کنی؟» یا «چه چیز تو را خوشحال تر می کند؟»

هنگام بررسی و ارزیابی کردن کودکان، حساس بودن نسبت به نقاط ضعف و قوت آنها اهمیت دارد. به عنوان مثال کودکانی که به تنهایی بازی می کنند به احتمال زیاد دچار مشکلات اجتماعی و معلوماتی می شوند.

با این حال بسیاری از کودکان مهدکودک به تنهایی بازی می کنند بدون اینکه مشکلی داشته باشند.

بنابراین آموزگاران باید به تدریج بر تعاملات کودکان با همسالانشان نظارت کنند، با آنها در مورد احساساتشان حرف بزنند و رفتارشان را زیر نظر بگیرند.