مهمانی بزرگ ترها, مهمانی بزرگ ترهاست

پاسخ دکتر نسرین امیری به این سوال که آیا بچه ها با ما به مهمانی بیایند یا نه

توی مهمانی و شلوغی و همهمه آدم‌ها، چشمم می‌افتد به دخترک ۳ ‌ساله‌ایی که با موهای فرفری، گوشه‌ای نشسته و برای خودش دست می‌زند. جلوتر می‌روم و توی تاریکی، صدایش می‌کنم، با دستش به نقطه‌ایی اشاره می‌کند و رد دستش را که می‌گیرم...

کتابخانه صاحبخانه را می‌بینم و قفسه‌ایی که رویش عروسک‌های چوبی چیده شده. بغلش می‌کنم و می‌رویم سمت کتابخانه، به عروسک‌ها دست نمی‌زند و خیلی خوب می‌داند که در خانه آدمی دیگر، نباید دست به چیزی بزند. فقط سوال می‌پرسد و کمی که صمیمی می‌شویم، می‌رویم توی یک اتاق خلوت می‌نشینیم تا از کیفش اسباب‌بازی‌هایش را بیرون بیاورد و به من نشان دهد. اما من به این فکر می‌کنم که حضور او حتی در این حریم امن و دوست‌داشتنی، چقدر درست است و روزی روزگاری، وقتی که بزرگ شد، از این مهمانی‌ها و خاله و عموهای آشنا، چه تصویری خواهد داشت؟

کمی بعد، به بهانه همین دخترک، سوال مهم‌تری به ذهنم می‌رسد؛ بچه‌های ما تا کجا اجازه دارند که همراه ما به مهمانی‌ها بیایند و در معاشرت‌های ما با دوستانمان شریک شوند؟ برای جواب به این سوال است که سراغ دکتر نسرین امیری، روان‌پزشک اطفال می‌روم تا جوابی پیدا کنم و در روزگاری که از سنت به سمت مدرنیته حرکت می‌کنیم، یکی از رفتارهای اشتباه تربیت فرزندان را از دایره رفتارهایمان پاک کنیم.

آیا فرزندان ما باید همه‌ جا و در همه مهمانی‌ها همراه ما باشند؟

جواب این سوال، خیر است. بچه‌ها همه‌جا نباید با پدر و مادرشان باشند و در هر مهمانی حاضر شوند. دلیل این نظریه این است که کودکان باید یاد بگیرند که زندگی آنها کاملا متفاوت از پدر و مادرشان است و معنای خانواده این نیست که همه زیر یک سقف، نیازهایی مشترک داشته باشند و رفتارها و تفریحاتی شبیه هم. حالا درست است که همه در خانواده زیر یک سقف هستیم و مفهوم خانواده مهم و ارزشمند است اما در این چارچوب، هرآدمی، باید نیازهای خاص خودش را داشته باشد و سرگرمی‌های متفاوت. همان‌طور که پدر و مادر به مهمانی تولد دوستان مدرسه و مهد نمی‌آیند، بچه‌ هم نباید در تمام مهمانی‌ها حضور داشته باشد. در کنار آموزش این رفتار به کودک، حضور کودکان در مهمانی‌های بزرگسالان و دوستان، تاثیرات مخربی در تربیت آنها می‌گذارد و برای همین باید حضور در مهمانی‌ها سنجیده و درست باشد.

تاثیرات مخرب حضور کودک در جمع‌های بزرگسالان و مهمانی‌ها چیست؟

ساده‌ترین تاثیر همین است که ساعت خواب و استراحت کودک بهم می‌ریزد. کودکی که باید ساعت ۸ و ۹ شب بخوابد تا صبح سرحال برای مهدکودک و مدرسه آماده باشد، ممکن است در این مهمانی‌ها تا دیروقت بیدار بماند و ساعت خوابش به?هم بریزد. در جامعه ایرانی پدر و مادرها عادت دارند که همان رفتاری را که با همدیگر یا دیگران دارند، با کودکشان هم داشته باشند. این رفتار غلط باعث می‌شود که حتی در خوردنی‌ها و آشامیدنی‌ها هم بچه‌ها شبیه بزرگسالان باشند. در کشورهای مترقی، به کودکان زیر ۷ سال، نوشابه داده نمی‌شود، اما می‌بینیم که در ایران، نوشابه، خوراکی محبوب بچه‌هاست. وقتی عادت غذایی بچه کنترل می‌شود، حضور در مهمانی‌های بزرگسالان، ممکن است این کنترل را از بین ببرد، از طرف دیگر، کودکی که عادت غذایی درست و کنترل شده‌‌ای ندارد، در مهمانی‌های بزرگسالان، هرنوع غذایی را می‌خورد و صدمه به تغذیه کودک، نکته منفی بدی است. اما از همه مهم‌تر این است که در مهمانی‌های بزرگسالان، رفتارها، حرف‌ها و... براساس درک سن بزرگسالی است و کنترل کودک برای دیدن، شنیدن و حفظ این رفتارها و... سخت و غیرممکن است. اثرات تربیتی این اتفاق خیلی سنگین‌تر از بهم خوردن ساعت خواب یا رژیم غذایی است که جبران سخت و زمان‌بر است.

کودک ما در کدام مهمانی‌ها می‌تواند ما را همراهی کند؟

مهمانی‌های سنتی و خانوادگی، مثل مهمانی عید نوروز، شب چله، مهمانی‌های هفتگی خانه پدربزرگ و مادربزرگ و... مهمانی‌های خوبی هستند که در آن کودکان ما یاد می‌گیرند که ارتباط برقرار کند و ارزش خانواده را پیدا کنند اما مهمانی‌هایی که همکارانمان می‌گیرند یا دوستانمان و... جای خوبی برای بچه‌ها نیست. رفت و آمد بچه‌ها به این محیط‌ها باید کنترل شده و برنامه‌ریزی شده باشد و در اینجور مواقع بهتر است که کودک را به شخصی بسپریم و بدون او به مهمانی برویم.

چه کسانی صلاحیت نگهداری کودک را در غیاب پدر و مادر دارند؟

مراقبان کودک باید آدم‌هایی شبیه مربی‌های مهدکودک باشند؛ افرادی که روان‌شناسی کودک را می‌دانند، مسوولیت‌پذیرند، مورد اعتمادند و برای مراقبت از کودک آگاهی کامل دارند. در کشور ما معمولا این اتفاق به شکل سنتی می‌افتد و بهترین راه‌حل، سپردن کودک به مادر یا خواهر است. برای مراقبت از کودک باید حواسمان باشد در ساعت‌های نبود پدر و مادر مشکلی برای او ایجاد نمی‌شود و کودک هم با مراقبش ارتباط خوبی دارد و از او نمی‌ترسد.

پویان شیرزادی