طالبان, عایشه و جراحی زیبایی

بینی مصنوعی در گفتگو با دکتر محسن نراقی متخصص گوش, حلق و بینی

بی‌بی عایشه دختری افغان است که تا همین چند ماه پیش وقتی به نیمرخش نگاه می‌کردی، چیزی در صورتش کم بود؛ بینی. ‌شوهرش بنا به قانون طالبان، بینی و گوش عایشه را بریده بود. آنهایی که هر روز آینه به دست از ظاهر عادی‌شان ایراد می‌گیرند و به جای زدن پول بی‌زبان ‌به زخم زندگی، در به در دنبال یک جراح پلاستیک می‌گردند، با خواندن ماجرای بی‌بی عایشه و نیاز مبرم او به جراح پلاستیک، خداوند متعال را بابت سلامتی و چهره بی‌نقصشان شکر خواهند کرد....

ما جریان بی‌بی عایشه را برایتان بازگو می‌کنیم و جزئیات عمل ترمیمی‌اش را از زبان دکتر محسن نراقی، رییس انجمن تحقیقات راینولوژی و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران می‌خوانید.

▪ آقای دکتر؛ آیا بینی مصنوعی هم داریم؟

- برای ساختن بینی و گوش جدید، هم می‌توان از بافت‌های خود بیمار کمک گرفت هم از پروتز‌های عضوی. البته این درمان‌ها قادر به رفع همه ایرادهای به وجود آمده نیست، اما درجه‌های زیادی از نقص‌های زیبایی صورت و البته بخشی از کارکرد عضوی را اصلاح می‌کند.

▪ پیوند از بدن خود بیمار بهتر است یا پروتز؟

- انتخاب روش درمانی در هر بیماری متفاوت است و پزشکان با بررسی همه جانبه شرایط تصمیم می‌گیرند. ‌اگر بخواهیم گرافت را از بدن خود بیمار برداریم بافت‌های مورد نیاز را از مناطق مختلف بدن بیمار می گیریم و در محل بینی یا گوش، آنها را یکپارچه می‌کنیم. به عنوان نمونه برای پوست بینی جدید از پوست پیشانی و برای ساختار غضروفی بینی، غضروف گوش یا دنده، برای گوش، پوست پشت گوش و دنده‌ای که تراشیده و شبیه غضروف گوش شده استفاده می‌شود.

▪ روش‌های جراحی‌ ترمیم نقایص صورت چیست؟

۱) استفاده از گرافت: برداشتن بافت از قسمتی دیگر و قرار دادن در محل نقص که معمولا در مورد نقایص محدود به یک نوع از بافت مانند پوست یا غضروف به کار می‌رود.

۲) استفاده از فلپ: انتقال بافت انتقال داده شده همراه با سرخرگ متصل شونده به آن. خون‌رسانی فلپ مطمئن‌تر از گرافت است و برای نقایص خیلی عمیق نیز کاربرد دارد که یک نمونه آن بازسازی کامل بینی است. انتخاب یک فلپ ویژه به موقعیت و اندازه نقص و خصوصیات درونی فلاپ بستگی دارد.

▪ در ایران هم انجام می‌شود؟

- در کشور ما موارد متعددی از جراحی‌های پیوند نیمه‌کامل یا کامل بینی با استفاده از پوست پیشانی انجام شده و امروزه به عنوان یک روش انتخابی برای جبران نقایص بینی، در مراکز دانشگاهی این روش را آموزش می‌دهیم.

▪ موفقیت عمل چقدر است؟

- موفقیت این نوع جراحی‌ها به میزان مهارت و تجربه جراح بستگی دارد زیرا اگر سرخرگ تغذیه‌کننده قطعه پیوندی دچار گرفتگی شود، خون کافی به بافت پیوندی نمی‌رسد، این بافت دچار مرگ سلولی و پیوند با شکست مواجه می‌شود. بنابراین شناخت دقیق آناتومی‌ عروق ناحیه پیوند و به کارگیری روش جراحی با حداقل آسیب بافتی میزان موفقیت را به بالای ۹۵ درصد می‌رساند.

▪ پروتز بینی چطور؟

- اگر جراح تصمیم بگیرد از پروتزهای مصنوعی برای بینی و گوش استفاده کند برای هر بیمار، به صورت جداگانه طی مراحلی، پروتزهای خاص تهیه می‌شود. در طراحی پروتزها ویژگی‌های اختصاصی صورت بیمار و ملاحظات زیبایی شناختی مد نظر قرار می‌گیرد.

▪ جنس پروتز چیست؟

- پروتزها از مواد مختلفی ساخته می‌شوند. ولی یکی از رایج‌ترین آنها پلی‌دی‌متیل سیلوکسان است. این ماده بهترین قابلیت‌ها را برای ایجاد یک بینی منعطف که بتواند همراه با حرکت پوست صورت حرکت کند و کمترین میزان غریبگی و تصنعی بودن را با صورت داشته باشد؛ دارد.

▪ پروتز مصنوعی را با چه نگه می‌دارید؟

- این پروتزها به وسیله انواعی از چسب‌های فیزیولوژیک مخصوص این پروتزها یا با ایمپلنت‌های متصل‌کننده پروتز به استخوان (بیشتر از جنس تیتانیوم که سازگاری خوبی با بافت‌های داخلی بدن دارد)، به صورت وصل می‌شوند.

▪ یک بینی می‌گذارید و تمام؟

- پس از جراحی اولیه پیوند، معمولا جراحی‌های ثانویه‌ای برای تکمیل زیبایی یا عملکرد بینی انجام می‌شود. نقایص تمام ضخامت بینی نیازمند جایگزین کردن پوشش داخلی، بازگرداندن حمایت ساختاری با گرافت‏های غضروفی یا استخوانی و جایگزین کردن پوشش خارجی با فلپ میانجی از ناحیه پیشانی یا گونه هستند.

▪ بو و صدا شنیده می‌شود؟

- پروتزها، تاثیری محدود در بهبود کارکرد عضوی، اما نقشی قابل ملاحظه در وجهه زیبایی شناسانه چهره بیمار دارند. چرا که قطع بینی و گوش خارجی، به از دست رفتن بخش محدودی از کارکرد آنها منتهی می‌شود و با وجود اختلالات زیبایی مهم ایجاد شده، حس بویایی و شنوایی همچنان برقرار است.

یاسمین ثریا