تغذیه کودک در شش ماه اول زندگی

چربی وپروتئین شیر مادر بهتر از چربی و پروتئین شیرهای دیگر هضم وجذب می شود به همین دلیل دردهای قولنجی ,جمع شدن گاز , اسنفراغ وحساسیت نسبت به پروتئین در این شیرخواران کمتر مشاهده می شود ترکیب شیر مادر همراه با رشد شیر خوار تغییر پیدا می کند چربی شیر مادر در شروع هر وعده شیردهی کمتر است وسپس میزان آن تدریجا بیشتر می شود

● شیر مادرغذای منحصربه فرد وایده آل برای کودک در شش ماه اول زندگی

از لحظه تولد تا پایان ۶ ماهگی شیر مادر به تنهایی تمام نیازهای غذایی شیر خوار را تا مین می کند واز ۱۵ روزگی به بعد باید علاوه بر شیر مادر روزانه قطره مولتی ویتامین (۲۵ قطره) یا ویتامین A+D (۲۰ قطره ) به کودک داد . در این مدت کودک به آب ،آب قند و هیچ چیز دیگری بجز شیر مادر احتیاج ندارد . آغوز ( شیری که چند روز اول بعد از زایمان ترشح می شود) با وجود اینکه حجم کمی دارد برای تامین نیازهای کودک کافی است همچنین دارای موادی است که کودک را در مقابل بیماریها وعفونتها مقاوم می کند . از مزایای دیگر شیر مادر آن است که براحتی قابل هضم می باشد و ایجاد حساسیت وآلرژی نمی کتد ، پاک وتمیز است وکودکانی که شیر مادر می خورند کمتر به بیماریهای عفونی واسهال مبتلا می شوند . شیر مادر ضریب هوشی کودک را افزایش می دهد واز لحاظ اقتصادی نیز به صرفه است . در این مدت هر زمان وهر چند بار که کودک تقاضا کند باید شیر مادر در اختیارش قرار گیرد .

● ماک ، کلستروم یا آغوز ، شیر چند روز اول ، یک غذای استثنایی برای نوزاد

اولین شیری که مادر در چند روز اول بعد از زایمان تولید می کند آغوز نام دارد که همه نیازهای تغذیه ای نوزاد را تا مین می کند .آغوز خواص ضد میکروبی وضد ویروسی قوی دارد ومقاومت بدن نوزاد را در مقابل بیماریها بالا می برد .

▪ از چه زمانی تغذیه با شیر مادر باید شروع شود ؟

شیر دادن به کودک باید هر چه زودتر بعد از زایمان شروع شود . ترجیحا" ظرف نیم ساعت اول بعد از زایمان وحداکثر یک تا دو ساعت اول بعد از زایمان باید تغذیه کودک با شیر مادر آغاز شود .

▪ در شش ماه اول زندگی تغذیه کودک با شیر مادر باید انحصاری باشد

تغذیه انحصاری با شیر مادر در شش ماه اول زندگی برای رشد وتکامل کودک از اهمیت ویژه ای برخوردار است در این زمان تغذیه شیر خوار منحصرا" با شیر مادر بوده وکودک نیازی به استفاده از هیچ ماده غذایی دیگر حتی آب ندارد و تنها شیر مادر ، آغوش مادر ، استفاده از آفتاب ، قطره A+D ومولتی ویتامین و واکسیناسیون از ضروریات و تامین کننده بخش عمده ای از نیازهای غذایی ، جسمی ، روانی و عاطفی او می باشد .

▪ شیر مادر از ابتلاء به بسیاری از بیماریها جلو گیری می کند

در ماههای اول تولد که شیر خوار بیش از سایر مواقع در معرض خطر است ،شیر مادر او را از ابتلاء به بسیاری از بیماریها حقظ می کند . تغذیه با شیر مادر ابتلا به بیماریهای اسهالی وعفونتهای تنفسی و مرگ ناشی از آنها را به شدت کاهش می دهد . ضمنا" از ابتلاء به عفونتهای گوش میانی مننژیت وعفونت دستگاه ادرای می کاهد . میزان ابتلا به آسم ، اگزما وانواع شیرخوارانی که از شیر مادر استغاده می کنند بسیار کمتر است . بویژه در خانواده هایی که پدر یا مادر ویا یکی از افراد خانواده مبتلا به نوعی بیماری آلرژیک هستند تغذیه کودک با شیر مادر نجات بخش است .

● ارزش غذایی شیر مادر

چربی وپروتئین شیر مادر بهتر از چربی و پروتئین شیرهای دیگر هضم وجذب می شود . به همین دلیل دردهای قولنجی ،جمع شدن گاز ، اسنفراغ وحساسیت نسبت به پروتئین در این شیرخواران کمتر مشاهده می شود . ترکیب شیر مادر همراه با رشد شیر خوار تغییر پیدا می کند . چربی شیر مادر در شروع هر وعده شیردهی کمتر است وسپس میزان آن تدریجا" بیشتر می شود . این تغییرات کمک بزرگی به سیر نگه داشتن وافزایش وزن شیر خوار می کند . به سبب ویژگیهای شیرمادر ، شیرخوار پر خوری نمی کند وخوب وزن می گیرد ، در نتیجه مبتلا به چاقی ناشی از مصرف شیر مصنوعی که زمینه ساز بیماریهای قلبی وعروقی ، مفصلی ودیابت در بزرگسالی است نمی شود . ضمنا"در شیرخوارانی که از شیر مادر تغذیه می کنند مشکل افزایش کلسترول در بزرگسالی وخطر ابتلاء به بهٔیماریهای قلبی – عروقی کمتر است .

▪ چند نکته مهم در تغذیه کودک با شیر مادر :

- نوزاد در روزهای اول کمی وزن از دست می دهد . این پدیده طبیعی است وجای نگرانی نیست ونباید آنرا به حساب کمبود شیر مادر گذاشت .

- برای تغذیه کودک با شیر مادر بهتر است از تنظیم هر نوع برنامه زمان بندی شده خود داری شود به محض اظهار تمایل و احساس گرسنگی شیر خوار تغذیه با شیر مادر در هر ساعت از شب یا روز وبه هر مدت که او مایل است ، انجام گیرد .

- بهترین راه برای تشخیص کافی بودن شیر مادر ، افزایش وزن شیر خوار بر اساس منحنی رشد است که با مراجعه به پزشک یا مراکز بهداشتی درمانی وبا وزن کردن ماهیانه شیر خوار اینکار میسر است .

- مدفوع شیرخوارانی که از شیر مادر استفاده می کنند شل تر ودفعات آن نیز بیشتر از دفعات اجابت مزاج شیرخواری است که با شیر خشک تغذیه می شود .

● تغذیه تکمیلی

▪ چرا شروع تغذیه تکمیلی بعد از شش ماهگی مهم است ؟

شیر مادر تا پایان ۶ ماهگی به تنهایی وبدون اضافه کردن هر نوع غذای کمکی برای رشد طبیعی شیر خوار کافی است . البته از ۱۵ روزگی باید به کودک قطره مولتی ویتامین یا A+D نیز داد. بعد از ۶ ماهگی نیاز های غذایی شیرخوار به تنهایی با شیر برآورده نمی شود و لازم است علاوه بر شیر مادر ،تغذیه کودک با غذاهای نیمه جامد نیز شروع شود. علاوه بر تامین انرژی ، تغذیه تکمیلی ، دوران بسیار حساسی برای ایجاد عادات صحیح غذایی و استفاده از غذای سفره خانواده است . بهترین سن شروع غذای کمکی بعد از پایان ماه ششم زندگی است .

▪ اگر غذای کمکی را زود شروع کنیم چه مشکلاتی پیش خواهد آمد ؟

اصولا"شروع غذای کمکی قبل از پایان ۶ ماهگی به دلیل آماده نبودن دستگاه گوارش شیرخوار برای پذیرش غذاهای دیگر غیر از شیر اقدام نا درستی است ،چون دستگاه گوارش کودک هنوز تکامل نیافته است وبا کوچکترین آلودگی به علت عدم رعایت بهداشت امکان ابتلاء به عفونتها از جمله اسهال ، افزایش می یابد وباعث کاهش یا توقف رشد شیر خوار می شود . از طرف دیگر شروع زود رس تغذیه تکمیلی سبب کاهش مدت زمان مکیدن پستان مادر توسط کودک ودر نتیجه کاهش شیر مادر می شود ، بعلاوه ممکن است غذای کمکی در مقایسه با شیر مادر انرژی و مواد مغذی کمتری به کودک برساند که موجب اختلال رشد کودک و نهایتا"سوء تغذیه او می شود . همچنین زود شروع کردن تغذیه تکمیلی احتمال بروز حساسیت را در کودک افزایش می دهد .

---