یادداشتی به بهانه نمایشگاه کتاب تهران ضرورت یک تعامل

نمایشگاه بین المللی کتاب تهران مانند اسلاف اش، تنها محلی برای عرضه کتاب به مخاطبان نیست. صرفنظر از رویداد «عرضه و خرید»، اتفاق مبارک دیگری بر بستر نمایشگاه کتاب روی می دهد که …

نمایشگاه بین المللی کتاب تهران مانند اسلاف اش، تنها محلی برای عرضه کتاب به مخاطبان نیست. صرفنظر از رویداد «عرضه و خرید»، اتفاق مبارک دیگری بر بستر نمایشگاه کتاب روی می دهد که می توان از آن به عنوان کارکرد اصلی نمایشگاه نام برد.

بر بستر نمایشگاه پدیدآورندگان و ناشران کتاب با طیف مخاطبان برخوردی نزدیک دارند. در این برخورد سطحی از تعامل رخ می دهد. این تعامل تنها یک ارتباط چهره به چهره نیست بلکه فرآیندی از دریافت و درک و آشنایی با نیازهای طرف های تعامل است.

پدیدآورندگان و ناشران در می یابند که نیازهای ذهنی و روانی و معنوی مخاطب چیست، سطح سلایق چگونه است و مخاطب با آثار پدیدآورنده و ناشر تا چه اندازه ارتباط برقرار کرده و یا چگونه دریافتی داشته است؟

پاسخ بدین پرسش ها، راه و چگونه پیمایش راه آینده پدیدآورنده و ناشر را تعیین وروشن می سازد. در برابر، طیف مخاطب نیز افقی از ذهنیات، اهداف و بینش پدیدآورنده و ناشر را به دست می آورد و با اشاره به آثاری که پدیدآورنده پیشتر عرضه کرده، مبهمات ذهن خود را پاسخ می یابد و تصویری روشن تر از اثر و آثار تازه عرضه شده حاصل می کند.

باید گفت تعامل میان پدیدآورنده و ناشر با مخاطب، تناسبی میان خواست و نیاز مخاطب با فرآورده های فرهنگی- کتاب- برقرار می کند. این تناسب موجب می شود که عملکرد و تولید کتاب، همپای رشد ذهنی و سلیقگی و نیازهای مخاطب شکل بگیرد و روزآمدی از حیث پاسخگویی به «نیاز» در فضای بازار کتاب سایه بگستراند. این دستاورد، هم از جهت برآورده شدن خواست های مخاطب مطلوب است، و هم از حیث روشن شدن تکلیف پدیدآورنده و هم رونق چرخه اقتصادی عرصه انتشار!

نظرسنجی ها نرخ سرانه مطالعه در کشورمان را حداکثر ۱۵ و برخی تحقیقات میدانی حداکثر ۱۷ دقیقه اعلام کرده اند. با این وجود شک نکنیم که اگر تعامل پیوسته، منطقی و پایداری میان پدیدآورندگان و ناشران با مخاطبان برپا شود و بپاید، نرخ سرانه مطالعه، این شاخص توسعه یافتگی فرهنگی، افزایش می یابد.نمایشگاه کتاب تهران، همواره با اقبال مردمی مواجه شده و هرسال نیز بر شمار بازدیدکنندگان آن افزوده شده است. این یعنی، تعامل یادشده، فرصت اقبال بیشتر از کتاب را فراهم آورده است.فراموش نکنیم که ده سال پیش در این کشور، نرخ سرانه مطالعه هفت دقیقه بود، تردیدی نیست که برپایی نمایشگاه کتاب تنها یکی از راهکارهای ایجاد تعامل و افزایش نرخ سرانه مطالعه است. بنابراین می توان به راهکارهای دیگری در ابعاد کوچکتر اما با قابلیت پیوستگی در وقوع، بطور جدی اندیشه کرد.

پژمان کریمی