وب سایت های تحویل مدرك

تحویل مدرك یك مفهوم پویاست كه به شدت تحت تأثیر تحولات اقتصادی و فناوری است طرح فیدو توسط برنامه های الكترونیكی كتابخانه بریتانیا حمایت می شود و هدف اصلی آن تهیه اطلاعات روزآمد و مناسب برای مدیران كتابخانه ها در این رشته پویاست

تحویل مدرك یك مفهوم پویاست كه به شدت تحت تأثیر تحولات اقتصادی و فناوری است. طرح فیدو توسط برنامه‌های الكترونیكی كتابخانه‌ بریتانیا حمایت می‌شود و هدف اصلی آن تهیه اطلاعات روزآمد و مناسب برای مدیران كتابخانه‌ها در این رشته پویاست. بررسی وب سایت‌های مربوط به تحویل مدرك در جهت تلاش برای نیل به این هدف انجام شده است. این نوشته به شناسایی وب سایت‌های مهم خدمات تحویل مدرك كه ممكن است مورد استفاده مدیران كتابخانه‌ها قرار گیرند، می‌پردازد و نقدی جالب از این سایت‌ها از دید شاغلین و محققین بدست می‌دهد. وب سایت‌های مورد مطالعه شامل فهرست‌های تهیه كنندگان مدارك، گزارش برنامه‌های تحقیقاتی، توسعه نظام‌ها، ابتكارات ملی و سایت‌های حرفه‌ای، می‌شود. دامنه این پژوهش جهانی است و تلاش ویژه‌ای نسبت به معرفی سایت‌های خارج از آمریكا صورت گرفته است. یكی از عملكردهای كتابخانه كه معمولاَ با نام تحویل مدرك شناخته می‌شود از لحاظ ساختاری، اقتصادی و فنی به سرعت در حال تغییر و تحول است. نه به این معنی كه گفته شود این عملكرد كتابخانه در فراهم‌آوری اسناد برای استفاده‌كننده نهایی كنار گذاشته شود، بلكه فقط بدین معنی كه تصمیم‌گیری راجع به اختصاص بودجه برای منابع مناسب در این زمینه مشكل است. مشكلات مذكور و تقاضای كتابداران برای اطلاعات با كیفیت در حمایت از تصمیم‌گیری درباره تهیه مدرك، نیازی است كه مجریان طرح كتابخانه الكترونیكی فیدو۱ آن را تشخیص داده‌اند. فیدو با هدف بررسی عملكردهای تحویل مدرك و هدف اصلی آن كه فراهم‌آوری اطلاعات معتبر، روزآمد و به صرفه برای مدیران كتابخانه‌هاست، شكل گرفت. خوشبختانه همان تغییرات فناورانه كه در این رشته بسیار سریع اتفاق می‌افتد به انتشار سریع و آسان اطلاعات از طریق وب نیز كمك می‌كنند. به هر حال اعتبار اطلاعات موجود در وب یك مشكل شناخته شده است (یافتن اطلاعات معتبر در وب و ارزشیابی آنها مشكل است). بنابراین، گاهی اوقات موقعیت كتابداران از آنچه كه قبل از ظهور وب وجود داشت، بهتر نیست.هدف این نوشته مطالعه وب سایت‌های مربوط به تحویل مدرك است. با توجه به ماهیت وب و ناكافی بودن روش‌های جستجو در این رسانه، حذف سایت‌های مناسب از این بررسی كاملا محتمل به نظر می‌رسد. به علاوه از آنجا كه عمر متوسط صفحات وب حدود ۶۰ روز است (اسمیت،۱۹۹۸). چنین مطالعاتی از اعتبار و روایی اندكی برخوردارند. این هشدارها به این دلیل داده می‌شود كه این نوشته مدعی است اغلب منابع اصلی اطلاعات در این موضوع و حرفه را با شیوه‌ای سودمند به نقد می‌كشد. دامنه این تحقیق كل جهان است، اگرچه در جهت معرفی سایت‌های خارج از آمریكا تلاش بیشتری صورت گرفته است. این نوشته تنها سایت‌های خاص مربوط به تحویل مدرك را كه در این جا با عنوان تحویل مدرك و برخی عناصر خودكارسازی آمده است، بررسی می‌نماید و سایت‌های اصلی مربوط به رقومی‌ كردن مجلات الكترونیكی، توسعه كتابخانه‌ای رقومی عمومی، یافتن منابع، ذخیره الكترونیكی و غیر آن را، شامل نمی‌شود. این تفاوتها به روشنی مشخص نیستند، با این حال در این مقاله تلاش ویژه‌ای در جهت تمركز بر خدمات تحویل مدرك (الكترونیكی) صورت پذیرفته است. این نوشته همچنین سایت‌های تهیه كنندگان تحویل مدرك كه به طور ویژه‌ای به یك محصول خاص علاقه دارند را مورد مطالعه قرار نمی‌دهد.در این نوشته پنج نوع از وب سایت‌هایی كه بر موضوع تحویل مدرك تمركز نموده اند، معرفی می‌شود. بدیهی است كه سایت‌های خاصی ممكن است در دو یا چند مقوله همپوشانی داشته باشد با این حال موارد زیر، ساختار این نوشته را به خوبی نشان می‌دهد:

▪ فهرست كلی منابع و یا تهیه كنندگان

▪ طرح كتابخانه الكترونیكی

▪ ابتكارات استرالیایی‌ها

▪ دیگر سایت‌های طرح

▪ سایت‌های حرفه‌ای (تخصصی)

به منظور ایجاد هماهنگی، مقایسه و ارائه یك چشم‌انداز روشن از سایت‌های بررسی شده، یك طرح آزمایشی به وسیله دو تن از پژوهشگران دانشگاهی و یك كتابدار امانت بین كتابخانه‌ای به انجام رسیده است. بدین لحاظ ممكن است به هر دوی این زمینه ها یعنی سایت‌هایی كه برای عملكرد روزمره امانت بین كتابخانه‌ای مفیدند و آنهایی كه موقعیت علمی و حرفه‌ای (تخصصی) بیشتری دارند، توجه بیشتری شده باشد. در واقع، تعداد اندكی از سایت‌های بررسی شده برای كتابداران امانت بین كتابخانه‌ای در عملكردهای روزانه مفید بودند، با این حال، اطلاعات پایه و فنی مفیدی در مورد علائق و زمینه‌های علمی و تخصصی را شامل می شوند.

● فهرست كلی منابع و تهیه كنندگان

۱) مفیدترین‌ها

این سایت‌ها معمولا در لیست تهیه‌كنندگان تحویل مدرك معرفی می شوند و هیچكدام از آنها در این زمینه جامع و كامل نیستند. به علاوه هیچكدام از این سایت‌ها ارزشیابی مستقلی از تهیه‌كنندگان و خدمات فهرست شده ندارند. برای نمونه تعدادی مقالات انتقادی را برین اشتین (۱۹۷۷) كامبز (۱۹۹۷)، پرابها و مارش (۱۹۹۷)، سكراك و همكاران (۱۹۹۷) و ویلیامز (۱۹۹۷ الف و۱۹۹۷ب) منتشر كرده‌اند. به علاوه، فیدو قصد دارد نتایج مقایسه روشمند چندین تهیه‌كننده تحویل مدرك را كه خلاصه‌ای از آنها در وب سایت فیدو{۱} موجود است، منتشر نماید.وب سایت‌های فیدو مبتنی بر كتابخانه بریتانیا كه بودجه آنها را طرح كتابخانه الكترونیكی تامین می‌كند، یك فهرست از تهیه‌كنندگان با جزئیات هر یك از تهیه‌ كنندگانی كه نمایه شده‌اند و اطلاعاتی مربوط به قیمت، مكان‌یابی موضوعی و زمان تحویل را دربر می‌گیرد. همچنین فهرستی الفبایی به عنوان یك سیاهه مناسب شامل زمینه‌های موضوعی و نوع مدرك، درحوزه‌های تخصصی تهیه شده است. بعلاوه اطلاعات فراوانی راجع به تحویل مدرك در سایت فیدو موجود است كه تحت عنوان «سایت‌های وابسته به برنامه كتابخانه الكترونیكی بریتانیا» توضیح داده خواهدشد.

پی‌نوشت‌ها:

۱. Focused Investigation of Document Delivery Options (FIDDO)

۲.Jean Shipman

۳.Cyberstacks

۴.Gerry Mc Kiernan

۵.Lowa State University

۶.British Library Document Supply Center (BLDSC):http://www.bl.uk/Services/Document/dsc.html

۷.Joint Electronic Document Delivery Software Project (JEDDS)

۸.Document And Library Integration (DALI)

۹.Load

۱۰.North American Interlibrary Loan and Document Delivery (NAILDD)

۱۱.Reasearch Libraries Group (RLG)

۱۲.Inter library Loan Applications Standards Maintenance (ILASM)

ارجاعات

۱. http://www.Ibro.ac.uk/departments/dis/fiddo/fiddo.html

۲. http://www.library.vcu.edu/tml/docsupp

۳. http://www.docdel.com

۴. http://www.itcompany.com/inforetriever/cir-dd.htm

۵. http://www.public.iastate.edu/~CYBERSTACKS/Just.htm

۶.http://www.yahoo.co.uk/Business-and-Economy/Companies/Information/Document-Delivery

۷. http://www.ukoln.ac.uk/services/elib/projects

۸. http://www.ukoln.ac.uk/services/elib/projects/seren

.۹. http://lamdaweb.mcc.as.uk/intro.htm

۱۰. http://www.bids.ac.uk/Tfedocs/aboutbids.html

۱۱. http://۱۳۰.۱۰۲.۴۲.۱۸۳/reddlook/redd.htm

۱۲. http://www.ida.unisa.edu.au

۱۳. http://www.gu.edu.au/alib/iii/docdel/jeddshom.htm

۱۴. http://www.gu.edu.au/alib/iii/docdel/cilla/cilla.htm

۱۵. http://www.nla.gov.au/kinetica

۱۶. http://lib.ua.ac.be/VIRLIB

۱۷. http://www.cranfield.ac.uk/cils/library/libinfo/biodoc.htm

۱۸. http://www.ucd.ie/~ofrss/science/compute/۹۱۶.html

۱۹. http://www.fdgroup.co.uk/research/universe/

۲۰. http://www.arl.org/access/naildd/naildd.shtml

۲۱. http://www.rlg.org/toc.html

۲۲. http://www.cilip.org.uk/groups/fil/introf.html

۲۳. http://www.ifla.org/VII/s۱۵/sidd.htm

۲۴. http://www.nlc-bnc.ca/iso/ill

منابع

Berinstein، P. (۱۹۹۷)، “Text and graphics on UMI۰۳۹;sProQuest Direct: the best (yet) of both worlds”،

Online، Vol. ۲۱ No. ۲، pp. ۷۳-۷.

Combs، J. (۱۹۹۷)، “ProQuest Direct: remote research and electronic document delivery from UMI”، Library Software Review، Vol. ۱۶، March، pp. ۵۰-۶۳.

Edwards، L. and Wood field، H. (۱۹۹۸)، “Meeting the needs of management research: the MANDOC study” ،Document Delivery beyond ۲۰۰۰: Proceedings of a conference held at the British Library، September۱۹۹۸، Taylor Graham Publishing.

Larbey، D. (۱۹۹۸)، “Management information requirements and the potential of document delivery

systems to fulfil them”، Document Delivery beyond ۲۰۰۰: Proceedings of a conference held at the

British Library، September ۱۹۹۸، Taylor Graham Publishing.

Prabha، C. and Marsh، E.C. (۱۹۹۷)، “Commercial document suppliers: how many of the ILL/DD periodical article requests can they fill?” ،Library Trends، Vol. ۴۵ No. ۳، pp. ۵۵۱-۶۸.

Sekerak، R.J.، Light، J.C.، Wang، H. and Hall، E.F. (۱۹۹۷)، “A trial of three commercial document delivery suppliers with strong holdings in biomedicine” ،Medical Reference Services Quarterly، Vol. ۱۶ . No. ۲، Summer، pp. ۲۷-۳۶.

Smith، M. (۱۹۹۸)، “The information sector publishers ،databases and document delivery services; colla-boration، competition or convergence?” ،Document Delivery beyond ۲۰۰۰: Proceedings of a conference held at the British Library، September ۱۹۹۸، Taylor Graham Publishing.

Wells، A. and Amos، H. (۱۹۹۸)، “What a librarian should Look for in a document access system: developing a new resource sharing infrastructure in Australia” ،Document Delivery beyond ۲۰۰۰: Proceedings of a conference held at the British Library، September ۱۹۹۸، Taylor Graham Publishing.

Williams، F. (۱۹۹۷a)، “Electronic document delivery a trial in an academic library (part ۱)”، Ariadne the Web Version، No. ۱۰، August، http://www.ariad-ne.ac.uk/issue۱۰ ، ۴ December.

Williams، F. (۱۹۹۷b)، “Electronic document delivery a trial in an academic library (part ۲)”، Ariadne the Web Version، No. ۱۱، September، http://www.ariadne.ac.uk/issue۱۱ ، ۴ December.۷۰ Document delivery Websites

نوشته: نیل جاكوبز، جنی چمبرز، آن موریس

ترجمه: غلام حیدری

---