پیامبر ص در آینه فقه

گواهی دادن به بندگی و رسالت پیامبر ص در كنار گواهی به یگانگی خداوند سبحان, اهمیت و فضیلتی استثنایی دارد, تا آنجا كه امیرمؤمنان فرمود و اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریك له و اشهد ان محمدا عبده و رسوله شهادتان ترفعان القول و تضاعفان العمل خف میزان ترفعان منه و ثقل میزان توضعان منه

بعثت، هجوم نور به قلب تاریكی است. عاشقان كوی محمد نقد دل را به پای محبت او نثار می‏كنند تا صفای باطن به دست آورند. دل را به چشمه معرفت او می‏سپارند تا با زلال احكام الهیش زنگار از درون بزدایند. كشتی‏نشین دریای اهل بیت(ع) محمد می‏شوند تا سوار بر امواج فقه به ساحل سعادت راه یابند!

آنچه پیامبر(ص) بر این مردم خواند یكسره مایه حیات است و وسیله نجات. راهی هموار در داغستان دنیا كه پای اندیشه بشر را از ریگ خطا مصون می‏دارد. و احكامی سراسر حكمت كه ریشه در فطرت انسان دارد. او كه درهای باغ سبز معرفت را بر پیروان مكتب خویش گشود، و پیام‏آور این حكمت‏بود، به یقین شخصیتی بزرگ دارد و ستودنی. دل او آسمان معرفت الهی است و كلامش باران رحمت‏خداوند!

و حال كه چنین است‏بر پویندگان راه محمد است آن پیام‏آور مهر و صداقت را بشناسند و جان خویش را آینه روشنی از او گردانند و در راه احترامش بكوشند.

آنچه به فهرست می‏كشانیم وظایفی است‏بر عهده همه ما كه راه حق شناسی و احترام گذاری به خاتم پیامبران را می‏آموزد. او كه جرعه حیات به ما نوشاند بیش از هر كس سزاوار احترامی بی‏شایبه است، هر چند كه از عهده حق او برنیاییم.

از طرف دیگر این وظایف، آینه‏ای است كه ما را با چهره نورانی پیامبر(ص) آشنا می‏سازد گرچه سیمای به حق پیوسته و از دنیا گسسته محمد(ص) هرگز در چشم دنیایی‏مان نمی‏گنجد; ولی

آب دریا را اگر نتوان كشید هم بقدر تشنگی باید چشید

پس بر شیفتگان او است كه این وظایف را بشناسند و بدانند كه هر یك از آنها انگشت اشاره به سیمای نورانیش دارند.

● گواهی دادن به بندگی و رسالت پیامبر(ص)

گواهی دادن به بندگی و رسالت پیامبر(ص) در كنار گواهی به یگانگی خداوند سبحان، اهمیت و فضیلتی استثنایی دارد، تا آنجا كه امیرمؤمنان فرمود: و اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریك له و اشهد ان محمدا عبده و رسوله شهادتان ترفعان القول و تضاعفان العمل خف میزان ترفعان منه و ثقل میزان توضعان منه.

گواهی دادن به یگانگی خداوند متعال [همان گونه كه در متن حدیث آمده] و بندگی و رسالت محمد(ص) دو گواهی دادنی است كه سخن را بالا و عمل را دو چندان می‏سازند. ترازویی كه این دو از آن برداشته شوند سبك و ترازویی كه این دو در آن نهاده شوند سنگین خواهد بود.

بعلاوه كه گواهی دادن به بندگی و رسالت پیامبر صلی الله علیه و آله در تشهد نماز واجب است.

● احترام به پیامبر(ص)

شخصی به حضور امام صادق(ع) رسید. حضرت(ع) حال او را جویا شد. گفت: خداوند به من فرزندی داده است. امام پرسید: نامش را چه گذاشته‏ای؟ گفت: محمد! امام(ع) با شنیدن این نام صورتش را به عنوان احترام نزدیك زمین آورد و گفت: محمد، محمد، محمد! آنگاه ادامه داد: خودم، فرزندانم، پدرم، مادرم و تمام اهل روی زمین به فدای رسول خدا(ص) .

مالك امام مالكیان می‏گوید: جعفر صادق(ع) هنگامی كه نام پیامبر(ص) را می‏برد رنگ چهره‏اش تغییر می‏یافت. تا آنجا كه بازشناخته نمی‏شد من كسی را چون او اینچنین نیافتم.

● پاسداشت‏حرمت پیامبر(ص)

بزرگداشت پیامبر(ص) تا بدانجاست كه اعتكاف در مسجد پیامبر(ص) به ویژه در سه روز چهارشنبه، پنجشنبه و جمعه از اعتكاف در دیگر مساجد ثواب بیشتری دارد.و آن كه پس از سه روز اقامت و روزه در مدینه حاجتی از خداوند بطلبد حاجتش روا شود.

و به موجب پاره‏ای از روایات اقامت در شهر آن حضرت (مدینه) بر اقامت در مكه ترجیح دارد.

بر پایه احادیث‏برای ورود به مدینه منوره و خروج از آن و وداع با پیامبر صلی‏الله علیه و آله یا زیارت آن حضرت و نیز ورود به مسجد پیامبر مستحب است غسل كنند.

همچنین مسافری كه قصد اقامت در مدینه نكرده و باید بر طبق قاعده نماز را شكسته بخواند می‏توان در مسجد پیامبر صلی الله علیه و آله نماز را به اختیار خود شكسته یا تمام بخواند.

البته سه مكان دیگر نیز دارای این حكم‏اند: مسجد الحرام، مسجد كوفه و حائر سیدالشهداء.

نیز به احترام آن حضرت روزه گرفتن در میلاد پیامبر (هفدهم ربیع الاول) ثواب یك سال روزه دارد. و روزه در عید مبعث ثواب دو سال.

بعلاوه در این روز شاد كردن مؤمنان و دادن صدقه یكی از آداب شمرده شده است.

● اسوه‏پذیری

قرآن، پیامبر(ص) را اسوه نیكو می‏خواند (لكم فی رسول اسوه حسنهٔ) و نهج البلاغه، محبوبترین بنده خدا را كسی می‏داند كه از این اسوه زیبای بشریت، درس گیرد (و احب العباد الی الله المتاسی بنبیه)

● دوست داشتن پیامبر(ص)

قل ان كان اباؤكم و ابنائكم و اخوانكم و ازواجكم و عشیرتكم و اموال اقترفتموها و تجارهٔ تخشون كسادها و مساكن ترضونها احب الیكم من الله و رسوله و جهاد فی سبیله فتربصوا حتی یاتی الله بامره.(قرآن كریم)

ای پیامبر! بگو اگر پدران و پسران و برادران و زنان و خویشاوندان و دارایی‏هایی كه به دست آورده‏اید و تجارتی كه از كسادی آن می‏ترسید و خانه‏هایی كه از آنها خرسندید نزد شما از خدا و رسولش و كارزار در راه او محبوبتر است پس منتظر باشید تا خدا امر و فرمانش را بر شما فرود آورد.

همان پیامبری كه به اطاعتش امر شده‏ایم خود بر پیروی از عترتش سخت تاكید كرده است. از حدیث ثقلین گرفته تا حدیث‏سفینه و صدها حدیث دیگر همگی اطاعت از اهل بیت(ع) را ضروری شمرده‏اند.

● پیروی از پیامبر(ص)

قرآن می‏فرماید:

... و اطیعوا الرسول‏و از پیامبر اطاعت كنید.

● پیروی از عترت پیامبر(ص)

همان پیامبری كه به اطاعتش امر شده‏ایم خود بر پیروی از عترتش سخت تاكید كرده است. از حدیث ثقلین گرفته تا حدیث‏سفینه و صدها حدیث دیگر همگی اطاعت از اهل بیت(ع) را ضروری شمرده‏اند. از نظر امیر مؤمنان(ع) این اطاعت‏باید به صورت یك ملازمت كامل با آنان شكل بپذیرد یعنی از اهل بیت(ع) نه اندكی جلوتر بیفتیم و نه اندكی عقب‏تر. آن حضرت(ع) فرمود: فالزموا سمتهم... ولا تسبقوهم فتضلوا و لا تتاخروا عنهم فتهلكوا

هموار ملازم طریقه آنان باشید. نه از آنان پیشی گیرید كه به گمراهی می‏افتید و نه از آنان عقب بمانید كه به هلاكت می‏رسید.

● دروغ بستن بر پیامبر(ص)

پیامبر(ص) فرمود: من كذب علی متعمدا فلیتبوء مقعده من النار.

هر كسی بعمد بر من دروغ بندد در آتش جای گیرد. (گفتنی است دروغ بستن بر پیامبر(ص) روزه را باطل می‏كند.)

● بپا داشتن سنت پیامبر(ص)

از نظر امیرمؤمنان، بپا داشتن سنت پیامبر(ص) خصلت اهل ایمان و وظیفه حكومت اسلامی است.

● ترك نكردن سنت پیامبر(ص)

پبامبر(ص) فرمود: ستهٔ لعنهم الله ... التارك لسنتی شش نفرند كه خدای متعال آنها را لعنت می‏كند یكی از آنها كسی است كه سنت مرا ترك كند.

● تغییر ندادن سنت پیامبر(ص)

در ذكر صلوات امام صادق(ع) به رسول خدا(ص) چنین می‏خوانیم.

اللهم العن الذی ... غیروا سنهٔ نبیك‏خداوندا لعنت كن كسانی را كه سنت پیامبر را تغییر دادند، ... هزاران هزار لعنت!

● ترجیح دادن پیامبر(ص)

پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: حبی خالط دماء امتی فهم یؤثرونی علی الآباء و علی الامهات و علی انفسهم.

دوستی من با خونهای امت من آمیخته شده است. آنها مرا بر پدران و مادران و خودشان ترجیح می‏دهند.

● فرو آوردن صدا در محضر پیامبر(ص)

خدای متعال بر حفظ مقام آخرین برگزیده خود در سوره حجرات می‏فرماید:

یا ایها الذین آمنوا لا ترفعوا اصواتكم فوق صوت النبی و لا تجهروا له بالقول كجهر بعضكم لبعض.

ای مؤمنان، صدای خود را فراتر از صدای پیامبر(ص) نكنید و برای او سخن بلند مگویید مانند بلند سخن گفتن برخی از شما برای برخی دیگر.

● بی‏تابی در رحلت پیامبر(ص)

امیرمؤمنان(ع) در رحلت پیامبر(ص) بر سر قبر آن حضرت(ع) گفت: فغان و بیتابی قبیح است مگر بر تو.

● خشنود كردن دخت پیامبر(ص)

رضایت فاطمه زهرا(س) دخت گرامی پیامبر(ص) معیار رضایت الهی است. پیامبر(ص) در تكیه بر این امر، رضایت فاطمه(ع) را رضایت‏خویش و رضایت‏خویش را رضایت‏خداوند معرفی می‏نمود و ناخرسندی و خشم زهرا۷ را ناخرسندی خود و خشم خود را غضب خداوند می‏دانست.

● یادكرد اجداد پیامبر(ص)

پیامبر(ص) فرمود: اذا بلغ نسبی الی عدنان فامسكوا هر گاه نسب من به هنگام شمردن، به عدنان، [جد بیستم پیامبر(ص)] رسید توقف كنید. [و از آن پس را دنبال نكنید.]

● ماه ویژه پیامبر(ص)

پیامبر(ص) فرمود: شعبان ماه من است، خداوند رحمت كند آنكه مرا در این ماه (اطاعت پروردگار و روزه) كمك كند.

امیرمؤمنان(ع) فرمود: از زمانی كه ندای پیامبر(ص) را نسبت‏به شعبان شنیدم روزه این ماه را ترك نكردم و آن را تا آخر عمرم ترك نخواهم كرد ان شاء الله

● زیارت پیامبر(ص)

زیارت قبر شریف پیامبر(ص) از پرفضیلت‏ترین زیارتهاست. آن حضرت خود فرموده است: كسی كه بعد از رحلتم قبرم را زیارت كند مانند كسی است كه به دیدار من در زمان حیاتم آمده است. و (در روایت دیگری فرمود) من شفیع او در قیامت‏خواهم شد.

زیارت قبر پیامبر(ص) تا آنجا اهمیت دارد كه مستحب است آن را بر حج استحبابی ترجیح دهیم. این زیارت ر مواردی استحباب بیشتری دارد. از جمله:

- به هنگام حج زیارت قبر شریف پیامبر صلی الله علیه و آله برای كسانی كه به حج رفته‏اند استحباب بسیار دارد به گونه‏ای كه اگر حجاج از انجام آن سر باز زنند بر حاكم اسلامی است آنان را به انجامش موظف دارد.

رضایت فاطمه زهرا(س) دخت گرامی پیامبر(ص) معیاررضایت الهی است.

- در روز ولادت رسول اكرم(ص) (هفدهم ربیع‏الاول) در این روز چنانچه نتوان بر سر قبر آن حضرت حاضر شد می‏توان از دور حضرت را زیارت كرد.

- در مبعث نبوی‏۹ (بیست و هفتم رجب) زیارت پیامبر(ص) در این روز مستحب است.

● سلام كردن به پیامبر(ص)

پیامبر(ص) فرمود: اگر نمی‏توانید به زیارت قبر من بیایید به سویم سلام بفرستید كه آن نیز به من می‏رسد. در روایت دیگری از امام كاظم(ع) می‏خوانیم: هنگامی كه به رواق پیامبر(ص) داخل یا از آن خارج می‏شوی بر او سلام كن و همچنین از دور به او سلام كن. در روایت‏برای كنار قبر پیامبر(ص) «سلام‏» با كیفیت‏خاصی وارد شده است.

در دو مورد سلام كردن به پیامبر(ص) جایگاه ویژه‏ای پیدا می‏كند:

- در نماز، مستحب است قبل از گفتن سلام واجب در نماز، السلام علیك ایها النبی و رحمهٔ الله و بركاته گفته شود.

- در سجده سهو، برای سجده سهو اذكاری وارد شده كه‏گفتن یكی از آنها واجب است. از جمله آن اذكار این است: بسم الله و بالله السلام علیك ایها النبی و رحمهٔ الله و بركاته.

● زیارت نوادگان پیامبر(ص)

پیامبر(ص) فرمود: من زار احدا من ذریتی زرته یوم القیامهٔ‏كس كه فردی از ذریه مرا زیارت كند، زیارت كنم او را در روز قیامت.

صاحب اثر : احمد مبلغی

منبع : ماهنامه كوثر شماره ۵

---