نگاهی به موسیقی متن انیمیشن های مهم امسال

انیمیشن ظاهر ساده ای دارد همه چیز در آن تخیلی است و هر اتفاقی ممکن است در آن رخ دهد ولی در پشت همین صورت ساده و بی تکلف, تمام بخش های ساخت یک انیمیشن, جهانی پیچیده دارند که برای هنرمندان در زمینه های مختلف مانند آزمونی می ماند که با سربلندی از آن فارغ شدن کار دشواری است

انیمیشن ظاهر ساده‌ای دارد. همه چیز در آن تخیلی است و هر اتفاقی ممکن است در آن رخ دهد ولی در پشت همین صورت ساده و بی تکلف، تمام بخش‌های ساخت یک انیمیشن، جهانی پیچیده دارند که برای هنرمندان در زمینه‌های مختلف مانند آزمونی می‌ماند که با سربلندی از آن فارغ شدن کار دشواری است.

انیمیشن طیف وسیعی از مخاطبان را پوشش می‌دهد ولی تمرکز اصلی آن بر مخاطب کودک و نوجوان است و همین مسئله بسیاری از معادلات فیلم‌های بزرگسالانه را برهم می‌زند و تمام بخش‌های آن را وارد فاز جدیدی می‌کند.

موسیقی متن که یکی از ارکان مهم انیمیشن و به طور کلی دنیای فیلم به شمار می‌رود هم از این تغییر مرحله مصون نمی‌ماند. فضا و شخصیت‌های کارتونی و از سویی دیگر محتوا و مفهوم اثر، آهنگساز را به چالش می‌کشد و سبب می‌شود با نگاهی کاملا متفاوت به آنچه که در فیلم های زنده داشته‌اند پا در جهان انیمیشن بگذارند.

ادغام فضاسازی و محتوا با اینکه در فیلم‌های سینمایی هم دو اصل مورد توجه آهنگسازان است، اما در انیمیشن این دو مورد باید از انعطاف بیشتری برخوردار باشد.

هانس زیمر آهنگساز بزرگ آلمانی اصل امسال ساخت موسیقی سومین قسمت «ماداگاسکار» را بر عهده داشته است. او از فضای حماسی جاری در اکثر آثارش مانند «شوالیه تاریکی»، «صلح طلب» و «گلادیاتور» کمی فاصله می‌گیرد و در «ماداگاسکار» به فراخور فضای خوش رنگ و پرتحرک آن با چینش نت‌ها و تغییر سازبندی‌های همیشگی‌اش، یک موسیقی پرانرژی را خلق می‌کند که در «رنگو» هم این مسئله کاملا مشهود است و با توجه به فضای اثر با پررنگ کردن نقش ساز گیتار، به پذیرش فضای وسترن و مضمون قهرمان پروری آن کمک می‌کند.

شاید بتوان گفت امسال در بین آثار آهنگسازانی همچون هانس زیمر، جان بریون (پارانورمن)، جان پاول (لوراکس، عصریخبندان ٤) و... درخشان‌ترین و تامل برانگیزترین اثر مربوط به پاتریک دویل ٥٩ ساله باشد که پس از بیست و چهار سال آهنگسازی در سینما امسال پنجاهمین اثرش را با «شجاع» جشن گرفته است.

دویل به زیبایی هرآنچه که از مضمون این اثر برمی‌آید را در دل موسیقی خود جای داده است. با توجه به فضای اسکاتلندی «شجاع» با استفاده از موسیقی و سازهای سلتیک بخصوص فلوتTin whistle روح سیال در طبیعت سرسبز لوکیشن‌ها و همچنین بارقه‌هایی از عشق و امید و مفهوم مختار بودن انسان در رقم زدن سرنوشتش را در آن جاری می‌سازد.

اما به جز اثر درخشان دویل، در چند سال اخیر و بخصوص امسال موسیقی‌هایی که برای انیمیشن‌ها می‌شنویم فقط در لحظه کاربرد دارند و نمی‌توان آنها را جدا از فیلم گوش کرد. شاید بتوان گفت به دلیل افت شدید در محتوای انیمیشن‌ها با چنین معضلی روبه‌رو هستیم. وقتی تمام عناصر انیمیشن به سطحی‌نگری سوق داده شده‌اند، آهنگساز هم محدود می‌شود به ١٢٠ دقیقه تصاویر کارتونی پیش رویش. کافی است عملکرد هانس زیمر در انیمیشن پرمحتوای «رنگو» را با کارتون بزن و بکوب «ماداگاسکار» مقایسه کنید تا متوجه روند نزولی موسیقی در این سال‌ها شوید.