مشکل ۷۵ درصد زنان

دردسرهای پیش از قاعدگی

اغلب زنان علایم ناراحت‌کننده یا ناخوشایندی را در حین چرخه قاعدگی تجربه می‌کنند. در برخی از زنان این علایم قابل‌توجه است اما مدت کوتاهی دارد و ناتوان‌کننده نیست. اما در برخی دیگر، کارکرد طبیعی روزانه را مختل کند. این علایم ممکن است از چند ساعت تا چند روز به طول بینجامد و انواع و شدتش در زنان، متفاوت است. این مجموعه علایم را «نشانگان پیش‌قاعدگی» (PMS) می‌گویند که اگرچه معمولا با شروع چرخه قاعدگی برطرف می‌شود، ولی در برخی از زنان در طول قاعدگی و حتی پس از آن ادامه می‌یابد.

حدود ۷۵ درصد زنان در طول دوره تناسلی‌شان برخی از علایم شایع همراه با PMS را تجربه می‌کنند. حدود ۳۰ تا ۴۰درصد از این زنان علایم شدیدی را تجربه می‌کنند که ممکن است فعالیت‌های روزانه‌شان را مختل کند. در حدود ۱۰ درصد زنان علایم آن قدر شدید است که آنها را کاملا ناتوان می‌کند. گرچه PMS معمولا زنان در سنین بالاتر را مبتلا می‌کند،‌ اما نوجوانان هم ممکن است آن را تجربه کنند.

● علایم PMS

نشانگان پیش‌قاعدگی ممکن است علایم متفاوتی در دستگا‌های مختلف بدن به وجود آورد:

▪ علایم روانی: تحریک‌پذیری، فقدان کنترل، برانگیختگی، خشم، بی‌‌خوابی، اشکال در تمرکز، خواب‌آلودگی، افسردگی، خستگی شدید، اضطراب، سردرگمی، سوء‌ظن، فراموشکاری، حساسیت عاطفی، حملات گریه، نوسان خلق و اختلال خواب

▪ علایم گوارشی: چنگه‌های شکمی، آروغ‌زدن، یبوست، تهوع، استفراغ، سنگینی یا فشار لگنی، کمردرد

▪ تجمع مایع: ورم (تورم قوزک، دست‌ها و پاها)، افزایش وزن دوره‌ای، کاهش تشکیل ادرار، پری و درد در پستان

▪ مشکلات پوستی: آکنه، نورودرماتیت (التهاب پوست به همراه خارش)، بدتر شدن سایر اختلالات پوست از جمله تبخال

▪ مشکلات تنفسی: آلرژی، عفونت‌ها

▪ علایم عصبی و عروقی: سردرد، سرگیجه، غش‌کردن، بی‌حسی، سوزن سوزن‌ شدن یا افزایش حساسیت بازوها و ساق‌ها، کبود شدن با ضربه مختصر، تپش قلب، گرفتگی عضلانی

▪ شکایات چشمی: اختلال بینایی، التهاب ملتحمه

▪ سایر علایم: کاهش هماهنگی عضلانی، قاعدگی دردناک، کاهش میل‌ جنسی، تغییرات اشتها، میل شدید به خوردن غذا،‌ گرگرفتگی

علایم ‌PMS ممکن است شبیه بیماری‌ها یا عوارض دیگر باشد، بنابراین همیشه با دکترتان در مورد تشخیص آن مشورت کنید.

● علت PMS

به‌نظر می‌رسد که نشانگان پیش‌قاعدگی به نوسان‌های میزان‌های هورمون‌های استروژن و پروژسترون مربوط باشد، البته این امر لزوما به معنای آن نیست که کارکرد تخمدان‌ها مختل شده است. از جمله علل احتمالی PMS می‌توان به این موارد اشاره کرد:

▪ عدم تعادل استروژن- پروژسترون

▪ ترشح بیش از حد هورمون پرولاکتین (هورمونی که رشد و نمو پستان را تحریک می‌کند)

▪ میزان زیاد هورمون آلدوسترون یا ADH (هورمونی که در تنظیم متابولیسم سدیم، کلر و پتاسیم نقش دارد).

▪ تغییرات سوخت و ساز کربوهیدرات

▪ تجمع سدیم و آب به وسیله کلیه‌ها

▪ کاهش قندخون

▪ آلرژی نسبت به پروژسترون

▪ عوامل روانی

● پیشگیری

برخی از زنان با انجام تغییرات ساده سبک زندگی می‌‌توانند به کاهش علایم این نشانگان کمک کنند. از جمله این تغییرات اینها هستند:

▪ ورزش منظم (سه تا پنج بار در هر هفته)

▪ رژیم غذایی متعادل که عموما توصیه می‌شود با افزایش غلات کامل، سبزیجات، و میوه‌‌ها ‌و با کاهش مصرف نمک، قند، و نوشیدنی‌های کافئین‌دار باشد.

▪ خواب و استراحت کافی

● تشخیص

در حال حاضر به‌جز گرفتن تاریخچه پزشکی کامل و معاینه جسمی و لگنی، آزمایش‌های تشخیصی زیادی برای این نشانگان وجود ندارد. پزشک شما ممکن است یک ارزیابی روان‌پزشکی برای رد کردن سایر تشخیص‌های احتمالی را توصیه کند. به علاوه ممکن است از شما بخواهد تا برای چند ماه از علایم‌تان یادداشت روزانه بردارید تا بهتر بتواند زمان‌بندی، شدت، شروع و مدت علایم‌تان را بررسی کند.

● درمان

پزشک‌تان درمان‌های خاص را بر اساس این عوامل تعیین خواهد کرد: سن شما، وضع کلی سلامت و تاریخچه پزشکی‌‌تان، گستردگی علایم، شدت علایم، تحمل شما نسبت به داروها و شیوه‌های درمانی مشخص، انتظارات در مورد سیر بیماری و نظر یا ترجیح‌های شما. مشاوره با دکترتان در مورد علایم‌تان اغلب به درک بیشتر از آنها و فعال شدن شما برای اداره استرس‌‌تان کمک می‌کند. به جز این، پزشک ممکن است این درمان‌ها را برای کنترل علایم شما تجویز کند: استفاده از داروهای ادرارآور برای کاهش تجمع مایع در بدن. داروهای مهارکننده پروستاگلاندین (یا داروهای ضدالتهابی غیراستروییدی مانند آسپیرین و ایبوپروفن) برای کاهش درد. قرص‌های خوراکی ضدبارداری برای مهار تخمک‌گذاری. درمان با هورمون پروژسترون، داروهای آرا‌م‌بخش، تغییرات رژیم غذایی، مکمل‌های ویتامینی (از جمله ویتامین B۶، کلسیم و منیزیم)، ورزش منظم و داروهای ضدافسردگی.

● اختلال بدخلقی پیش از قاعدگی

حدود ۷۵ درصد زنان در سن قاعدگی، علایم خفیف تا متوسط پیش‌قاعدگی را تجربه می‌کنند اما تا حدود ۱۰ درصد زنان در سن قاعدگی دچار «اختلال بدخلقی پیش‌قاعدگی» (PMDD) می‌شوند- که شکل شدیدی و گاه ناتوان‌کننده‌‌ای از نشانگان پیش‌قاعدگی (PMS) است.

اختلال بدخلقی پیش‌قاعدگی از نشانگان پیش‌قاعدگی با شدت علایم آن و تاثیر آن بر روابط فرد و فعالیت‌های روزانه مشخص می‌شود. علایم اختلال بدخلقی پیش‌قاعدگی- که در هفته آخر چرخه ماهانه زنان رخ می‌دهد و معمولا چند روز پس از شروع قاعدگی بهبود می‌یابد- شامل اینهاست:

▪ غم و افسردگی مداوم

▪ اضطراب مشخص، احساس تحریک‌شدگی یا عصبانی بودن

▪ نوسان‌های خلق که اغلب با دوره‌های به گریه ‌افتادن مشخص می‌شود.

▪ کاهش علاقه به فعالیت‌های معمول

▪ خستگی یا خواب‌آلودگی

▪ احساس از پای در آمدن یا از دست دادن کنترل

▪ علایم شبیه آنفلوآنزا از جمله دردهای عضلانی، سردرد و درد مفصل

▪ حساسیت پستان

▪ تغییرات در الگوهای خواب- مشکلات در به خواب رفتن و تداوم خواب یا خوابیدن بیش از حد

▪ تغییرات در اشتها- افراط در غذاخوردن، فقدان اشتها یا اشتیاق به خوردن غذاهای خاص

علت اختلال بدخلقی پیش‌قاعدگی (PMDD) روشن نیست. بیماری افسردگی عمده در میان مبتلایان به PMDD بسیار شایع است. اما این اختلال ممکن است همچنین در زنانی رخ دهد که سابقه‌ای از افسردگی عمده ندارند.

● چه باید کرد؟

درمان اختلال بدخلقی پیش‌قاعدگی در جهت به حداقل‌رساندن علایم آن است و ممکن است شامل این موارد شود:

▪ داروهای ضدالتهابی غیراستروییدی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن. در صورتی که این داروها پیش از شروع قاعدگی مصرف شوند می‌توانند علایم چنگه‌‌های شکمی و ناراحتی پستان را کاهش دهند.

▪ داروهای ضدافسردگی. داروهای ضدافسردگی از دسته مهارکننده‌های انتخابی سروتونین (SSRIs) مانند فلوکستین علایمی مانند خستگی، اشتیاق به غذا و مشکلات خواب را تخفیف می‌دهند.

▪ داروهای ضدبارداری خوراکی. قرص‌های ضدبارداری تخمک‌گذاری را متوقف می‌کنند و باعث پایداری نوسان‌های هورمونی می‌شوند، و در نتیجه نوسان‌های خلقی را کاهش می‌دهند.

▪ مکمل‌های تغذیه‌ای: مصرف روزانه ۱۰۰۰ میلی‌گرم کلسیم غذایی و مکمل ممکن است علایم عاطفی PMDD را کاهش دهند. ویتامین B۶ و منیزیم نیز ممکن است کمک کنند.

▪ داروهای گیاهی: کارآزمایی‌های بالینی بیانگر آن هستند که ال‌- تریپتوفان (یک اسیدآمینه) و chaste berry ممکن است تحریک‌‌پذیری، نوسان خلق، سردرد‌های همراه با PMDD را کاهش دهند.

▪ تغییرات رژیم غذایی و سبک زندگی: ورزش منظم اغلب علایم پیش‌قاعدگی را کاهش می‌دهد. کم کردن مصرف کافئین ممکن است اضطراب و تحریک‌‌پذیری را کاهش دهد. همچنین خوردن مواد غذایی کربوهیدراتی (نشاسته‌ای) در هفته پیش از پریود ممکن است به بهبود خلق و خو و حافظه کمک کند.

مهم است که علایم‌‌تان را با دکترتان مرور کنید. معاینه جسمی کامل می‌تواند تعیین کند که علایم شما به دلیل اختلال بدخلقی پیش‌قاعدگی است یا علت دیگری دارد. اگر تشخیص این اختلال برای شما داده شد، دکترتان می‌تواند درمان‌های اختصاصی را برای‌تان تجویز کند تا علایم این بیماری در روزهایی که شما را دچار خود می‌کند، به حداقل برسد.

منبع: mayoclinic