چهارشنبه, ۲۶ دی, ۱۴۰۳ / 15 January, 2025
مجله ویستا

قرآن پهلوی


قرآن پهلوی

اقدامات سمبولیك از سوی حكمرانان سیاسی جوامع بشری به خودی خود مورد ارزیابی و سنجش قرار نمی گیرند بلكه در تار و پود ویژگی ها و رویدادهای آن جوامع معنا می شوند ممكن است اقدام به یك كار سمبولیك, خرج كردن اعتبار آن به پای بی اعتباری ها و كاستی های اقدام كننده باشد كه گاهی تلخ و گاهی مضحك است

اقدامات‌ سمبولیك‌ از سوی‌ حكمرانان‌ سیاسی‌ جوامع‌ بشری‌ به‌ خودی‌ خود مورد ارزیابی‌ و سنجش‌ قرار نمی‌گیرند؛ بلكه‌ در تار و پود ویژگی‌ها و رویدادهای‌ آن‌ جوامع‌ معنا می‌شوند.

ممكن‌ است‌ اقدام‌ به‌ یك‌ كار سمبولیك، خرج‌ كردن‌ اعتبار آن‌ به‌ پای‌ بی‌اعتباری‌ها و كاستی‌های‌ اقدام‌ كننده‌ باشد كه‌ گاهی‌ تلخ‌ و گاهی‌ مضحك‌ است. درست‌ مثل‌ آن‌كه‌ مشعل‌ بازی‌های‌ المپیك، به‌ دست‌ یك‌ نژادپرست‌ افراطی‌ روشن‌ شود و هدف‌ از آن‌ یا تبرئه‌ كردن‌ ویژگی‌ نژاد پرستانه‌ آن‌ فرد باشد، یا استهزأ بنیادهای‌ جهان‌گرایانه‌ المپیك. در بسیاری‌ از موارد فاصله‌ ارج‌ و ارزش‌ آن‌ سمبل‌ با انجام‌ دهنده‌ آن‌ به‌ قدری‌ زیاد است‌ كه‌ تصویری‌ وارونه‌ در ذهن‌ می‌افكند. اقدام‌ به‌ چاپ‌ قرآن‌ نفیس‌ از سوی‌ محمدرضا پهلوی‌ یك‌سال‌ پس‌ از سال‌های‌ پر درد و التهاب‌ ۱۳۴۲ و ۱۳۴۳ در زمره‌ این‌گونه‌ تصویرهای‌ وارونه‌ بود و از سوی‌ بعضی‌ علما به‌ قرآن‌ بر سر نیزه‌كردن‌ معاویه‌ تشبیه‌ شد. در این‌ باره‌ مقاله‌ زیر را مطالعه‌ كنید.

تاریخ‌ پرفراز و نشیب‌ نهضت‌ اسلامی‌ مردم‌ ایران، دارای‌ حوادث‌ و وقایع‌ متفاوتی‌ بود. این‌ جدال‌ نابرابر با رژیم‌ تا بن‌ دندان‌ مسلح، روش‌ها و صورت‌های‌ مختلفی‌ به‌ خود گرفت‌ و واكنش‌ رژیم‌ پهلوی، در كنترل‌ و مقابله‌ با این‌ نهضت‌ نیز، به‌ نوبه‌ خود متفاوت‌ بود. پس‌ از رسوایی‌ محمدرضا شاه‌ در ماجرای‌ دستگیری‌ امام‌ خمینی‌ و به‌دنبال‌ آن‌ قیام‌ خونین‌ مردم‌ ایران‌ در شهرهای‌ تهران، قم، تبریز و... در ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، و همچنین‌ درپی‌ سخنرانی‌ روشنگرانه‌ و آگاهی‌بخش‌ امام‌ در مورد كاپیتولاسیون‌ و دستگیری‌ و تبعید ایشان‌ در سال‌ ۱۳۴۳، رژیم‌ متوجه‌ شد كه‌ هیچ‌گونه‌ جایگاه‌ دینی‌ و ملی‌ در جامعه‌ ایران‌ ندارد و دیگر قادر به‌ تظاهر به‌ دینداری‌ و جلب‌ اعتماد متدینین‌ جامعه‌ نیست؛ لذا برای‌ رهایی‌ از این‌ بحران‌ مشروعیت، چاره‌ را در اجرای‌ طرح‌های‌ مذهبی‌ در قالب‌ ساختن‌ مسجد، زیارت‌ شاه‌ از عتبات، چاپ‌ قرآن‌ و غیره‌ دید. به‌ همین‌ منظور در سال‌ ۱۳۴۴ اعلام‌ شد كه‌ حكومت‌ شاه، درصدد است‌ قرآنی‌ به‌نام‌ پهلوی‌ به‌ چاپ‌ برساند. در این‌ نوشته‌ به‌ وقایع‌ مربوط‌ به‌ چاپ‌ این‌ قرآن‌ و واكنش‌های‌ پیرامون‌ این‌ ماجرا اشاره‌ شده‌ است.

●تدابیر و تبلیغات‌ رژیم‌ برای‌ چاپ‌ قرآن‌

قرار شد قرآن‌ مذكور از روی‌ یكی‌ از بهترین‌ قرآن‌ها كه‌ به‌ خط‌ احمد نیریزی‌ بود، با خطی‌ خوش‌ و زیبا و چاپی‌ نفیس‌ منتشر شود و طبق‌ برنامه‌ریزی‌ قبلی‌ می‌بایست‌ تعدادی‌ از این‌ قرآن‌ها به‌ علما و روحانیان‌ اهدا می‌شد. رژیم، قبل‌ از چاپ‌ قرآن‌ آریامهری، با برنامه‌ریزی‌ دقیق‌ به‌ تبلیغات‌ سنگین‌ و گسترده‌ای‌ از طریق‌ رسانه‌ها و نهادهای‌ فرهنگی‌ و سیاسی‌ پرداخت‌ ؛ به‌ همین‌ منظور «طرح‌ انتشاراتی‌ درباره‌ چاپ‌ قرآن‌ پهلوی» به‌ شرح‌ ذیل‌ تهیه‌ و تنظیم‌ شد:

«مردم‌ ایران‌ از دیرباز قرائت‌ قرآن‌ را یكی‌ از عبادات‌ می‌دانند و هر سال‌ چند صد هزار نسخه‌ از قرآن‌ در مركز و شهرستان‌های‌ كشور، به‌ قطع‌ها و شكل‌های‌ مختلف‌ چاپ‌ می‌شود. شاهنشاه‌ ایران‌ كه‌ متدین‌ به‌ دین‌ اسلام‌ و مذهب‌ جعفری‌ دوازده‌ امامی‌ هستند، در طول‌ مدت‌ سلطنت‌ خود با الهام‌ از قرآن، عدالت‌ اجتماعی، عدالت‌ اقتصادی‌ و عدالت‌ زندگی‌ را در میان‌ ملت‌ ایران‌ مستقر كردند و برای‌ بزرگداشت‌ و تجلیل‌ مذهب‌ شیعه‌ اثنی‌عشری‌ از هیچ‌گونه‌ اقدامی‌ فروگذار نكردند. به‌تازگی‌ چاپ‌ و نشر قرآن‌ كریم، كه‌ به‌ منزله‌ قانون‌ اساسی‌ دین‌ اسلام‌ و مورد علاقه‌ قاطبه‌ مسلمانان‌ است، مورد توجه‌ خاص‌ شاهنشاه‌ قرار گرفت‌ و مقرر فرمودند قرآنی‌ كه‌ چاپ‌ می‌شود، از سایر قرآن‌ها از هر حیث‌ ممتاز باشد. روی‌ این‌ اصل، یكی‌ از نسخ‌ ممتاز و خطی‌ نفیس‌ قرآن‌ كه‌ به‌خط‌ استاد احمد نیریزی، در كتابخانه‌ سلطنتی‌ موجود است‌ انتخاب‌ شد، كه‌ با مآخذ معتبر موجود، به‌وسیله‌ علما و دانشمندان‌ صاحب‌ نظر و برگزیده‌ كشور تصحیح‌ و چاپ‌ شود. چون‌ نسخه‌ای‌ كه‌ برای‌ تصحیح‌ و چاپ‌ انتخاب‌ شد، از نظر تذهیب‌ و حاشیه‌ سازی‌ و طلاكاری‌ در نهایت‌ نفاست، و از نظر نگارش‌ خط‌ نسخ، شاهكاری‌ فناناپذیر می‌باشد، بدان‌ جهت‌ تلاش‌های‌ مداوم‌ و شبانه‌روزی‌ برای‌ تصحیح‌ آن‌ از روی‌ دو دسته‌ مآخذ معتبر انجام‌ گرفته‌ است.

برای‌ آن‌كه‌ مردم‌ ایران‌ و مسلمانان‌ جهان‌ وعلاقه‌مندان‌ كشورهای‌ خارج‌ هرچه‌ بیشتر از اهمیت‌ قرآن‌ پهلوی‌ آگاه‌ شوند، یك‌ طرح‌ انتشاراتی‌ تهیه‌ و تنظیم‌ شده‌ است‌ كه‌ در دو فصل‌ اجرا خواهد شد.

-۱فصل‌ اول: برنامه‌ انتشاراتی‌ قبل‌ از انتشار قرآن‌

-۲ فصل‌ دوم: برنامه‌ انتشاراتی‌ همزمان‌ با انتشار قرآن‌

در اجرای‌ برنامه‌ قبل‌ از انتشار قرآن‌ از وسایل‌ انتشاراتی‌ زیر استفاده‌ خواهد شد:

خبرگزاری‌ پارس:

-۱ روز دوشنبه‌ ششم‌ اردیبهشت‌ ماه‌ ۱۳۴۴، اعلامیه‌ دربار شاهنشاهی‌ درباره‌ چاپ‌ قرآن‌ پهلوی‌ منتشر خواهد شد.

-۲ با آقای‌ استاد مشكوهٔ‌ درباره‌ چاپ‌ قرآن‌ پهلوی‌ مصاحبه‌ خواهد شد، این‌ مصاحبه‌ در برنامه‌ روزنامه‌ گویا پخش‌ خواهد گردید و متن‌ آن‌ به‌وسیله‌ خبرگزاری‌ پارس‌ در اختیار جراید قرار خواهد گرفت، روز پخش‌ این‌ مصاحبه‌ سه‌ شنبه‌ هفتم‌ اردیبهشت‌ ۱۳۴۴ خواهد بود.

-۳ با وزیر فرهنگ‌ و هنر نیز به‌ مناسبت‌ چاپ‌ قرآن‌ پهلوی‌ به‌ مدت‌ یك‌ ربع‌ مصاحبه‌ خواهد شد، این‌ مصاحبه‌ در برنامه‌ روزنامه‌ گویا پخش‌ و متن‌ آن‌ به‌وسیله‌ خبرگزاری‌ پارس‌ برای‌ جراید ارسال‌ خواهد گردید. روز پخش‌ این‌ مصاحبه‌ سه‌ شنبه‌ ۲۲ تیر خواهد بود.

-۴ خبرگزاری‌ پارس‌ تا روز انتشار قرآن، هر ماه‌ دوبار به‌ فاصله‌ ۱۵ روز، مصاحبه‌ خود را با سخنگوی‌ دربار شاهنشاهی‌ و فرهنگ‌ و هنر تجدید خواهد كرد. در این‌ مصاحبه‌ها پیرامون‌ كار چاپ‌ قرآن، و كوشش‌ و دقتی‌ كه‌ در چاپ‌ آن‌ معمول‌ می‌گردد صحبت‌ خواهد شد.

-۵ خبرگزاری‌ پارس‌ با نظر مقامات‌ وزارت‌ فرهنگ‌ و هنر، با چندین‌ نفر از متخصصین‌ آن‌ وزارتخانه‌ كه‌ در امر چاپ‌ قرآن‌ مستقیما دخالت‌ دارند، مصاحبه‌های‌ كوتاه‌ رادیویی‌ ترتیب‌ خواهد داد و در برنامه‌ روزنامه‌ گویا پخش‌ خواهد شد.

-۶ با چند تن‌ از روحانیون‌ پایتخت‌ نیز درباره‌ اقدام‌ مهم‌ شاهنشاه‌ مصاحبه‌های‌ كوتاه‌ رادیویی‌ به‌ عمل‌ خواهد آمد و در برنامه‌ روزنامه‌ گویا پخش‌ خواهد شد. متن‌ این‌ مصاحبه‌ نیز در اختیار جراید قرار خواهد گرفت.

خبرگزاری‌ پارس‌ با توجه‌ به‌ مدت‌ طولانی‌ قبل‌ از انتشار قرآن‌ كه‌ ممكن‌ است‌ بیش‌ از یك‌ سال‌ به‌طول‌ انجامد، ترتیبی‌ خواهد داد كه‌ هر ماه‌ حداقل‌ چهار بار پیرامون‌ چاپ‌ قرآن‌ پهلوی، با استفاده‌ از مصاحبه‌ و تنظیم‌ خبر، مطالبی‌ پخش‌ نماید.

●شبكه‌ رادیو ایران:

-۱ روز پنجشنبه‌ بیست‌ و هفتم‌ خرداد ماه، در برنامه‌ مرزهای‌ دانش‌ رادیو ایران، آقای‌ سیدمحمد مشكوهٔ، استاد دانشگاه‌ تهران، درباره‌ ویژگی‌های‌ چاپ‌ تازه‌ قرآن‌ پهلوی‌ سخنرانی‌ خواهد كرد

-۲ قسمت‌هایی‌ از بیانات‌ آقای‌ مشكوهٔ‌ به‌تدریج‌ در برنامه‌های‌ سپاه‌ دانش‌ و دهقان‌ مورد استفاده‌ قرار خواهد گرفت.

-۳ در برنامه‌های‌ عربی‌ رادیو اهواز، اردوی‌ رادیو زاهدان‌ و كُردی‌ رادیو كرمانشاه‌ با استفاده‌ از متن‌ مصاحبه‌های‌ وزرای‌ دربار شاهنشاهی، فرهنگ‌ و هنر و سخنرانی‌ آقای‌ مشكوهٔ‌ در برنامه‌ مرزهای‌ دانش، و خبرهایی‌ كه‌ از خبرگزاری‌ پارس‌ منتشر می‌شود، مطالبی‌ تهیه‌ و پخش‌ خواهد گردید. مسوول‌ تهیه‌ و ارسال‌ مطالب‌ اداره‌ امور استان‌ها خواهد بود.

-۴ سایر رادیوهای‌ استان‌ها، اخبار و گزارش‌هایی‌ را كه‌ از خبرگزاری‌ پارس‌ پخش‌ می‌شود، در برنامه‌های‌ خبری‌ خود پخش‌ خواهند كرد و همچنین، نسبت‌ به‌ انتشار متن‌ آنها در جراید محلی، نظارت‌ خواهند نمود.

●تلویزیون‌ ایران:

-۱ خبرهای‌ مربوط‌ به‌ چاپ‌ قرآن‌ پهلوی‌ كه‌ از خبرگزاری‌ پارس‌ پخش‌ می‌شود، به‌ تفصیل‌ پخش‌ خواهد شد.

-۲ مصاحبه‌ای‌ با آقای‌ دكتر بیانی‌ درباره‌ استاد احمد نیریزی‌ و چاپ‌ قرآن‌ به‌ عمل‌ خواهد آمد. این‌ مصاحبه‌ با اسلایدها و عكس‌هایی‌ از قرآن‌ نیریزی‌ و مآخذی‌ كه‌ در تصحیح‌ قرآن‌ نیریزی‌ از آن‌ استفاده‌ شده، پخش‌ خواهد شد. روز انجام‌ این‌ مصاحبه‌ سه‌شنبه‌ دوازدهم‌ مرداد ماه، ساعت‌ ۳۰/۲۱ خواهد بود. اسلایدها و عكس‌ها به‌وسیله‌ وزرات‌ فرهنگ‌ و هنر در اختیار تلویزیون‌ قرار خواهد گرفت.

-۳ تلویزیون‌ ایران‌ با توجه‌ به‌مدت‌ طولانی‌ قبل‌ از انتشار قرآن، با نظر وزارت‌ فرهنگ‌ و هنر با افرادی‌ كه‌ در چاپ‌ قرآن‌ پهلوی‌ دخالت‌ مستقیم‌ دارند، ترتیبی‌ خواهد داد كه‌ هر ماه‌ دوبار مطالبی‌ با استفاده‌ ازمصاحبه‌ و خبر مطالبی‌ پخش‌ نماید.

●مطبوعات:

-۱ روزنامه‌های‌ كیهان‌ و اطلاعات، هر ماه‌ چهار بار درباره‌ چاپ‌ قرآن‌ پهلوی‌ مقالاتی‌ منتشر خواهند كرد.

-۲ سایر روزنامه‌های‌ مركز و شهرستان‌ها، خبرهای‌ مربوط‌ به‌ چاپ‌ قرآن‌ پهلوی‌ را با عكس‌ منتشر خواهند كرد.

-۳ مجلات‌ پایتخت‌ گزارش‌های‌ مصوری‌ از چاپ‌ قرآن‌ پهلوی‌ منتشر خواهند كرد. روزنامه‌های‌ تهران‌جورنال، ژورنال‌ دوتهران، كیهان‌ انترناسیونال‌ و مجله‌ الاخأ گزارش‌هایی‌ همراه‌ با عكس‌ درباره‌ قرآن‌ پهلوی‌ چاپ‌ خواهند كرد.

●وزارت‌ فرهنگ‌ و هنر:

جزوه‌ای‌ درباره‌ امتیازات‌ قرآن‌ پهلوی‌ به‌ زبان‌های‌ فارسی، انگلیسی، فرانسه، و عربی‌ منتشر خواهد كرد. جزوه‌های‌ مزبور، به‌وسیله‌ نمایندگی‌های‌ ایران‌ در خارج‌ از كشور توزیع‌ خواهند شد. وزارت‌ فرهنگ‌ و هنر از قرآن‌ نیریزی‌ فیلمی‌ تهیه‌ خواهد كرد تا در تلویزیون‌های‌ كشورهای‌ اسلامی‌ و تلویزیون‌های‌ لندن، پاریس‌ و واشنگتن‌ نمایش‌ داده‌ شود.

●مطبوعات‌ خارجی:

مطبوعات‌ كشورهای‌ اسلامی‌ و كشورهای‌ خارجی، درباره‌ عظمت‌ كاری‌ كه‌ شاهنشاه‌ در مورد چاپ‌ قرآن‌ پهلوی‌ انجام‌ داده‌ است‌ مقاله‌هایی‌ منتشر خواهند كرد.

●برنامه‌ انتشاراتی‌ بعد از انتشار قرآن‌

وزارت‌ دربار شاهنشاهی‌ پس‌ از چاپ‌ قرآن‌ پهلوی، طی‌ مراسمی‌ كه‌ با حضور نمایندگان‌ سفارت‌خانه‌های‌ اسلامی‌ انجام‌ خواهد شد، نسخه‌هایی‌ از قرآن‌ را به‌ پادشاه‌ هاشمی‌ اردن، ملك‌ فیصل‌ پادشاه‌ عربستان‌ سعودی‌ و روسای‌ جمهوری‌ عراق، سوریه‌ و لبنان‌ هدیه‌ خواهند كرد.

در این‌ مراسم‌ علما و دانشمندانی‌ كه‌ در چاپ‌ قرآن‌ پهلوی‌ همكاری‌ كرده‌اند، مورد تفقد قرار خواهند گرفت. وزارت‌ دربار شاهنشاهی‌ نسخه‌هایی‌ از قرآن‌ پهلوی‌ را برای‌ كتابخانه‌های‌ نجف‌ اشرف، كربلا و مساجد مسلمانان‌ واشنگتن، لندن، هامبورگ‌ و آذربایجان‌ شوروی‌ هدیه‌ خواهند كرد.

خبرگزاری‌ پارس:

-۱ از مراسم‌ اهدای‌ قرآن‌ پهلوی‌ به‌ نمایندگان‌ سفارتخانه‌های‌ اسلامی‌ مقیم‌ پایتخت، گزارش‌ تهیه‌ و در برنامه‌ روزنامه‌ گویا پخش‌ خواهد كرد.

-۲ تلگراف‌های‌ طبقات‌ مختلف‌ مردم‌ را كه‌ پس‌ از انتشار قرآن‌ پهلوی‌ به‌ تهران‌ می‌رسد، پخش‌ خواهد نمود.

●رادیو ایران:

-۱ در برنامه‌ «هفت‌ رنگ‌ از ۷ روز» جمعه‌ اول‌ بعد از انتشار قرآن‌ پهلوی، مطالبی‌ درباره‌ قرآن‌ و تاریخ‌ قرآن‌ و همچنین‌ درباره‌ چاپ‌ قرآن‌ پهلوی‌ پخش‌ خواهد گردید.

-۲ در برنامه‌ سپاه‌ دانش، دهقان‌ مطالب‌ متناسبی‌ پخش‌ خواهد گردید.

●مطبوعات:

-۱ یكی‌ از استادان‌ دانشكده‌ الهیات‌ درباره‌ چاپ‌ قرآن‌ پهلوی‌ مقاله‌ای‌ در روزنامه‌ اطلاعات‌ منتشر خواهد كرد.

-۲ چهار مقاله‌ پیرامون‌ انتشار قرآن‌ پهلوی‌ از طرف‌ اداره‌ امور اطلاعات‌ و مطبوعات‌ وزارتخانه‌ها تهیه، و در همان‌ روز انتشار و یا یك‌ روز بعد از انتشار آن، در روزنامه‌های‌ اطلاعات‌ و كیهان‌ منتشر خواهد شد.


شما در حال مطالعه صفحه 1 از یک مقاله 3 صفحه ای هستید. لطفا صفحات دیگر این مقاله را نیز مطالعه فرمایید.