آیین چند هزار ساله زیر سایه شهر شلوغ

مغازه های شلوغ, آلودگی صوتی, کندی عبور و مرور و انبوه دیگر از مشکلات این پرسش را در ذهن ایجاد می کند که آیا واقعا لازم است که افراد جامعه برای خرید عید این همه رنج را بر خود هموار کنند

ماه اسفند که شروع می شود تکاپوی خرید عید و برگزاری سایر مراسم آیین نوروز در تک تک ایرانیان زنده می شود. اگر هم جزو آن دسته از افراد باشی که عقیده ای به برگزاری این مراسم و خرید عید نداشته باشی به طور ناخودآگاه جامعه تو را به این راه هدایت می کند. اما آنچه مسلم است در کلانشهرها و به خصوص پایتخت، خرید عید با یک ترافیک بسیار خسته کننده ای گره خورده است.

مغازه های شلوغ، آلودگی صوتی، کندی عبور و مرور و انبوه دیگر از مشکلات این پرسش را در ذهن ایجاد می کند که آیا واقعا لازم است که افراد جامعه برای خرید عید این همه رنج را بر خود هموار کنند؟

در این بین برخی از کارشناسان شهرسازی عقیده دارند که ضعف ساختار شهری که ریشه در مشکلات عدیده ای دارد عامل این نابسامانی است و نمی توان به افراد جامعه ایرادی وارد کرد. درواقع آنان عقیده دارند ساختار شهری از زیربنا دچار مشکل است و با کوچک ترین جابه جایی و آمدن مردم به خیابان ترافیک خیابان ها قفل می شود وگرنه در هیچ کجای دنیا حتی اگر بخش عمده ای از مردم به خیابان ها سرازیر شوند شهر به چنین شمایلی درنمی آید.

از سوی دیگر نگاهی به پیشینه عید نوروز مشخص می کند که این عید یکی از اعیادی است که از سابقه چندهزار ساله در تاریخ ما برخوردار است و درواقع در تاریخ کمتر کشوری می توان مراسمی با این قدمت دیرینه را یافت. برگزاری مراسم عید نوروز با خود نتایج بی شماری را به همراه دارد به طوری که روی ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و روحی و روانی جامعه تاثیرگذار است.

از جنبه روحی - روانی مراسم عید نوروز یک نوع شادی دسته جمعی را برای مردم به همراه دارد. دید و بازدید، هدیه دادن و خرید عید و سایر آداب آن یک نوع شادی درونی را در افراد ایجاد می کند. بسیاری عقیده دارند برگزاری این مراسم و خرید عید نقش گسترده ای در جلوگیری آسیب های اجتماعی دارد. از سوی دیگر به لحاظ اقتصادی خرید عید نیز برآیند مثبتی برای افراد دارد، چراکه سبب رونق چرخه اقتصادی در جامعه می شود و کسب و کار و تجارت نسبت به بقیه ماه های عادی سال از رونق بسیار بیشتری برخوردار است.

از سوی دیگر باتوجه به اینکه نوخواهی و نوجویی و نوطلبی در ذات همه انسان ها نهفته است و خرید عید بخصوص برای قشر متوسط و آسیب پذیر اجتماع که در طول سال برخلاف قشر مرفه خریدهای متعددی ندارند، می تواند بسیار مفید و موثر باشد و به نوعی در سطح محدود روحیه نوطلبی و نوخواهی آن را ارضا کند. درهمین حال به لحاظ جامعه شناختی به جاآوردن مراسم عید و خرید عید در حفظ میراث فرهنگی گذشتگان نیز نقش حیاتی دارد.

درواقع به جای آوردن این مراسم سبب آشنایی نسل نو با رسوم گذشتگان می شود و آنها نیز این مراسم را از نسلی به نسل دیگر منتقل می کنند و به نوعی آیین و آداب ایرانیان در گذر تاریخ رنگ نمی بازد بلکه هر سال با قوت بیشتری اجرا می شود. بدین ترتیب کارشناسان عقیده دارند باید شلوغی دم عید و سایر معضلات ناشی از حضور مردم در سطح جامعه برای برگزاری این آیین قدیمی را بهانه ای قلمداد کرد تا این آیین فرهنگی اصیل رنگ نبازد.

لیلا درخشان