نادیده انگاری حقوق قانونی شرکت های تبلیغاتی

تبلیغات در جهان امروز, همانند بسیاری از فعالیت های اقتصادی اجتماعی, امری قانونمند و مشمول قواعد و مقررات خاص است اکنون دیگر کمتر کشوری را می توان یافت که واحدهای کوچک و بزرگ اقتصادی آن, در مجموعه ی فرایند تولید و فروش کالا و خدمات خود, از ابزار تبلیغات به شکل حرفه ای آن, بهره نبرند و قوانین و مقرراتی در این زمینه نداشته باشند

بخش اول: اصطلاح‌شناسی تبلیغات

اگر از نظر اصطلاح‌شناسی بخواهیم به تعریف و تبیین صنعت تبلیغات بپردازیم، بحثی مفصل و نظری می‌طلبد که در این مطلب، جائی برای آن نیست؛ اما تعریف جامعی که می‌توان برای این صنعت ارائه داد. این است که: ”صنعت تبلیغات، مجموعه‌ای از معلومات حرفه‌ای، مهارت‌ها و تخصص‌هاست که با استفاده از علوم، فنون و ابزارهای گوناگون، براساس اصول و قواعد حرفه‌ای، برای انتقال پیام سفارش دهنده به مخاطبان، مورد استفاده قرار می‌گیرد“. بنابراین، شرکت‌های تبلیغاتی، که مهمترین بخش اجرائی این صنعت را در دست دارند، به مجموعه‌های تخصصی انتفاعی اطلاق می‌شود که با استفاده از ارکان تشکیل دهنده‌ی این صنعت، به تحقیق و تهیه و فرآوری محصول تبلیغاتی می‌پردازند و آن را برای عرضه، به رکن دیگری از این صنعت، یعنی رسانه‌ها می‌سپرند و پس از عرضه، مجدداً وظیفه‌ی بررسی، آمارگیری و جمع‌آوری نتایج عملکرد و همچنین تأثیر آن را در فروش کالا و خدمات به عهده می‌گیرند. اگر بخواهیم به شکلی اجرائی‌تر، وظایف شرکت تبلیغاتی را بر شمریم، به این موارد می‌توانیم اشاره کنیم:

الف- مشاوره در فعالیت بازاریابی که خود نیازمند پیش‌زمینه‌ی تحقیق در مسائل گوناگون از قبیل شناخت کالا و مشتریان آن و مخاطبان تبلیغ و براساس آن، انتخاب شیوه‌ها و رسانه‌های مناسب و تعیین بودجه‌ی تبلیغاتی مورد نیاز است؛

ب- نظریه‌پردازی، طراحی و برنامه‌ریزی و همچنین، اجرا و نظارت بر اجرای برنامه‌ی تبلیغاتی؛

ج- برنامه‌ریزی و مدیریت تبلیغ در رسانه‌ها و گاه تملک و یا اداره‌ی یک یا چند رسانه؛

د- بررسی و تحقیق در خصوص نتایج تبلیغ و اثرهای آن، و اصلاح و تکمیل برنامه‌های تبلیغاتی برای تکرار برنامه در دوره‌های بعد.

آنچه به‌طور مختصر، از تعریف اصطلاح‌شناسی صنعت تبلیغات و شرکت‌های تبلیغاتی ارائه شد، مشخص می‌کند که انجام چنین روند پیچیده‌ای، از حوزه‌ی عرف و سلیقه‌های شخصی فراتر می‌رود و قوانین و مقررات مدونی را برای تبیین ساز و کار پیشبرد هدف‌ها و وظایف فوق طلب می‌کند؛ به‌نحوی که حقوق و تکالیف تمامی گروه‌هائی که با این روند مرتبط هستند، مشخص و در نهایت، حقوق فروشندگان کالا و خدمات، خریداران، مخاطبان عام، شرکت‌های تبلیغاتی، رسانه‌ها مردم، دولت و... حفظ شود.

بخش دوم: تاریخچه‌ی قوانین و مقررات تبلیغاتی در ایران

۱. قوانین و مقررات تبلیغاتی، قبل از پیروزی انقلاب اسلامی

در دوران قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، اولین‌بار در فرودین ماه ۱۳۴۸، آئین‌نامه‌ای تحت عنوان ”آئین‌نامه‌ی تنظم امور اعلانات“، به تصویب رسید که حاوی دو بخش اصلی بود. بخش اول، به تعیین مقررات مربوط به نحوه‌ی تأسیس شرکت‌های تبلیغاتی می‌پرداخت و بخش دوم، ضوابط انتشار آگهی‌های تبلیغاتی را عنوان الگوئی برای تدوین مقررات بعدی، مودر استفاده قرار گرفت. به این ترتیب، ضوابط کلی تبلیغات که بر شرکت‌های غیرتبلیغاتی، نیز حاکم بود، به همراه نحوه‌ی تأسیس شرکت‌های تبلیغاتی، که یک موضوع فرعی بود، در یک قانون قرار گرفت که در ادامه، به آن خواهیم پرداخت. آئین‌نامه‌ی دیگری که براساس قانون تأسیس وزارت اطلاعات و جهانگردی سابق، به تصویب رسید، ”آئین‌نامه‌ی امور تبلیغات و کانون آگهی“ که در شهریور ماه ۱۳۵۴، از تصویب هیئت وزیران گذشت.

۲. قوانین و مقررات تبلیغاتی، پس از پیروزی انقلاب اسلامی

---