جراحی‌ برای لاغری

عمل جراحی باریاتریک به عملی گفته می‌شود که طی آن دستگاه گوارش با هدف درمان چاقی تغییر داده می‌شود. این جراحی‌ها در گذشته به دلیل خطرات زیاد و نبودن امکانات مناسب، خیلی معمول …

عمل جراحی باریاتریک به عملی گفته می‌شود که طی آن دستگاه گوارش با هدف درمان چاقی تغییر داده می‌شود. این جراحی‌ها در گذشته به دلیل خطرات زیاد و نبودن امکانات مناسب، خیلی معمول و مرسوم نبود، ولی در سال‌های اخیر به عنوان یکی از درمان‌های اصلی چاقی‌های خطرناک بخصوص در افراد دیابتی، کاربرد تائید شده‌ای دارد.

وقتی وزن یک فرد از ۳۰ برابر مجذور قدش (به متر) فراتر رود یعنی شاخص توده بدنی او بالاتر از ۳۰ شود، چاق محسوب می‌شود. مثلا اگر وزن یک خانم با قد ۶۱‌/‌۱ متر (۱۶۱ سانتی‌متر) از ۷۷ کیلوگرم یعنی ۳۰ برابر مجذور قد (۳۰ ضرب در ۵۶‌/‌۲) بیشتر شود چاق محسوب می‌شود. حال اگر شاخص توده بدنی در همین خانم بالاتر از ۴۰ باشد (یعنی وزن بدنش بیش از ۱۰۲ کیلوگرم شود) او دچار چاقی خطرناک یا بدخیم شده است. در این حالت باید رژیم غذایی، ورزش روزانه و تغییرات تغذیه‌ای را شروع کند. اگر ظرف مدت زمان محدودی این روش‌ها موفقیت‌آمیز نبود، باید داروها شروع شود و در ادامه جراحی‌های باریاتریک درمان او خواهد بود.

از آنجا که در مقالات قبلی در مورد روش‌های پنجگانه چاقی نوشته‌ام، در این نوشتار صرفا به روش‌های جراحی خواهم پرداخت.

در روش اول که گاستروپلاستی نام دارد به معنای ترمیم معده است. در این حالت یک قسمت از معده با باندی محکم بسته می‌شود تا حجم معده کم شود. در روش‌های جدید، این باند قابل تغییر است و می‌توان آن را در صورت لزوم محکم‌تر یا شل‌تر کرد. به این ترتیب با کم شدن حجم معده یکی از مهم‌ترین مکانیسم‌های سیر شدن که احساس پری معده است، زودتر رخ می‌دهد و فرد غذایش کم می‌شود. در سال‌های اخیر بالون‌هایی نیز طراحی شده است که وارد معده شده و باد می‌شود و به فرد احساس سیری می‌دهد.

روش دیگر جراحی‌های لاغری، «گاستریک بای‌پس» نام دارد. در این روش در واقع قسمتی از روده باریک، بریده شده و به بالای معده وصل می‌شود. به این ترتیب وقتی فرد غذا می‌خورد، بیشتر غذا بلافاصله بعد از ورود به معده، وارد روده می‌شود. البته در حین جراحی این روده را کمی بعد، به انتهای قسمت بریده وصل می‌کنند، تا به این ترتیب غذا وارد همه قسمت‌های روده باریک شود. با این عمل چون غذا وارد معده نمی‌شود احساس سیری زودتر رخ می‌دهد و هورمون‌هایی که بعد از ورود غذا در روده ترشح می‌شود، در این حالت زودتر ترشح شده و متابولیسم بهتری در فرد چاق رخ می‌دهد.

بررسی‌هایی که روی افراد چاق، بعد از اعمال جراحی انجام شده است، نشان‌دهنده موفقیت این جراحی‌ها در بیشتر مواقع و کاهش بیش از ۶۰ درصد وزن اضافی است. البته باید به خاطر داشته باشیم گرچه این جراحی‌ها دارای عوارض خطرناک خیلی کمی است، ولی از نظر تحمل غذا و مشکلات گوارشی مشکلات زیادی برای بیمار ایجاد می‌کند.

چهار شرط برای انجام این جراحی‌ها باید احراز شود

۱ ـ شاخص توده بدنی بالای ۴۰ باشد.

۲ ـ حتما سایر روش‌های کنترل چاقی شامل رژیم، ورزش و دارو قبلا انجام شده و ناموفق بوده باشد.

۳ ـ‌ بیمار خطرات حین و بعد از جراحی را قبول کند.

۴ ـ بیمار آمادگی پیگیری طولانی بعد از جراحی را داشته باشد.

دکتر رضا کریمی

متخصص بیماری‌های داخلی