پـورتـال؛ درگاهی به دنیای اطلاعات

دولت الکترونیکی یکی از مهم‌ترین محورهای کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در دنیاست. این اهمیت در کشور ما که دولت بزرگ‌ترین بنگاه اقتصادی و نهاد فرهنگی است، به مراتب بیشتر …

دولت الکترونیکی یکی از مهم‌ترین محورهای کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در دنیاست. این اهمیت در کشور ما که دولت بزرگ‌ترین بنگاه اقتصادی و نهاد فرهنگی است، به مراتب بیشتر است. دولت الکترونیکی به معنای به‌کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در بخش‌های مختلف دولت، به منظور افزایش بهره‌وری و ارتقای سطح خدمات‌رسانی است.

پورتال (Portal) عبارت از درگاهی است به دنیای اطلاعات و منابع اطلاعاتی، به صورت دسته‌بندی شده و به شکل مورد نیاز کاربر.

دکتر یونس شکرخواه ـ استاد ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی، پورتال را به صورت زیر تعریف کرده است: «پورتال اساسا یک امکان برای کاربران اینترنت است و بنابراین در گام نخست باید بگویم پورتال، ایران و غیر ایران نمی‌شناسد و برای همه جا مفید است. به لحاظ برنامه‌ریزی، طراحی و هزینه‌های آن یک سیستم استاندارد را داراست.»

در هر حال پورتال وبگاهی است که می‌کوشد خود را به اولین ایستگاه کاربران برای حرکت در اینترنت تبدیل کند. پورتال‌ها غالبا دارای کاتالوگ یا فهرست از سایر وبگاه‌ها هستند، غالبا موتور جستجو دارند و بعضی از آنها هم امکان چت و پست الکترونیکی به کاربران خود می‌دهند.

به پورتال‌ها وبگاه لنگرگاه( (Anchor site و گذرگاه( Gateway ) هم می‌گویند. در ساده‌ترین معنا، پورتال دروازه‌ای است به وب و سکوی پرتابی است که هر کاربر قبل از رفتن به سراغ مقصدهای دیگر باید به عنوان یک مبدا، از آن استفاده کند.

هدف از طراحی و پیاده‌سازی پورتال، ایجاد وبگاهی واحد، جهت دستیابی به اطلاعات و خدمات تمامی ‌وبگاه‌های دولتی و بخشی از سازمان‌های غیردولتی، بدون نیاز به مراجعه مستقیم به تک تک آنهاست. این درگاه به عنوان نقطه واحد و اصلی، به معرفی امکانات و توانمندی‌ها می‌پردازد. هدف اصلی طراحی یک درگاه جامعه، تعاملی و پویاست تا به سهولت جهت اطلاع‌رسانی و خدمات‌رسانی مورد استفاده قرار گیرد.

پورتال فقط وبگاه نیست، ولی یکی از بخش‌های اصلی آن به شمار می‌رود. پورتال به وبگاه مرجعی گفته می‌شود که کاربران اینترنتی و کسانی که با وب سروکار دارند از آن به عنوان مدخل و منبعی برای پیدا کردن وبگاه‌های مورد علاقه‌شان استفاده می‌کنند. هرچند، پورتال‌ها خدمات رایگان مانند اتاق‌های گفتگو و پست الکترونیکی رایگان و خدمات دیگری به کاربران شان اهدا می‌کنند، اما هدف اولیه پیدایش پورتال، ایجاد دروازه‌ای است تا کاربران براساس نیازهایشان وبگاه مورد نظر خود را انتخاب کنند.

اولین پورتال‌هایی که در اینترنت به وجود آمدند در واقع وبگاه‌های اختصاصی خدمات‌دهندگان اینترنتی در ایالات متحده آمریکا بودند. مثلا وبگاهAOL.com که مشترکان آن از وبگاه شرکت مزبور به سایر وبگاه‌ها ربط داده می‌شوند. اگر بخواهیم مثالی آشنا برای استفاده‌کنندگان امروز اینترنتی بزنیم می‌توانیم وبگاهYahoo را نام ببریم. وب سایت مذکور خدمات گوناگونی را علاوه بر جستجو در سایر وبگاه‌ها، به کاربران خود ارائه می‌کنند، اطلاعات تجاری، پیش‌بینی وضعیت آب و هوا و غیره خدماتی از این قبیل است.

موتورهای جستجو بخش اعظمی‌ از پورتال‌ها را در برمی‌گیرند، اما همه آن نیستند و علاوه بر موتورهای جستجو یا وبگاه‌های دایرکتوری که حاوی اطلاعات طبقه‌بندی وبگاه‌های دیگر هستند، پورتال‌هایی بر روی اینترنت وجود دارند که برای موضوعات بسیار محدودی طراحی و اختصاص داده شده‌اند.

پورتال‌های دولتی پورتال‌هایی هستند که به معرفی و ارایه خدمات دولتی در زمینه‌های مختلف می‌پردازند. این پورتال‌ها به صورتی طراحی می‌شوند که مراجعه‌کنندگان، به راحتی به تمام خدمات دولتی مورد نیاز دسترسی داشته باشند.