تقلب روی دیوار كلاس

در یكی از جلسات امتحان دانشگاه، نوشته های روی دیوار كلاس توجه مرا جلب كرد. دیوار كلاس آكنده از تقلب بود و دور تادور كلاس نوشته هایی به شكل مورب در هر دو سو به چشم می آمد فرمول ها، …

در یكی از جلسات امتحان دانشگاه، نوشته های روی دیوار كلاس توجه مرا جلب كرد. دیوار كلاس آكنده از تقلب بود و دور تادور كلاس نوشته هایی به شكل مورب در هر دو سو به چشم می آمد فرمول ها، ادبیات، اسامی، تاریخ و نظریه ها. هیچ گاه مطالب علمی را بدین ترتیب به هم نزدیك ندیده بودم. الهیات در كنار جامعه شناسی، ریاضیات در كنار ادبیات و تاریخ در كنار آمار. دیوار كلاس، قبرستان امتحان است چرا كه تاریخ امتحان را با همه ناهمگنی های مطالب آن می توان بازخوانی كرد. وجود این نوشتارها، بازنمای اضطراب دانشجویی و در عین حال طفره رفتن از امتحان است. تقلب در چنین شكلی، نبردی عریان با امر امتحان است. دیوارنوشته ها و تقلب ها اگرچه آشكارا به چشم می آید اما دقیقا روشن نیست كه این امر تقلبی برای زمان حال است یا گذشته. در اینجا حال خود را در متن گذشته مخفی میسازد و در عین حال گذشته نیز در زمانه ما به یاد آورده می شود. «گذشته تمام امتحاناتی كه تاكنون برگزار شده است همراه با تقلب بوده است.» این تقلب آشكار چیزی جز مقاومت در برابر حفظ كردن و پاسخ كلیشه های نیست. به این مطلب بیندیشیم كه چنین نوشتارهایی معرف این امرند كه پاسخ ها پیش از طرح سئوالات آشكارند و فقط كافی است آنها را از بر باشیم.

بنابراین، از برنكردن چنین كلیشه هایی نه تنها نمایانگر تنبلی دانشجویان نیست بلكه نشان های است بر مقاومت خرد فردی در برابر كلیشه سازی علم. این نوشتارهای به اصطلاح تقلب آیا نمی تواند نشانه این امر باشد كه امتحان بر فراگیری و دانش چیره شده است و علم در سایه امتحان به تدریج مورد فراموشی قرار گرفته است. وجود دیوارنوشته ها و تقلب ها روی دیوار صرفا نشانه مقاومت علیه امتحان نیست بلكه نمایانگر آن است كه كلیت دانشگاه به كارخانه ای برای امتحان تنزل یافته است. آموزش و پرورش و آموزش و عالی در ایران همت خود را وقف پرورش سوژه های امتحان به كار می گیرند. بنابراین، سوژه هایی كه بتوانند از پس آزمون های مكرر برآیند بی تردید نخبه فرض می شوند. به رغم پدید آمدن بوروكراسی پیچیده و سازوكارهای پنهان برای صیانت از حیثیت امتحان، تقلب بیش از پیش در شكل آشكار خود را نمایش می دهد. می دانیم كه تقلب قدرت ویرانگر امتحان را به ما نشان می دهد در عین حال به واسطه تقلب امتحان جری تر می شود و قدرت خویش را بیشتر می گستراند.

عباس كاظمی