گذری در وبلاگ های فارسی

وبلاگ های فارسی در سه سال اخیر از رشد شتابانی برخوردار بوده اند, به طوری كه توانسته اند رتبه سوم وبلاگ های جهان را كسب كنند

بیش از ‪ ۷۵‬درصد محتوای فارسی موجود در اینترنت متعلق به "پرشین بلاگ" است. روزی كه "پرشین بلاگ" سرویسی برای ساخت وبلاگ‌های فارسی ارائه داد، حتی پدیدآورندگان آن نیز تصور نمی‌كردند كه پس از گذشت كمتر از دو سال، تعداد وبلاگ‌های فعال فارسی از ‪ ۷۰۰‬وبلاگ به ‪ ۶۳۰۰۰‬وبلاگ برسد. به نظر می‌رسد با توجه به سرعت و گستردگی استفاده از این فناوری ارتباطی بررسی محتوایی آن برای درك شناخت صحیح و نزدیك به واقعیت این پدیده نوظهور به یك امر ضروری تبدیل شده است. شاید یكی از آسان‌ترین و كم‌هزینه‌ترین راههای پی‌بردن به دیدگاه‌های واقعی جوانان و مردم ایران نسبت به وضعیت فعلی جامعه و جهان و رویدادهای به وقوع پیوسته، رصد كردن همین فضای وبلاگ‌ها باشد. در همین راستا مركز مطالعات و تحقیقات رسانه‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در اقدامی پیشرو ‪ ۱۵۰‬وبلاگ فارسی را در طول فصول تابستان، پاییز و زمستان سال گذشته(هر فصل ‪ ۵۰‬وبلاگ) تحلیل محتوا كرده و گزارشی از آن را در اختیار ایرنا قرار داده است. بر اساس این گزارش بخش اعظم محتوای وبلاگ‌های فارسی را مسایل اجتماعی و روزنگار (مسائل شخصی) تشكیل می‌دهد. وبلاگ‌های سیاسی در مقایسه با كل وبلاگ‌ها، اندك اما تاثیرگذار است، یعنی بازدیدكنندگان آنان فراوان بوده است. این نكته را با بازبینی "كانتر"های این گونه وبلاگ‌ها می‌توان به دست آورد.

بررسی انجام شده نشان می‌دهد وبلاگ‌های فارسی به طور مشهود و معناداری متمایل به نوشتن بدون ذكر نام و یا با نام مستعار شده‌اند.

هم چنین بر خلاف ذهنیت موجود، بلاگرهای طرفدار نظام میدان وسیعی از فضای وبلاگ‌نویسی را به خود اختصاص داده‌اند.

بر پایه یافته‌های پژوهش فوق بخش عمده‌ای از وبلاگ‌های طرفدار نظام توانسته‌اند یك حركت منسجم گروهی را جهت ساماندهی به تولید محتوای فارسی در اینترنت به انجام رسانند.

وبلاگ‌های طرفدار نظام بر موضوع‌هایی نظیر مسایل مذهبی و دینی متمركز شده و كمتر به دفاع از عملكرد نظام پرداخته‌اند. بسیاری از وبلاگ‌های طرفدار نظام در عین دفاع از اصل نظام، مسوولان مختلف اجرایی و قضایی را مورد انتقاد قرار داده‌اند.

یكی از نكات مورد توجه، رویكرد وبلاگ‌نویسان به مسایل فرهنگ و تمدن باستانی و كهن ایران و انتشار مسایلی درباره اسطوره‌شناسی ایرانی است. به نظر می‌رسد موجی از گرایش به مسایل ملی در میان بلاگرها در حال ایجاد شدن است. در گزارش مركز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها همچنین آمده است: واكنش‌هایی مثل اتحاد اینترنتی در مورد تبدیل شدن به سایت امروز در یك روز به خصوص با جمع‌آوری امضا علیه تغییر نام خلیج فارس و یا امضای طومار اینترنتی برای مخالفت با هر گونه حمله احتمالی آمریكا به ایران حاكی از یك نوع روحیه همبستگی ملی و اجتماعی در میان بلاگرهای ایرانی است.

بلاگرهای طرفدار نظام میدان وسیعی از فضای وبلاگ‌نویسی را در زمینه‌های مذهبی، سیاسی و اجتماعی به خود اختصاص داده‌اند.حتی بسیاری از نیروهای حزب‌اللهی با ایجاد وبلاگ و انتشار مطالب در آن از این تكنولوژی به عنوان ابزاری برای ایجاد ارتباطات وسیعتر در اینترنت استفاده كرده‌اند. دیگر یافته‌های تحلیل محتوای انجام شده مربوط به كامنت‌های این وبلاگ‌ها است. به طور كلی كامنت‌نویسی در اغلب وبلاگ‌ها كاهش یافته است، تعداد زیاد كامنت در هر وبلاگ ارتباط مستقیم و معنادار با تعداد خوانندگان آن وبلاگ دارد. بیشترین رشد در قدرت تعاملی وبلاگ‌ها متعلق به وبلاگ‌های بی‌طرف بوده است. بخشی از وبلاگ‌نویسان ایرانی در خارج كشور مطلب می‌نویسند. به نظر می‌رسد با انتشار این دسته از وبلاگ‌ها نوعی انتقال فرهنگ میان نسل جوان ایرانی داخل و خارج كشور در حال انجام است. بخش عمده‌ای از وبلاگ‌ها صرفا خاطره‌نگاری هستند. این شیوه بیشترین طرفدار را در بین وبلاگ‌خوان‌ها دارد چرا كه این شیوه از نوشتن در هیچ ژانر رسانه‌ای پیدا نمی‌شود و خاص وبلاگ‌ها است. این روش مانند آن است كه هر جوانی بتواند به راحتی به دفترچه خاطرات جوان‌های دیگر اعم از دختر و پسر دسترسی داشته باشد، آن هم به صورت آن‌لاین و تازه. جنبش طرفداری از وبلاگ‌نویسان در داخل فضای وبلاگ‌نویسی فارسی به صورت یك كار متمركز در آمده كه ایجاد كانون‌ها و مراكز وبلاگ‌نویسی شاهدی بر این مدعاست. وبلاگ‌هایی كه به سمت گرفتن "هاست" و "دامین" اختصاصی و تبدیل شدن به سایت رفته‌اند، حرفه‌ای‌تر و قوی‌تر می‌نویسند و این عمل نشان‌دهنده برنامه بلندمدت آنها برای وبلاگ‌نویسی است علاوه بر آن خارج شدن وبلاگ از حالت رایگان بودن نشانه اهمیت این كار برای بلاگر و هزینه كردن به خاطر آن است. به نظر می‌رسد با حمایت از تبدیل وبلاگ‌ها به سایت می‌توان به شفاف شدن هویت آنها و قانونمند كردن آنها پرداخت.

در تحلیل محتوای فوق به روش نمونه‌گیری غیر احتمالی هدفدار ‪ ۱۵۰‬وبلاگ فارسی با توجه به قدمت، سابقه و "كانترینگ" آنها به عنوان جامعه آماری برگزیده شده‌اند.