زیباترین دریاچه کوهستانی ایران

دریاچه گهر بزرگ کله گهر زیباترین دریاچه کوهستانی ایران به شمار می رود

دریاچه گهر بزرگ (کله گهر) زیباترین دریاچه کوهستانی ایران به شمار می رود.

در دامنه اشترانکوه، دریاچه های دائمی و شیرین گهر بالا و گهر پایین گسترده شده اند. این دریاچه از ذوب برف های اشترانکوه و انباشت آب آن در پشت سد طبیعی ایجاد شده است. فراوانی نسبی آب های ورودی به این دریاچه باعث می شود سرریز آب آن به دریاچه پایینی (بزرگ) بریزد. این دریاچه همانند آبگیر بزرگی است که از چشمه ها وآبشارها و سرابها سیراب و در تابستان و زمستان راکد می ماند وبیشتر سطح دریاچه زمستان کاملا یخ می بندد و چشم انداز زیبا و خاصی را به گهر میبخشد. دریاچه گهر در مرکز منطقه حفاظت شده اشترانکوه در بخش انتهایی تنگ تاپله قرار گرفته است. تنگ تاپله دره ای است در جهت شمال شرقی(جنوب شرقی) که اطراف آن را کوههای اشترانکوه فراگرفته است. زیبایی خیره کننده و چشم اندازهای بدیع دریاچه سبب شده هر ساله با وجود سختی راه، انبوهی از مردم لرستان، استانهای اطراف و دیگر نقاط کشور، با پای پیاده یا سواره به دیدن دریاچه و زیبایی های آن بروند و چند روزی از اوقات فراغت خود را در آنجا سپری کنند. این دریاچه در نزد کشورهای خارجی بنام دریاچه ایران مشهور است .

● تشکیل دریاچه گهر (زمین لغزه کهن اشترانکوه) :

دریاچه گهر (۲۹ کیلومتری جنوب خاور دورود) به احتمال زیاد در اثر وقوع یک زمین‌لرزه به بزرگای زیاد بوجود آمده است. درواقع، این دریاچه به واسطه بسته شدن دره توسط یک سنگ ریزش عظیم تشکیل گردیده است. دریاچه کوهستانی گهر که بر روی گسل اصلی امروزی زاگرس (بخش دورود) قرار دارد، بر پهنه رومرکزی زمین‌لرزه فاجعه بار دره سیلاخور در تاریخ ۳/۱۱/۱۲۸۷ هـ.ش با بزرگای ۴/۷=Ms منطبق است. بنابراین این دریاچه احتمالاً در اثر جنبش گسل دورود و رویداد یک زمین لغزش-سنگ ریزش تشکیل گردیده است.

● مشخصات دریاچه ها :

دریاچه گهر بزرگ ( کله گهر ): در منطقه حفاظت شده اشترانکوه و در ارتفاع ۲۴۰۰ متری از سطح دریا قرار گرفته است. حداکثر عمق دریاچه به ۲۸ متر و مساحت سطح آبی آن به حدود ۱۰۰ هکتار می رسد. طول دریاچه اصلی گهر را۱۵۰۰ متر و عرض متوسط آن را بین ۵۰۰ تا ۸۰۰ متر برآورد کرده اند.

دریاچه گهر کوچک ( کره گهر ): ارتفاع آن از سطح دریا ۲۴۵۰ متر می باشد و مساحت تقریبی آن حدود ۷ هکتار است. طول آن ۵۰۰ متر و عرض آن حدود ۱۵۰ متر است. حداکثر عمق آن نیز در حدود ۴ متر می باشد.

● راه دسترسی به دریاچه :

راهای ارتباطی به دریاچه تماما مالرو و بعضا پیاده رو است. برای رسیدن به منطقه زیبای اشترانکوه از تهران می‌توان به دو طریق اقدام کرد. اول: با قطار دورود. دوم: از طریق اتوبوس‌های دورود. دسترسی به دریاچه نیز از دورود به دو طریق امکانپذیر می باشد :

۱) مسیر کوهنوردان : از دورود به طرف الیگودرز از کیلومتر ۲۰ به روستای دربند می‌رسیم که دارای درختان و بیشه‌های انبوهی است. ادامه راه ما را به طرف ایستگاه دربند می‌رساند که پس از گذشتن از روی ریل راه‌آهن و عبور از پل رودخانه در نهایت به روستای تیون می‌رسیم (جاده آسفالت است). پس از پر کردن قمقمه‌ها از آب چشمه، راه صعود از کنار روستا و از مسیری پاکوپ ادامه یافته، کم‌‌کم ارتفاع می‌گیریم و سپس مسیر ما به سمت جنوب ادامه پیدا می‌کند. بعد از دو و نیم ساعت پیاده‌روی به کنار جویباری می‌رسیم که ادامه راه ما را به پناهگاه اول می‌رساند.

چشمه گل‌گل سیرابمان می‌کند، سپس با طی دو ساعت به چال کبود و پناهگاه دوم می‌رسیم که محل مناسبی برای شب ماندن است. در این محل رو به جنوب که می‌ایستیم (خلاف مسیر بالا آمده) سمت راست قله گل‌گل ۴۰۵۰ متر و سمت چپ قله سن‌بران ۴۱۵۰ متر و در روبرو یک هفتی مشاهده می‌شود که یخچال آن تا کف میدان ادامه دارد و دیده می‌شود. سمت چپ آن قله لایو قرار دارد. قله سن‌بران از یخچال سمت چپ با طی زمان حدود سه ساعت و قله گل‌گل نیز با قدری زمان کمتر صعود می‌شود و بهترین مسیر رسیدن به دریاچه است که با صعود قله گل‌گل به سمت قله لایو سرازیر شده (شرق)، نیم ساعتی بعد به محلی V شکل می‌رسیم که سمت راست ما دریاچه قرار دارد.

دهلیزی با شیبی تند و گاهاً یخ زده که با توجه به سنگی بودن اطراف آن کوچکترین اشتباه در انتخاب مسیر امکان بروز مشکل و یا حادثه را به دنبال دارد. بعد از این قسمت به مسیر شن اسکی می‌رسیم که باید کاملاً با احتیاط و حتماً نفرات پشت سر هم حرکت کنند (ریزش سنگ). در بهار تا اواخر تابستان مسیر دارای یخچال با شیب تند است که همراه داشتن کلنگ و یخ شکن و طناب لازم است. زمان رسیدن به دریاچه از نقطه V شکل، چهار ساعت است. در نزدیکی دریاچه آبشاری زیبا پذیرای ماست که خستگی راه را از تن زدوده و از کنار آن می‌توان به درختان زیبای بیدکنار دریاچه رسید که نوید رسیدن به نگین زاگرس را می‌دهد. بهترین فصل صعود، اواخر خرداد به بعد است که البته بستگی به بارش نیز دارد. برای تماشای لاله‌های واژگون(گل اشک) باید اواخر اردیبهشت به منطقه رفت

۲) مسیر عمومی : راه اصلی آن از شهرستان درود با خودرو به گردنه دوش دراز - قریه درب آستانه (امام زاده شاه پیروانی) و دو راهی سراوند وچشمه تلمه زار است. بعد از جاده ماشین رو گردشگران پیاده باید به چشم دره- چشمه تلمه زار- گردنه گله چیره- بنار نر میون -گردنه پنبه کار دره نگار و سفید آب- بناره گهر به دریاچه دیدنی گهر میرسند. حرکت از محلی به نام سرچشمه (در حومه شهر دورود به فاصله حدود ۲۰ کیلومتر) با ارتفاع ۲۳۶۵ متر از سطح دریا آغاز می شود. در مسیر رفتن از سرچشمه به دریاچه گهر باید مسافتی ۱۸ کیلومتری را با فراز و نشیبی بسیار پیمود و از کنار دره نگار(نی گاه) و بالای گردنه پنبه کار بگذریم و جالب است که در نهایت به دریاچه می رسیم که ارتفاع آن از سطح دریا ۲۳۶۰ متر است یعنی تقریباً به اندازه ارتفاع مبدأ. مرتفع ترین نقطه مسیر، بالای گردنه پنبه کار با ارتفاع ۲۵۵۰ متر و پایین ترین نقطه چشمه پنبه کار در پایین گردنه با ارتفاع ۱۹۵۰ متر می باشد. دریاچه در دامنه جنوبی اشترانکوه و قله سن بران قرار دارد. دریاچه دیگری در بالادست این دریاچه قرار دارد که به دریاچه بالا یا دریاچه کوچک یا دریاچه دوم موسوم است که در حال از بین رفتن است و برای رسیدن به آن باید حدود ۲ ساعت پیاده روی کرد.

● امکانات اطراف دریاچه :

دریاچه دارای کمپ استقرار محیطبان جهت حفظ گونه های زیست محیطی منطقه و صدور پروانه یک روزه ماهیگیری می باشد. همچنین نیروی انتظامی نیز در منطقه حضور دارد. جدیدأ شهرداری شروع به ساخت سکوهایی برای استقرار گردشکران نموده است که مورد انتقاد برخی از مسئولین محیط زیست قرار گرفته است. همچنین چند سرویس بهداشتی نیز در منطقه احداث شده است.

● پوشش گیاهی منطقه :

● جانوران منطقه :

حوضه استحفاظی و حفاظت شده شهرستان‌های دورود، ازنا و الیگودرز استان لرستان (اشترانکوه) شامل ۹۸ هزار و ۲۵۰ هکتار وسعت می باشد. اشترانکوه‌ یکی‌ از مناطق‌ منحصر به‌ فرد استان‌ لرستان‌ است‌ که‌ به‌ لحاظ‌ برخورداری‌ از شرایط‌ ویژه‌ اکولوژیکی‌ و توپوگرافی‌ زیستگاه‌ مناسب‌ و مستعدی‌ برای‌ رشد و تکثیر وحوش‌ به‌ویژه‌ پستانداران‌ بزرگ‌ است‌ و به‌ همین‌ دلیل‌ از دیرباز به‌ عنوان‌ یک‌ شکارگاه‌ ممتاز، مورد توجه‌ عشایر و اعیان‌ و اشراف‌ بوده‌ است.

این‌ امر موجب‌ شد تا رشته‌ کوه‌ اشترانکوه‌ و دره‌ نی‌گاه‌ با نام‌ قرق‌ اختصاصی‌ تیان‌ (تیون) در سال‌ ۱۳۴۰ به‌ عنوان‌ منطقه‌ شکار ممنوع‌ و در سال‌ ۱۳۴۹ با افزودن‌ ارتفاعات‌ متعدد دیگر، (از جمله‌ سفیدکوه‌ بزرگ‌ و کوچک) به‌ محدوده‌ آن، منطقه‌ قرق‌ تیان‌ با عنوان‌ منطقه‌ حفاظت‌شده‌ اشترانکوه‌ شناخته‌ شود. وجه‌ تسمیه‌ این‌ نام‌ وجود نیم‌ دایره‌ چال‌ها و معابر خط‌الراءس‌ بین ۴‌ قلل‌ منطقه‌ است‌ که‌ افراد محلی‌ آن را به‌ کوهان‌ و گردن‌ شتر شباهت‌ داده‌اند.

در سال‌ ۱۳۵۷ با ایجاد تغییراتی‌ در حد و حدود منطقه، کوههای‌ سفید کوه‌ بزرگ‌ و کوچک‌ با مساحت‌ ۲۴ هزار هکتار از منطقه‌ اشترانکوه‌ منفک‌ و به‌ صورت‌ مجزا به‌ نام‌ پناهگاه‌ حیات‌ وحش‌ سفیدکوه‌ ازنا قرق‌ و شناخته‌ شد و مابقی‌ امروزه‌ از ارزشمندترین‌ مناطق‌ تحت‌ مدیریت‌ سازمان‌ محیط زیست‌ کشور محسوب‌ می‌شود.

پستاندارانی چون کل و بز، آهو، قوچ، خرگوش، شغال، روباه، گراز، گرگ، پلنگ، خرس قهوه‌ای و گربه وحشی را می توان از مهمترین گونه‌های شناسایی شده اشترانکوه به حساب آورد. گونه‌های پرندگان این منطقه حفاظت شده ۱۹۵ مورد است که مهمترین آنها می توان به کبک دری، تیهو، شاهین اشاره کرد. همچنین ۳۰ گونه از خزندگان و پنج گونه دوزیست نیز در این منطقه شناسایی شدند. انوع مارها چون افعی یا گرزه مار نیز در این منطقه زندگی می‌کنند.

● ماهی ها :

http://www.sasan۱۱.blogfa.com

امیر.اوسط