موسیقی، محرم و مبارزه

حتما به ذهن خیلی‌ها متبادر شده که کدام ساز و با چه ریتمی با عاشورا هم نوا خواهد شد؟ اما در ذهن من این است که کدام آهنگساز؟آیا آهنگساز می‌تواند آنچه که در دل دارد را به زبان ساز روایت کند؟قطعا می‌توان چنین کرد اما نه به آسانی که امروزه در دیگر موضوعات موسیقی آثار تولید می‌شود.

حتما به ذهن خیلی‌ها متبادر شده که کدام ساز و با چه ریتمی با عاشورا هم نوا خواهد شد؟ اما در ذهن من این است که کدام آهنگساز؟آیا آهنگساز می‌تواند آنچه که در دل دارد را به زبان ساز روایت کند؟قطعا می‌توان چنین کرد اما نه به آسانی که امروزه در دیگر موضوعات موسیقی آثار تولید می‌شود. به قول ابن سینا که گفت: «موسیقیدان، نفس خود را به صورت اصوات و آهنگ به ساز و نوا می‌آورد.» موسیقی که در خدمت محرم می‌آید، همچون موسیقی فیلم به یک معنا استقلال خود را از دست می‌دهد. به این معنا که موسیقی، باید در خدمت فرهنگ باشد.

که البته در این معنا همه آثار موسیقی و اساسا هنری، در خدمت فرهنگ هستند، ‌حال عاشقانه، سیاسی یا اجتماعی و ... .موسیقی برای محرم باید از موسیقیدانی باشد که میان ذات او با فرهنگ عاشورا نسبتی باشد وگرنه، اثر عاشورایی محقق نخواهد شد. موسیقی محرم تنها در کلام یا شعر خلاصه نمی‌شود و نمی‌توان به شعری اکتفا کرد که با موضوع محرم و امام حسین(ع) سروده شده، چرا که در یک اثر موسیقایی، ملودی و آهنگ است که برای شعر ساخته می‌شود و باید حس و حال و هوای محرم و عاشورا و کربلا را در وجود ما تداعی و زنده کند که از این منظر، موسیقی متعالی‌ترین هنری است که ظرفیت و استعداد در خدمت قرار گرفتن محرم و کربلا را دارد. استاد محسن نفر، از این نوع موسیقی تحت عنوان «موسیقی هجرت» یاد کرده است. او موسیقی هجرت را موسیقی فراق می‌نامد.«عجیب است که در فراق، آزادی نیست اما اسارت هست. زندانی شدن روح وجان. و این بسی دردناک تر از زندان بودن جسم است.

عرصه این زندان وسیع و گستره آن طولانی است. هرچه عرصه آن گسترده‌تر باشد، زندان موضوعیتی واقعی‌تر، عمیق‌تر و دردناک‌تر می‌یابد و رهایی از آن تنها در وصال است. «فراق» جدایی است. جدایی ناخواسته و ناخواستنی و چیزی که در جدایی بیش از هر چیز آسیب عمیق می‌پذیرد، روح و جان است».پس باید نتیجه بگیریم که موسیقی حاصل اندیشه هنرمند است.

حال محرم چیست جز فرهنگ عاشورا و عاشورا چیست جز مبارزه؟ عاشورا،‌همه تاریخ است و کربلا همه سیاره زمین. این فرهنگ محرم است که سرنوشت این سیاره را تغییر داده و موسیقی محرم نیز در همان صراط کاروان کربلا قدم بر می‌دارد و مبارزه می‌کند. موسیقی رسالتی بس عظیم در این کاروان دارد و موسیقیدانان اند که باید آنچه که از محرم و عاشورا و کربلا شهود می‌کنند در آثار خود متجلی و به احساس شنونده منتقل کنند.

هادی حق‌پرست