اژدهایی كه آتش نفس می كشد

مسلم است كه هیچ كس از رشد اقتصادی چین نگران نمی شود اما این واكنش دولت خود چین است مقامات دولت چین نگران آن هستند كه این آتش داغ اقتصادی موجب ذوب شدن همه چیز شود و برای كاهش این رشد اقتصادی وارد عمل شده اند

شاید فكر می‌كنید بازارهای آسیایی از اخبار مربوط به موتور محركه اقتصاد منطقه، یعنی اقتصاد چین، مبنی‌بر رشد بیش از انتظار آن، بسیار خشنودند.

اما واقعیت این طور نیست. تنها مدت كوتاهی پس از آنكه دولت چین اعلام كرد كه اقتصاد این كشور رشدی معادل ۱/۱۱درصد در سه ماه ابتدایی سال ۲۰۰۷ داشته است و درست موقعی كه پیش‌بینی‌ها در مورد رشد اقتصادی چین در كل سال جاری به ناگهان افزایش یافت، فعالان بورس‌های بزرگ منطقه به وضوح واكنشی منفی از خود نشان دادند و بازدهی بازارهای سهام یك روز پس از انتشار این اخبار كاهش یافت.

مسلم است كه هیچ كس از رشد اقتصادی چین نگران نمی‌شود اما این واكنش دولت خود چین است. مقامات دولت چین نگران آن هستند كه این آتش داغ اقتصادی موجب ذوب شدن همه چیز شود و برای كاهش این رشد اقتصادی وارد عمل شده‌اند.

اما طی چند سال اخیر نرخ بهره سختگیرانه، محدودیت‌های پرداخت وام و قوانین سخت حاكم بر بانك‌ها از عهده خاموش كردن این آتش داغ اقتصادی بر نیامده است و حالا مقامات حتی بیش از پیش عصبانی‌اند. زیرساخت‌های بسیار بدوی بخش مالی این كشور كنترل اعتبارات را از طریق سیاست‌های پولی و مالی دشوار ساخته است.

با افزایش نگرانی‌ها در مورد حساب اعتبارات و سرمایه‌گذاری‌های بیش از حد هیچ كس به درستی نمی‌داند دولت با چه فشاری باید پا بر ترمز این موتور محركه بگذارد. همه این شرایط موجب می‌شود سرمایه‌گذاران حتی در مورد آینده نزدیك هم دچار شك و تردید شوند و ندانند به زودی چه روی خواهد داد. اما در امتداد اقیانوس آرام، طرفداران حمایت از صنایع داخلی در آمریكا، اگرچه از شنیدن اخبار افزایش رشد اقتصادی چین ناخشنودند، اما دلایلی هم برای رضایت خود دارند. اگر دولت چین بتواند رشد اقتصادی كشور را تحت كنترل خود درآورد، ممكن است اجازه دهد ارزش یوآن سریع‌تر افزایش یابد. روابط بین چین و آمریكا به خاطر سیل عظیم كالاهای ارزان‌قیمت چینی در بازارهای آمریكا، دچار تنش شده است.

اما دولت بوش تا كنون روابط نسبتا دوستانه‌ای را با این شریك تجاری خود حفظ كرده است.

به رغم فشارهای داخلی آمریكا در مورد ارز كنترل شده،‌ چین هنوز اقدام به كنترل قمیت ارز خود نكرده است. هم اكنون ارزش هر دلار حدود ۷/۷یوآن است . نرخ ثابت ارز چین در اواسط سال ۲۰۰۵ تغییر كرد، این رقم حدود ۷درصد افزایش از خود نشان داده است. اگر چه دولت چین تهدید شده است كه اگر اقدام به كنترل ارز خود نكند با تحریم‌هایی مواجه خواهد شد،‌ اما تا كنون تنها با صحبت‌ در مورد افزایش‌های تدریجی توانسته است روند مذاكرات را تلطیف كند.

اما این وضع تغییر خواهد كرد. مازاد تجاری چین با آمریكا و ذخایر ارزهای خارجی این كشور همچنان در حال افزایش است. تنها در سه ماه ابتدایی امسال، چین توانسته است ۷/۱۳۵میلیارد دلار ارز خارجی به ذخایر خود بیافزاید. در حالی كه طی سال ۲۰۰۶ این كشور ۳/۲۴۷ میلیارد دلار ارز خارجی به ذخایر خود افزوده بود. این جریان همزمان شده است با اختلافات بوش با كنگره آمریكا بر سر موضوع اشغال عراق.

در شرایطی كه رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۰۸ به اوج خود نزدیكتر می شود، دولت بوش به طور روزافزونی اراده و قدرت خود را برای مبارزه با حامیان صنایع داخلی از دست می دهد. روز جمعه بیستم ماه آوریل هنك پاولسون،‌ وزیر خزانه داری آمریكا گفت كه مقامات چینی «به عقیده من به اندازه كافی حركتی نمی كنند تا محدودیت‌های یوآن از میان برداشته شود.»

در گذشته آقای پاولسون بیش از این با چینی‌ها در مورد مساله ارزش یوآن ابراز همدردی می كرد بنابراین چنین موضوعی چندان به روابط بین دو كشور لطمه نزد.

اما تاكنون برخی به این نكته اشاره می كنند كه تحریم‌های چین در راه است. ولی در واقع این تحریم‌ها هم اكنون نیز شروع شده است. ماه گذشته آمریكا تعرفه‌هایی را برای فعالیت‌های ضد رقابت عادلانه وضع كرد و آنها را به كاغذهای گلاسه چینی تخصیص داد. این اقدام دولت واكنشی بود در پاسخ به شكایت تولیدكنندگان داخلی آمریكا، به علاوه آمریكا پرونده شكایتی را در سازمان تجارت جهانی علیه تخلف كشور چین از قوانین حمایت از مالكیت معنوی تشكیل داده است.

اگر دولت چین اجازه دهد جریانات اقتصادی تاثیرگذارند و ارزش یوآن كمی بیشتر افزایش یابد،‌ حداقل به طور موقت روابطش با آمریكا بهبود می‌یابد.

و به چین تصویر اقتصادی بهتری می‌بخشد. به دلیل آنكه زیرساخت‌های مالی كشور چین كمی بی‌ثبات است، بانك مركزی این كشور به طور كامل قادر نیست مبادلات ارز خارجی خود را «استرلیزه» كند. ذخایر انبوهی را كه این كشور انباشته می‌كند می‌تواند منجر به فشار تورمی شود و از رشد اقتصادی بكاهد. اما ارز شناورتر و آزادتر این كشور می‌تواند این چرخه توقف و حركت را بهبود بخشد. البته روشن نیست كه این اقدام تا چه اندازه بر صادرات چین تاثیرگذار خواهد بود. در مورد بسیاری از محصولات صادراتی، چین تنها یك مونتاژكننده قطعاتی است كه در نقاط دیگر جهان تولید می‌شوند. به همین دلیل هم هست كه مازاد تجاری چین با سایر كشوها به اندازه مازاد تجاری چین با آمریكا نیست. اگر ارزش یوآن افزایش یابد؛ این قطعات اولیه برای كارخانجات چینی ارزان‌تر تمام می‌شود بنابراین افزایش ارزش صادرات كمتر از انتظارات دولتمردان چینی خواهد بود.

مترجم: آذر حمیدیان