برای بچه ها جوجه بخریم

پرسشی از دکتر آراسب دباغ مقدم دامپزشک

این روزها در گوشه و کنار خیابان‏های پر رفت و آمد دستفروشانی دیده می‏شوند که جوجه‏های رنگی را در جعبه‏های مقوایی گذاشته‌اند و می‌فروشند. صدای جیک جیک جوجه‏های رنگارنگ در شلوغی خیابان و دود و ترافیک، عابران را وا می‏دارد تا لحظه‌ای بایستند و با لبخندی بر لب به جوجه‏های رنگی نگاهی بیندازند. در این میان، بچه‏ها کنار جوجه‏ها میخکوب می‏شوند، به حرکت‌شان نگاه می‏کنند، با ترس و کنجکاوی به آنها دست می‏زنند و با اصرار از پدر و مادرشان می‏خواهند که برایشان جوجه بخرند. ولی آیا خرید و نگهداری از جوجه در آپارتمان‏های کوچکی که ما امروزه در آنها زندگی می‏کنیم، درست است؟ آیا بر فروش و عرضه این جوجه‏ها نظارتی صورت می‏گیرد؟ در صورت نگهداری از این حیوانات در خانه چه نکاتی را باید رعایت کرد؟ برای یافتن پاسخ این پرسش‏ها با دکتر آراسب دباغ مقدم، عضو کمیته تخصصی سازمان دامپزشکی کشور گفتگو کرده‏ایم....

▪ آقای دکتر! این ‌که برای بچه‌هایمان جوجه بخریم خوب است یا بد؟

ـ ببینید؛ شاید نگهداری از موجودات زنده‌ای مانند گل‏ها و گیاهان و برخی حیوانات خانگی (مثلا جوجه‌ها) ‏در ارتقای سلامت روان نقش داشته باشد ولی در مجموع و با توجه به شرایط موجود، نگهداری از جوجه‌ها در خانه توصیه نمی‏شود. به هر حال، اگر در مقابل بچه‏هایی که برای خرید جوجه‌ها اصرار دارند، ناچار شدید و برایشان جوجه خریدید، حداقل کاری که باید انجام بدهید این است که مراقب باشید بچه‌ها قبل و بعد از دست زدن به جوجه، دست‏هایشان را با آب و صابون بشویند.

▪ آیا بر جوجه‏هایی که توسط دستفروش‏ها فروخته می‏شوند، نظارتی صورت می‏گیرد؟

ـ جوجه‏هایی که در کنار خیابان و توسط دستفروش‏ها عرضه می‏شود، جوجه‏های نر مرغ‏های تخم‌گذار هستند که چون نگهداری از آنها برای مرغداری به صرفه نیست آنها را در چاه معدوم می‏کنند و کارگران مرغداری آنها را برای فروش به صورت غیرمجاز و دستفروشی عرضه می‏کنند. متاسفانه در کشور ما در حال حاضر مراکز عرضه حیوانات به صورت بهداشتی و زیر نظر سازمان دامپزشکی وجود ندارد و فروش حیوانات به صورت متفرقه توسط دستفروشان صورت می‏گیرد که مورد تایید نیست. حیواناتی که به فروش می‏رسند باید شناسنامه داشته باشند و واکسن، داروهای ضد انگلی و نوع نگهداری‌شان با دقت صورت بگیرد و همچنین مراکز فروش باید مجوزهای لازم را داشته باشند و شرایط مناسب برای نگهداری و فروش حیوان را رعایت کنند.

▪ آیا ممکن است این جوجه‏ها هم موجب انتقال بیماری شوند؟

ـ البته به ندرت ممکن است چنین اتفاقی بیفتد اما به هر حال،‌احتمال ضعیفی از انتقال بیماری سالمونلوز به انسان وجود دارد. سالمونلوز یک بیماری عفونی مشترک میان انسان و حیوان است که علایم بیماری‏های عفونی مانند تب، مشکلات گوارشی، اسهال و گاستریت شدید را دارد.

▪ گاهی دستفروشان جوجه‏ها را به رنگ‏های عجیب قرمز و فسفری در می‏آورند. این موضوع مشکلی ایجاد نمی‏کند؟

ـ جوجه‏ها را برای جذابیت بیشتر و فروش راحت‏تر رنگ می‏کنند. این رنگ‏ها معمولا مجاز و خوراکی نیست و ممکن است در طولانی مدت برای بچه‏ها مشکلاتی ایجاد کند.

▪ در صورت نگهداری از جوجه‌ها در خانه باید به چه نکاتی توجه کرد؟

ـ هر حیوانی محیط و شرایط نگهداری خاصی دارد. فردی که می‏خواهد از یک حیوان نگهداری کند باید ابتدا به دامپزشک مراجعه کند و شرایط نگهداری از آن حیوان را بپرسد. اگر برای کودک حیوان خریداری شود، لازم است ابتدا سن کودک مشخص شود. برخی گونه‏های حیوانات بچه‏ها را دوست دارند و برخی گونه‏ها با بچه‏ها رفتار خوبی ندارند. اینها نکته‏هایی است که باید در مشورت با یک دامپزشک مورد توجه قرار بگیرد. متاسفانه چه در مورد جوجه و چه در مورد حیوانات دیگر، شرایط مناسب رعایت نمی‏شود. نگهداری از حیوان مخارج خاصی دارد، سختی‏هایی دارد، به زمان و اطلاعات مناسب نیاز دارد و فردی که می‏خواهد از حیوانی نگهداری کند باید همه این موارد را مورد توجه قرار دهد.

▪ برخی بچه‏ها به‌رغم علاقه و اصرارشان برای خرید جوجه، رفتار خوبی با آنها ندارند؛ مثلا جوجه‏ها را آزار می‏دهند و زخمی می‏کنند. علتش چیست؟

ـ این موضوع آموختنی است و اگر اطرافیان و پدر و مادر با حیوانات مهربان باشند، به آنها رسیدگی کنند و با توجه و محبت به آنها غذا بدهند‌، بچه‏ها هم یاد می‏گیرند و عواطف‌شان تقویت می‏شود. بچه‌ها باید یاد بگیرند که با طبیعت درست رفتار کنند و با سایر موجودات زنده مهربان باشند.

▪ وقتی جوجه بزرگ شد، بچه‌ها و بعضی از بزرگ‌ترها نمی‏دانند که باید چه‌کار کنند. بعضی‌ها به همین دلیل، آن را می‏کشند و مثلا از آن غذا تهیه می‏کنند. این هم یک مشکل دیگر است.

ـ در بحث دامپروری که افراد تعداد زیادی دام را با هدف اشتغال پرورش می‏دهند و علاقه خاصی بین حیوان و انسان ایجاد نمی‏شود موضوع فرق دارد اما وقتی از یک حیوان خانگی نگهداری می‏کنیم و به او آب و غذا می‏دهیم و از او مراقبت می‏کنیم صحیح نیست که او را بکشیم. از نظر شرعی هم مکروه است انسان، حیوانی را که خودش بزرگ کرده، بکشد و بخورد. از نظر روان‌شناسی هم این موضوع تاثیر منفی دارد و ممکن است تا مدت‏ها ذهن بچه‏ها را به خودش مشغول کند و موجب تقویت روحیه سنگدلی در آنها شود.

▪ توصیه آخر؟

ـ حالا که در کشور ما مراکزی تحت عنوان فروش و عرضه بهداشتی حیوانات خانگی وجود ندارد و این بخش توسط مسوولان به شکل مناسبی ساماندهی نشده، مردم باید با کلینیک‏های دامپزشکی مشورت کنند؛ برای حیوان شناسنامه بهداشتی تهیه کنند، معاینات سالانه را انجام دهند، هر شش ماه داروی ضد انگل استفاده کنند و درباره شستشو و محل نگهداری، شیوه رفتار و برقراری ارتباط با حیوان از دامپزشکان کمک بگیرند.

فرزانه فولادبند