عقل ملاک پاداش

مردی به امام صادق(ع) عرض کرد: فلانی در عبادت، دینداری و فضیلت چنین و چنان است. حضرت پرسید: عقلش در چه پایه ای است؟
گفت نمی دانم! فرمود: ثواب، به اندازه عقل است؛ آن گاه فرمود: مردی از …

مردی به امام صادق(ع) عرض کرد: فلانی در عبادت، دینداری و فضیلت چنین و چنان است. حضرت پرسید: عقلش در چه پایه ای است؟

گفت نمی دانم! فرمود: ثواب، به اندازه عقل است؛ آن گاه فرمود: مردی از بنی اسرائیل در یکی از جزایر دریا، به عبادت خدا مشغول بود؛ جزیره ای سرسبز و خرم که درختان زیاد و آب های روان داشت.

فرشته ای از این جزیره گذشت و مرد عابد را مشاهده کرد و از عبادت بسیار او شگفت زده شد، پس به سوی خداوند بزرگ روی کرد و گفت: پروردگارا! مزد عبادت های این بنده خود را به من نشان بده! خداوند، ثواب های او را به فرشته نشان داد و فرشته، آن را ناچیز دید. سپس خداوند تعالی به فرشته وحی کرد: همنشین و همراه او باش تا حکمت خدا را بنگری. فرشته به صورت و با قیافه انسان نزد مرد آمد. مرد عابد پرسید: تو کیستی؟ فرشته پاسخ داد: مردی خداپرست هستم که آوازه مقام و خداپرستی تو را شنیده و آمده ام تا با تو عبادت کنم.

آن روز گذشت و فردا صبح، فرشته به مرد عابد گفت: این جا بسیار پاکیزه و فقط برای عبادت خوب است. عابد پاسخ گفت: اما یک عیب دارد. فرشته پرسید: چه عیبی؟ عابد پاسخ داد: پروردگار ما حیوانی ندارد. اگر الاغی می داشت، برایش می چراندیم تا این علف ها ضایع نشود. فرشته گفت: پروردگارت الاغ ندارد عابد تکرار کرد: اگر داشت، این همه علف از بین نمی رفت. خداوند به فرشته وحی فرمود: من به اندازه عقلش به او ثواب می دهم(۱)

۱- اصول کافی، ج ۱، ص ۱۸