باز هم ایران و روسیه

برای كسانی كه اخبار برگزاری نشست سازمان همكاری های منطقه ای شانگهای را پیگیری می كردند, جای خالی یك خبر بسیار محسوس بود ملا قات احمدی نژاد و پوتین

برای كسانی كه اخبار برگزاری نشست سازمان همكاری های منطقه‌ای شانگهای را پیگیری می كردند، جای خالی یك خبر بسیار محسوس بود: <‌ملا‌قات احمدی‌نژاد و پوتین>

ایـن درحـالـی اسـت كـه در ماه‌های گذشته، برخی رسانه‌های داخلی اختلا‌ف میان بوش و پوتین را با بزرگ نمایی های خاص منعكس و آن را نشانه‌ای از شكست سیـاست‌های آمریكا در منطقه و وجود پتانسیل های قابل توجه برای همكاری ایران با روسیه دانسته اند.

این رسانه ها كه حامی سیاست های خارجی دولت نهم در برابر منتقدان هستند، با تكیه بر همین فرضیات، گسترش روابط با روسیه و سكوت در برابر رفتار مشمئز كننده روسیه نسبت به پرونده هسته‌ای ایران و پروژه نیروگاه بوشهر را توجیه می كردند.

البته برخی از مشاوران رئیس جمهور ایران تلا‌ش كردند كه این عدم ملا‌قات را یك امر عادی جلوه دهند. اما هر كسی می داند كه در شرایط فعلی، دیدار دو رئیس جمهور می توانست پیام های مهم سیاسی برای قدرت های منطقه ای و جهانی ارسال نماید و عدم ملا‌قات نیز مفاهیم خاص دارد. زیرا از یك سو تا آغاز دور بعدی بررسی ها نسبت به پرونده هسته ای ایران توسط قدرت های جهانی، زمان زیادی باقی نمانده و از سوی دیگر ، در شرایط فعلی كه روسیه بر سر موضوع استقرار سیستم دفاع موشكی با آمـریكا مشكل دارد، فرصت مناسبی در اختیار ایران قرار داشت تا از نیاز روسیه به همكاری ایران استفاده و در برابر امتیازات فراوانی كه تاكنون نصیب آن كشور شده است امتیازاتی به نفع كشورمان اخذ شود. در اجلا‌س سازمان شانگهای، روسای جمهور چین و روسیه دیدار كردند تا رسیدن حجم مبادلا‌ت اقتصادی دو كشور به ۴۰ میلیارد دلا‌ر را قطعی كنند. برخی خبرگزاری ها نیز از موضع مشترك ایران ، روسیه و چین علیه اقـدامـات آمــریكـا در منطقـه خبـر دادند.

بخشی از سخنرانی آقای احمدی نژاد در این اجلا‌س هم به موضوع سپر دفاع موشكی آمریكا اختصاص داشت كه اصلی ترین دغدغه روسیه در شرایط فعلی می باشد. به عبارت دیگر، برنده اصلی این اجلا‌س روسیه بود كه توانست زمینه گسترش روابط اقتصادی با قدرت بزرگی همچون چین را فراهم و در ضمن از دو قدرت منطقه‌ای و جـهــانــی-ایــران و روسیـه - اظهـارات و بیانیه‌هایی علیه آمریكا اخـذ و نهـایتا شرایطی ایجاد كند كه با كارتهای متعدد وارد مذاكره و بازی با آمریكا شود و همچون همیشه با فرصت طلبی های ویژه خود، به قیمت زیر پا گذاردن مـنـافـع سـایـر كـشورها، به منافع بیشتری دسترسی پیدا كند.

در حالی كه ایران می‌توانست هرگونه اظهارنظر در مورد موضوعاتی كه بیش از درگیـری ایران و امریكا، به درگیری‌های روسیه و امریكا مرتبط است را به حصول اطمینان از موضع‌گیری مشابه روسیه نسبت بـه مهمتـریـن چـالـش كنونی در سیاست‌ خارجی ایران یعنی پرونده هسته‌ای ایران موكول نماید.

عدم ملا‌قات احمدی نژاد با پوتین، اگر به خاطر عدم درخواست طرف ایرانی باشد می‌تواند موجب انتقاد از برنامه‌ریزان این سفر شود. زیرا این اجلا‌س یكی از بهترین فرصت‌ها و شاید تنها فرصت باقیمانده تا بـرگـزاری نـشـسـت‌هـای شـورای امـنـیت، شورای حكام و گروه ۱+۵ در مورد پرونده هسته‌ای ایران بود كه ایران می‌توانست از آن برای پیگیری بعضی از حقوق مسلم ایران در پروژه‌های هسته‌ای استفاده نماید.

البته روسیه قبلا‌ً عدم همراهی خود با ایران را ثابت كرده است اما به هر حال مذاكره مستقیم با پوتین در این اجلا‌س می‌توانست روشن كننده بسیاری از حقایق باشد.

از سوی دیگر، اگر هیأت ایرانی مترصد ملا‌قات با پوتین بوده و طرف روسی با محـاسبات فرصت طلبانه، از پذیرش آن خـودداری كـرده بـاشـد، این موضوع نیز مفاهیم خاصی دارد و غفلت از آن، به معنای غفلت از برخی حوادث قطعی در آینده خواهد بود.

در این مورد، سخن بسیار است كه شاید بهتر باشد پیگیری آن به زمانی موكول شود كه مسئولا‌ن دستگاه دیپلماسی خارجی ایران، با ارائه توضیحات لا‌زم، برخی از شائبه‌های موجود در این مورد را برطرف كرده باشند.