زنـدگـی بـا زنـده بـودن فـرق دارد

زنده بودن فی‌نفسه دارای ارزش است. به همین دلیل است که همه موجودات از کوچک‌ترین میکروب تا اشرف مخلوقات، برای زنده ماندن تلاش می‌کنند. ممکن است یک جانور تک‌سلولی به نظر انسان …

زنده بودن فی‌نفسه دارای ارزش است. به همین دلیل است که همه موجودات از کوچک‌ترین میکروب تا اشرف مخلوقات، برای زنده ماندن تلاش می‌کنند. ممکن است یک جانور تک‌سلولی به نظر انسان بسیار حقیر برسد اما حتی آن موجود هم دارای خصوصیتی است که انسان نمی‌تواند آن را بیافریند...

زنده بودن، یعنی همان تعادل لرزنده ولی پیچیده‌ای که نام حیات به آن داده‌ایم و فقط خداوند قادر به خلق آن بوده است. اگر همه اجزای یک میکروب را کنار هم بچینیم و مولکول‌های پیچیده و موادمعدنی را هم کنار یکدیگر بگذاریم، آن مجموعه حیات نخواهد یافت و به یک سامانه زنده تبدیل نخواهد شد. به همین دلیل است که ارزش زنده بودن را که در فرضیه عمومی سامانه‌های زنده به عنوان یک پدیده نوخاست مطرح می‌شود و هدیه خداوند است، باید شناخت.اما همان‌گونه که سامانه زنده بر موجود بی‌جان و جماد برتری دارد، در سیر تکاملی زندگی، حرکتی را به سوی شعور می‌بینیم. این شعور، آگاهی از زندگی، آگاهی از خود و سرانجام‌ آگاهی از آفریننده است که در مسیر تکامل زندگی پدیدمی‌آید. باز هم برحسب فرضیه عمومی موجودات زنده،‌ پدیده نوخاسته دیگری به نام زبان،‌ اندیشه و خودآگاهی در انسان به لطف حق پدیدار شده و او را بر دیگر جانداران برتری داده است.

انسان تنها موجودی است که نه فقط زنده است بلکه آگاهی کامل از زنده بودن خود دارد. انسان برخلاف دیگر موجودات زنده نه فقط در زمان حال زندگی می‌کند بلکه گذشته و آینده هم دارد. انسان تنها موجودی است که دارای تاریخ است یعنی علاوه بر گذشته فردی، گذشته گروهی هم دارد که برای ساختن آینده بهتر از آن عبرت بگیرد. توجه به موارد فوق‌الذکر باعث شده تعریف محدود تندرستی، امروز به تعریف جامع‌تر سلامت که شامل ابعاد زیستی، روانی، اجتماعی و روحانی زندگی است، تبدیل شود. انسان سالم نه تنها به بیماری‌های جسمی دچار نیست، بلکه مشکلات روانی نیز ندارد.

دکتر فربد فدائی

مدیرگروه روانپزشکی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی