انواع غفلت

▪ غفلت چیست و چه نوع غفلت هایی می تواند مانع هدایت و رشد و تعالی انسان گردد؟
- قرآن کریم در هدایت افراد، قبل از هرچیزی بر از بین بردن «غفلت» به عنوان مهم ترین مانع رشد وتعالی انسان …

غفلت چیست و چه نوع غفلت هایی می تواند مانع هدایت و رشد و تعالی انسان گردد؟

- قرآن کریم در هدایت افراد، قبل از هرچیزی بر از بین بردن «غفلت» به عنوان مهم ترین مانع رشد وتعالی انسان تأکید کرده است. خداوند در سوره اعراف آیه۱۷۹ می فرماید: به یقین گروه بسیاری از جن و انس را برای دوزخ آفریدیم؛ آنها دل ها (عقل هایی) دارند که با آن (اندیشه نمی کنند) و نمی فهمند. و چشمانی که با آن نمی بینند و گوش هایی که با آن نمی شنوند، آنها همچون چهارپایانند، بلکه گمراه تر. اینان همان غافلانند.

آری افراد موردنظر این آیه از این جهت غافل شمرده شده اند که با داشتن همه گونه، امکانات هدایت، باز هم گمراهند! علت از کار افتادن تمام قوای ظاهری و باطنی هدایت در وجود انسان، وجود غفلت است. «یقظه» نقطه مقابل غفلت است.

مایه بدبختی کسانی که به عذاب ابدی و شقاوت جاودانی مبتلا می شوند، همان غفلت و ناآگاهی ایشان از حقایق است که انسانیت انسان اقتضای آگاهی، التفات و توجه به آنها را دارد و به همین جهت است این افراد به تعبیر بعضی آیات از نظر ارزش از حیوانات هم که مقتضای طبع آنها غفلت و ناآگاهی است پست تر می شوند. (اعراف- ۱۷۹)

انواع غفلت

برای غفلت دو مصداق عینی می توان یافت:

۱) غفلتی که در آن عذر فرد غافل پذیرفته و مقبول است، مثل مواردی که برای افراد، اتمام حجت نشده است و فرد گمراه، قاصر است نه مقصر.

۲) غفلتی که ناشی از کم دقتی و بی توجهی فرد است و عذری برایش وجود ندارد. این غفلت مذموم است. مخاطب بیشتر آیات و روایات درباره غفلت، افراد مقصر و کسانی است که نخواسته اند از غفلت رهایی یابند. فرد خوابیده را می توان بیدار کرد، ولی فردی که خود را به خواب زده باشد نمی شود بیدار کرد. از این رو قرآن کریم فرموده است «فانک لاتسمع الموتی» (روم-۵۲) پیامبر! تو نمی توانی مرده ها را بشنوایی. بنابراین لازمه «یقظه و بیداری» خروج از غفلت است. به همین دلیل، جهت گیری دستورهای اسلام به سوی بیداری افراد و سوق دادن آنان به سوی هدف است. در این راستا، اسلام راهکارهایی چون «موعظه»، «تفکر»، «توصیه به شرکت در مراسم اموات» و «عبرت آموزی» را برای خروج انسان از غفلت سفارش کرده است. که در ادامه به آنها پرداخته خواهد شد .