برسی انواع گلیم از نظر نوع بافت

گلیم بافته ای است داری، بدون پرز که با نخ پشمی، پنبه ای یا کنفی با در گیری تار و پود بافته می شود. به این ترتیب که از نخ پنبه ای به عنوان تار و از نخ پشمی رنگارنگ به عنوان پود استفاده …

گلیم بافته ای است داری، بدون پرز که با نخ پشمی، پنبه ای یا کنفی با در گیری تار و پود بافته می شود. به این ترتیب که از نخ پنبه ای به عنوان تار و از نخ پشمی رنگارنگ به عنوان پود استفاده می شود. در گلیم بافی نقشه کاربرد چندانی ندارد و معمولا" نقش آفرینی به طور ذهنی انجام می شود. گلیم های هر منطقه طرح و رنگ ویژه ای دارد، که با توجه به بافت آن از بافته های دیگر مجزا می شود. گلیم بیش از قالی سابقه و قدمت دارد . در واقع قالی در اثر تکامل گلیم، طی قرنهای متمادی پدید آمده است. برای بافت گلیم از دارهای عمودی و افقی استفاده می شود، اما نسبت به بافت قالی به ابزار کار و مواد اولیه محدودتری نیاز است. بافت گلیم در کل به چهار دسته متعادل، پود نما، متصل و پیچشی تقسیم می گردد:

۱) بافت متعادل

ساده‌‌ترین نوع بافت از زمانی که انسان بافتن را آموخت بافت متعادل است که تاروپودها از زیر و روی یکدیگر رد شده و درهم بافته می‌شود..در این روش بافت معمولا حد فاصله نخ های چله با یکدیگر کم است. این نوع بافت معمولاً تک‌‌رنگ است و جنبهٔ تزئینی ندارد. این بافت گاهی روی کناره‌های غیرتزئینی قالی‌های گلیم باف، گره باف و در آستر خورجین‌ها دیده می‌شود.

۲) بافت پودرو یا پود نما

این بافت به دو دسته ساده و چاکدار تقسیم می شود.در بافت پود رو تعداد پودها بیش از تارهاست و تارها دیده نمی‌شود و رنگ این نوع گلیم را پودها تعیین می‌کند. این شیوه بطور گسترده در گلیم‌بافی مناطق مختلف جهان استفاده می‌شود. در این روش به طور معمول فاصله تار های چله از یکدیگر به اندازه ۱.۵ برابر قطر نخ تار است. پشت و روی گلیم هایی که با این روش بافته می شوند یکسان است. در شیوه پودنمای چاکدار با تغییر رنگ پود برای ایجاد نقش فواصلی بین تارهای چله ایجاد می گردد و نقوش به صورت پلکانی بر سطح گلیم آشکار می شود. نقوشی که در این نوع گلیم استفاده می شود غالبا" هندسی است. در این روش شکاف بین تارها به هنگام بافت نباید طولانی گردد چون به استحکام گلیم لطمه وارد میکند.

۳) پود نمای متصل

بافت پود نمای متصل مشابه روش چاکدار است. اما پود های غیر همرنگ به دور یک تار پیچیده می شوندو از این رو چاک و شکافی در بافته ایجاد نمی شود.با اینکه پود ها در محل شکاف از یکدیگر عبور کرده و بافته گلیم را متصل می نمایند.

۴) بافت پیچشی

در این شیوه علاوه بر نخ تار و نخ پود از پودی نازک نیز در بافت استفاده می شود و در واقع پود به حالت پیچش از میان نخهای تار عبور نموده، سپس با عبور پود نازک و کوبیدن آن با شانه، عمل در گیری نخ های تار و پود قطعی می شود. این شیوه بافت که بسیاری از صاحب نظران آن را حدواسطی میان گلیم بافی و قالی بافی دانسته اند، در واقع آخرین منزلگاه تکامل گلیم بافی به قالیبافی می باشد. بافت گلیم معروف به ورنی در آذربایجان شرقی و نیز بافت گلیم معروف به شیریکی پیچ در استان کرمان بدین شیوه است. این نوع گلیم ها را که به شیوه پود پیچی بافته می شوند سوماک نام نهاده اند. گاهی روی گلیم ها راسوزن دوزی می کنند، این گلیم ها به گلیم سوزنی شهرت دارند.

سارا مردانی

/isfhandicraft.blogfa.com